بزرگنمايي:

پیام خراسان - مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: نیازمند نوعی واقع‌گرایی عمل‌گرا در عرصه فرهنگی هستیم‌؛ چون همیشه در عرصه نظری آرمان‌هایی مطرح می‌شود که باید در آن دو برش مورد توجه قرار گیرد؛ یک برش لزوم نگره بومی و برش دوم، واقع‌گرایی است.
دکتر جعفر مروارید با حضور در تحریریه این خبرگزاری به مناسبت روز فرهنگ عمومی در این خصوص اظهار کرد: همیشه در عرصه نظریه‌پردازی آرمان‌ها و ایده‌آل‌هایی مطرح می‌شود که این‌ها باید با دو برش مواجه شود؛ یک برش این است که باید بومی بوده و بر اساس اقتضائات مکان و زمان، تبدیل به برنامه‌های متناسب با شرایط بومی هر منطقه شود و برش دوم، برش واقع‌گرایی است؛ بدین معنی که باید آسیب‌های آرمانگرایانه فاصله‌ای که بین نظر و عمل وجود دارد، در یک گردش کار عملی بررسی شده و سپس تبدیل به یک برنامه عملیاتی و عمل‌گرایانه شود.
وی ادامه داد: روز 14 آبان، روز فرهنگ عمومی نامیده شده و نشان از اهمیت این عنوان در جدول رویدادهای کشور دارد؛ فرهنگ عرصه بیرونی تمدن است؛ یعنی بر اساس مناسباتی که در یک جامعه شکل می‌گیرد، آثار جنبه سخت‌افزاری و فناوری‌اش را در تمدن می‌بینیم و جنبه‌های اندیشه‌ای، بیرونی و نرم‌افزاری آن را در فرهنگ می‌بینیم.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی تصریح کرد: فرهنگ یک روزه حاصل نمی‌شود و نتیجه یک تجربه طولانی‌مدت و تبادل تجارب قسمت‌های پایدار جامعه و مناسبات پایدار یک فضا است؛ البته در شرایط معاصر به دلیل گسترش ارتباطات و فناوری‌های اطلاعتی و ارتباطی، سرعت تحولات فرهنگی گسترش پیدا کرده و این تحول و سرعت باعث می‌شود که مدیران فرهنگی، نهادهای فرهنگی و اصحاب فرهنگ و هنر بتوانند برای شرایط جدید متناسب با تغییرات جامعه، مدل و انسجام‌پذیری لازم را تدبیر کنند. نباید شرایط به گونه‌ای باشد که جامعه ما سیال باشد و متولیان فرهنگی دائما بر یک‌سری امور ثابت تاکید کنند.
مروارید خاطرنشان کرد: قدرت یک تمدن به قدرت هاضمه قوی‌ای است که بتواند تحولات را در درون خودش جا دهد. یک فرهنگ قوی باید بتواند دائما با تحولات جدید صورت‌بندی و نسبت خود را پیدا کند. دغدغه فرهنگی بسیار مهم است، اما مهم‌تر این است که ما چه پاسخی به پرسش از چیستی فرهنگ بدهیم. دغدغه این پرسش، نشان از پویایی یک جامعه دارد و جامعه‌ پرسشگر و جوان، جامعه ای پویا است.
وی در خصوص چیستی فرهنگ عمومی افزود: تا وقتی که یک تفاهم نسبی در مفاهیم بنیادین پدید نیاید، امکان برنامه‌ریزی و چشم‌انداز برای آینده ضعیف می‌شود. با وجود سلایق متنوع سیاسی، می توانیم اشتراکی را میان این سلایق داشته باشیم که در مورد ضرورت‌های پاسخ به چیستی فرهنگ به توافق برسیم. همه در ایران اسلامی بر این مسئله متفقند که باید عناصر اعتماد ملی و امید به آینده را افزایش دهیم و از میراث فرهنگی گذشته دفاع کنیم. همچنین عدالت توزیعی برقرار باشد و یک گفت‌وگو میان فرهنگ نخبگانی و فرهنگی عمومی صورت گیرد تا با توسعه فرهنگ گفت‌وگو، جامعه بتواند اعتماد لازم را به حاکمان داشته باشد و حاکمان هم نقدپذیری را از جامعه داشته باشند تا شکاف میان دولت و ملت کوچک شود. هر جامعه‌ای که به گذشته خود توجه کرده و آن را مهم شمرده و بر اساس این نیازها، این میراث را به کار گرفته، توانسته به وفاق و انسجام ملی دست پیدا کند. بر این اساس، کارکرد اساسی نهادهای فرهنگی می‌تواند این باشد که به این انسجام با توجه به مطالبات جدید پاسخگو باشند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: در چهلمین سال پیروزی انقلاب، مطالبه‌ای درباره کارکردهای برنامه‌های فرهنگی انقلاب وجود دارد؛ یعنی باید بتوانیم بعد از چهار دهه از برنامه‌هایی رونمایی کنیم که عقلانیت داشته و قابل فهم برای عموم مردم باشد. جامعه نخبگانی و نظریه‌پردازی باید اکنون بعد از چهار دهه، تعاملی را با عامه مردم برقرار کنند تا برنامه‌های آن‌ها، عقلانیت عمومی پیدا کرده، قابل توجیه و فهم‌پذیری عمومی باشد و مردم به مثابه یک معیار و ارزیاب و قضاوت‌کننده، درباره این برنامه‌ها بتوانند معتبر شمرده شوند.
