بزرگنمايي:

پیام خراسان - بجنورد- دهکده تاریخی اسپاخو که در بلندای تپه و در دامنه جنگل های کاج و سرو واقع شده، به دلیل قرار گرفتن در مسیر استان های شمالی به مشهد مقدس، ظرفیت بی بدیلی را برای توسعه گردشگری فراهم ساخته است.
معبد سنگی باستانی که به کلیسا یا آتشکده اسپاخو مشهور است در غرب شهرستان مانه و سملقان از توابع خراسان شمالی واقع شده که یافته های تاریخی حکایت از قدمت آن به دوره ساسانیان دارد.
بنای سنگی اسپاخو در حقیقت پا برجاترین اثر باستانی سده های پیش از اسلام در خراسان پهناور است که از نگاه تاریخی اهمیت ویزه ای دارد، طرح این بنا ترکیبی از یک ایوان یا پلان چهارگوش، تالار و یک اتاق چهارگوش در قسمت شرقی ایوان آن بوسیله دهلیز به اتاق قسمت شرقی ایوان مرتبط است.
مردم روستای اسپاخو معتقدند: با وجود این اثر تاریخی که در حقیقت قدیمی ترین اثر ثبت شده خراسان شمالی در فهرست آثار ملی است، استفاده بهینه از این فرصت برای جذب گردشگران بیشتر نشده است.
یکی از اهالی روستای اسپاخو گفت: این روستا هر چند سالانه پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی است که برای بازدید از معبد اسپاخو به این روستا می آیند اما، با برنامه ریزی مناسب می توان شمار گردشگران را افزایش داد.
رضا روشن افزود: روستاییان هم هر کمکی بتوانند برای توسعه گردشگری این منطقه به دلیل قرار گرفتن در دامنه جنگل و داشتن چندین اثر تاریخی انجام می دهند.
یک مورخ خراسان شمالی که در منطقه مشغول فعالیت علمی است، گفت: جذاب بودن بنای اسپاخو بیشتر به نوع سازه این بنا مرتبط است که پوشش سقف اتاق آن به صورت گنبدی از نوع پوشش های نیم کره ای و قابل مقایسه با گنبد چهار طاق ساسانی است.
امید آدینه بیان کرد: با توجه به خصوصیات معماری و کاربرد مصالح، بویزه استفاده از سنگ، تیر و شیوه طاقسازی و قوس های طاق ها و موارد دیگر این بنا نظیر کارهای معماری مربوط به دوران اوایل ساسانی و حداکثر اوایل اسلام تا عصر آل بویه است.
وی گفت: این روستا نه تنها این معبد را در دل خود جای داده است بلکه خرابه های حمام اسپاخو نیز در حاشیه غربی روستا و در جنوب بنای کلیسا مسافران و گردشگران زیادی را به خود جلب کرده است.
این کارشناس آثار تاریخی شهرستان مانه و سملقان افزود: خرابه های این بنا که با سطح زمین های کشاورزی یکسان است به چشم می خورد، گنبد و پوشش حوضخانه آن فرو ریخته و ساکنین منطقه متاسفانه در گذشته مصالح آن را برای استفاده شخصی خود برده اند.
وی بیان کرد: این حمام در مجموع بسیار زیبا بوده که به عنوان حمام محلی برای استفاده ساکنین روستا درست شده و از نظر فضا سازی و اجرای پلان و کاربرد به خصوص برای گرم کردن فضای آن بسیار استادانه و با مهارت بسیار زیادی ساخته شده است.
وی گفت: روستای اسپاخو دارای بناهای تاریخی و باستانی است ولی متاسفانه مسئولان مربوطه به آن توجه ای نکردند.
آدینه افزود: طرح هاید در این روستا اجرا شده است و سنگ کاری و المان های زیبایی که در این روستا گذاشته شده بخشی از عملکردی است که می توان در جذب گردشگران مفید باشد.
وی بیان کرد: با توجه به نزدیک بودن روستا در مسیر جاده آسیایی از سمت گلستان و مشهد هرساله مسافران زیادی برای بازدید به روستا می آیند ولی مسئولان می توانند برای بالا بردن اقتصاد اهالی روستا قدمهای خوبی بردارند.
وی ادامه داد: اهالی این روستا دامپرور هستند و لبنایت محلی زیادی را به عنوان سوغات در اختیار مسافران و گردشگران قرار خواهند داد.
وی کشک محلی، دوغ، ماست، قره قروت و.. را از بهترین و خوشمزه ترین محصولات شهرستان عنوان کرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مانه و سملقان گفت: برای مرمت بنا و زیرساختها در روستای اسپاخو برنامه های زیادی دیده شده که نیاز به تامین اعتبار است.
رضا ریواده افزود: مقرر شده است در کنار معبد اسپاخو زمینی را از اهالی برای ایجاد زیر ساخت های فضای سبز، آلاچیق و سرویس بهداشتی خریداری شود تا بتوانیم برای چند ساعتی مسافران در این مکان ها توقف داشته باشند.
وی در خصوص خرابه های حمام اسپاخو گفت: متاسفانه در سال های گذشته این حمام کاملا تخریب و از بین رفته است و فقط یک دیوار از آن باقی مانده که نمی توان آن را مرمت و بازسازی کرد.
وی همچنین قبرستان تاریخی در ضلع شمالی و تپه تاریخی یا شهر سوخته در ضلع شرقی معبد را از جمله آثار تاریخی عنوان کرد.
شهرستان 110 هزار نفری مانه و سملقان در 45 کیلومتری غرب بجنورد واقع شده است که 25 اثر تاریخی دارد که 100 اثر آن ثبت ملی شده است.
7183/ 6042