مروارید عنوان کرد: در کنار عقلانیت عمومی، مسئله کارکرد مهم است؛ مردم وقتی می‌توانند به یک برنامه به عنوان برنامه عقلانی امتیاز دهند که نتایج آن را به شکل ملموس و عینی ببینند. وقتی که ما از ارزش‌های اخلاقی در کرسی‌های دانشگاه و نظریه‌پردازی دفاع می‌کنیم، اگر این ارزش‌های اخلاقی تبدیل به یک عرف هر روزه و اخلاق مدنی و اجتماعی نشوند، قابل دفاع نیستند. مفاهیم باید عرفی شوند و فکر می‌کنم یکی از قدرت‌ها و ابتکارات انقلاب اسلامی همین نکته بود. مرحوم امام خمینی (ره) با این که در قله فلسفه و فقاهت و نظریه‌پردازی بودند، قدرت تعامل مستقیم و ظرفیت گفت‌وگو با مردم را داشتند؛ در حالی که این ظرفیت را خیلی از روشنفکران و علمای ما نداشتند و این ویژگی بارز بنیان‌گذار جمهوری اسلامی بود که با مردم گفتگو می‌کرد.
وی گفت: اکنون ما بعد از چهار دهه، دوباره نیازمند گفتگوی مستقیم با مردم هستیم. مقام معظم رهبری هم با نگاشتن نامه به جوانان غرب و اروپا، سنت گفتگو با جوانانِ فرهنگ دیگر را گوشزد فرمودند.
مشهد، نقطه محوری انسجام کشور است
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در خصوص حذف رویدادهای بدون خروجی و سرمایه‌گذاری در رویدادهای موفق‌تر در فضای فرهنگی کشور و استان اظهار کرد: مشهد در سیاست‌گذاری‌ها همگام با تهران عمل می‌کند؛ یعنی مشهد و خراسان رضوی تافته جدابافته‌ای از سایر نقاط کشور نیست و این می‌تواند یک مزیت برای مشهد باشد. به هرحال ما در کنار مضجع شریف امام رضا(ع)، امام گفت‌وگو هستیم و این را نماد وحدت اقوام ایرانی می‌دانیم. ایرانیان در مشهد جمع می‌شوند، در مشهد یک تفاهم اجتماعی صورت می‌گیرد و این استعداد و ظرفیت مشهد به این معنا است که مشهد همگام با ایران در سیاست‌گذاری‌های کلان عمل می‌کند و تافته‌ای جدابافته نیست؛ بلکه نقطه محوری انسجام کشور است. با این چارچوب، سیاست‌گذاری‌هایی که در تهران انجام می‌شود، باید در مشهد متناسب با تهران ادامه پیدا کند و حتی تحول پیدا کند، مدل به تهران پیشنهاد شود و در عرصه ملی و بین‌المللی وارد شود.
مروارید بیان کرد: یکی از دغدغه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که ما بیشتر از آن که به دنبال قوت یک برنامه در تکرار آن باشیم، باید قوت آن را در ابداع و تحول بدانیم. ما بعضی‌وقت‌ها دچار روزمرگی و به تعبیری فراموشی می‌شویم و خودآگاهی لازم از سازمانمان را به فراموشی می‌سپاریم. رویکرد جدید وزارتخانه این است که تحمل کنیم؛ شاید یک برنامه را نباید برگزار کنیم. باید از نگاه جشنواره‌ای و رزومه‌ای به نگاه تحول‌خواه و عمل‌گرایانه رجوع کنیم؛ لذا به جای این‌که بر حجم وسیع کارها تاکید شود، لازم است تا تاکید بر تاثیرگذاری فرایندها باشد.
وی افزود: با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، انتظاری که جامعه از دولت‌مردان و مسئولان دارد، این است که همدلانه با مشکلات جامعه همراه شوند. در این فضا برای یک مسئول فرهنگی خیلی دشوار است وقتی که می‌بیند بخشی از جامعه در فشار اقتصادی هستند، برنامه‌ای مجلل و تشریفاتی را اجرا کند. ما سعی می‌کنیم همراه با اقتصاد مقاومتی و همگام با مردم، دغدغه‌های مردم را ببینیم و هرچه بیشتر از تشریفات دور شویم.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی تصریح کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد مایل است متولی کار، خود هنرمندان، اصحاب رسانه و سینما و... باشند و امور واگذار شود تا اعتماد به اصحاب فرهنگ و هنر در قوانین و آیین‌نامه‌ها جلوه‌گر شود؛ لذا اکنون طرحی در وزارتخانه در جریان است که وزارت ارشاد تعداد مجوزهایی را که صادر می کند مبتنی بر همین نگاهی که عرض کردم تقلیل دهند و خیلی از این امور به خود انجمن‌ها واگذار شود و برخی هم تلفیق شوند. ما به دنبال تولی‌گری نیستیم و می‌خواهیم فرهنگ بر اساس نشاط اجتماعی و بر اساس خرد جمعی توسط خود جامعه پیگیری شود.
نمایشگاه قرآن به سمت تخصصی شدن با رویکرد بین‌المللی پیش می‌رود
مروارید گفت: قرار بر این است که نمایشگاه قرآن به سمت تخصصی شدن پیش رود؛ به عنوان مثال در مشهد بنا است که نمایشگاه قرآن رویکرد بین‌المللی داشته باشد و مشهد رویکردهای دیگر را پیگیری نکند تا هم غنای لازم را پیدا کند و هم تخصصی شود. همچنین مسئله گفت‌وگو از مسائلی است که به برنامه‌های خراسان و مشهد اضافه شده و برای ما خیلی مهم است که بتوانیم گفتگوی بین جامعه نخبگانی و جامعه عمومی را در عرصه‌های مختلف ایجاد کنیم.
وی افزود: در نمایشگاه کتاب امسال در غرفه سرای اهل قلم که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد، عهده‌دار آن است، یکی از برنامه‌های ویژه، برنامه گفت‌و‌گو است. هدف از آن، ایجاد پل ارتباطی میان نخبگان و عموم مردم هست و این‌که نخبگان مشهدی و تهرانی، با فضای عمومی مردم، دانشگاه و دانشجویان، به گفتگو بنشینند. مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: اخیرا ما جشنواره فیلم هفته اروپایی را در سینما هویزه داشتیم که فیلم‌های اروپایی به نمایش گذاشته شد، جلسات نقد و بررسی انجام شد و با نماینده‌ فرهنگی اتحادیه اروپا گفتگوهای نقادانه هم داشتیم و از ظرفیت‌های دینی و فرهنگی مشهد و کارهای مشترکی که می‌توان انجام داد، صحبت شد که لازم است این برنامه‌ها ادامه پیدا ‌کند.
مروارید بیان کرد: ما تفاهمی را با موسسه اکو و بنیاد سینمایی فارابی داشتیم. تفاهمی ایجاد شد که ما در عرصه ارتباط‌ و گفتگوهای بین‌فرهنگی با کشورهایی چون افغانستان، پاکستان، هندوستان، ترکیه و... در زمینه‌های فیلم، تئاتر، نقاشی، رسانه و تولیدات اثر هنری بتوانیم رابطه برقرار کنیم. در واقع به دنبال این هستیم نگاهی که قبلا در بخش‌هایی از دانشگاه متمرکز بوده را به صورت ارتباط عمومی‌تر بین فرهنگ مشهد با فضای بین‌الملل توسعه دهیم.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اظهار کرد: دستور جلسه آینده شورای فرهنگ عمومی، حضور شورای قرآنی است؛ یعنی دستورالعملی توسط کمیسیون توسعه فعالیت‌های قرآنی ابلاغ شده که بر اساس آن طرح‌های قرآنی باید تجمیع شود و در جلسه شورای فرهنگ عمومی مطرح شود و نهادهای تاثیرگذار، برنامه‌های خودشان را بدهند، مصوبه بگیرند و با هماهنگی تهران این برنامه‌ها به شکل جامع ابلاغ شود.
مروارید بیان کرد: پنج جلسه کارگروه قرآنی طی این دو ماه، با حضور نهادهای متنوع در زمینه کار قرآنی در مشهد برگزار شده و این بحث با آستان قدس رضوی، شهرداری، آموزش و پرورش، حوزه علمیه، دانشگاه فردوسی، نمایندگان قرآنی و نمایندگانی که عضو شورای فرهنگ عمومی هستند، مطرح شده و اکنون سندی فراهم شده که هر نهادی چه فعالیت‌های قرآنی‌ای می‌تواند انجام دهد. این سند را در جلسه آینده شورای فرهنگ عمومی مطرح می‌کنیم که مصوبه لازم گرفته شود و به دستگاه‌ها ابلاغ شود.