بزرگنمايي:

پیام خراسان- هفتم اسفند سال 1377 چند روز پس از برگزاری بیستمین سالروز پیروزی انقلاب، اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در ایران برگزار شد که تا کنون پنج دوره این انتخابات برگزار شده است و منتخبان مردم در جایگاه شوراهای شهر و روستا به عنوان مردمی ترین نهاد اجرایی کشور قرار گرفته اند.
در قانون اساسی برای شوراها وظایف متعددی از انتخاب شهردار تا وضع مقررات در حوزه شهری در نظر گرفته شده است و البته بنا به اذعان کارشناسان این حوزه، بین جایگاه فعلی شوراها و جایگاه قانونی این نهاد فاصله وجود دارد ولی تاثیرگذاری شوراها به عنوان بزرگترین سازمان برخاسته از رای مردم در جامعه ملموس و پررنگ است.
هم اینک بیش از 200 هزار نفر در قالب شوراهای شهر و روستا در کشور فعالیت می کنند که باید به دور از گرایشها و اختلافات سیاسی در راستای احصاء مشکلات مردم و چاره اندیشی برای رفع آنها تلاش کنند چرا که توسعه شهر و روستا نتیجه فعالیت و عملکرد یک جریان سیاسی نیست بلکه نشانگر موفقیت کل کشور و نظام است.

* شوراها میانجی مردم و حاکمیت
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص جایگاه شوراها گفت: شوراهای اسلامی نهادهای میانجی بین مردم و حاکمیت هستند که می توانند به نمایندگی مردم پیگیر برخی امور باشد و برای مدیریت شهرها و روستاها برنامه ریزیهایی نیز انجام دهند.
وحید قربانی افزود: شوراها زبان گویای نیازمندیهای مردم هستند و می توانند رابطه بین مردم و حاکمیت را تنظیم کنند.
وی اضافه کرد: شوراهای اسلامی باید با مردم ارتباط دائم و بی واسطه داشته باشند تا مسائل و مشکلات آنها را درست تبیین و خواسته های منطقی آنها را پیگیری کنند و این اقدام منجر به افزایش اعتماد مردم به نظام می شود.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی گفت: شوراها انتقال دهنده پیام حاکمیت به مردم نیز هستند و تمامی این امور زمانی اتفاق می افتد که شوراهای اسلامی پس از انتخابات ارتباط خود با مردم را حفظ و گفت و گوی سازنده ای بین مردم و دولت ایجاد کنند.
قربانی افزود: متاسفانه برخی از شوراها پس از انتخابات و تا چهار سال بعد به سراغ مردم نمی روند و با خواسته مردم بیگانه می شوند که در این صورت خود به مشکل تبدیل می شوند که مجلس و دولت با این نوع شورا موافق نیست.
وی ادامه داد: وجود نهادهای میانجی بین دولت و ملت که می تواند مسائل را با آرامش و در فضایی مطمئن پیش ببرد از بزرگترین افتخارات نظام شورایی است و دولت برای این نظام هزینه نیز می کند چرا که منجر به افزایش اعتماد ملت به نظام و انسجام ملی می شوند.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی گفت: در خراسان رضوی 76 شورای اسلامی شهر، دو هزار و 561 شورای روستا، 71 شورای بخش، 28 شورای شهرستان و یک شورای استان فعالیت می کند که برخی از آنها موفق عمل می کنند و عده ای نیز فقط با درنظرگرفتن حداقلها فعالیت می کنند.
قربانی افزود: شوراهایی در عمل موفق هستند که ارتباط خود با مردم را به بهترین نحو حفظ کنند و هر منطقه ای که با سرعت زیاد به سمت توسعه رو به حرکت باشد دارای شورای موفقی است و مردم به نحو صحیح در تصمیم گیریها دخیل هستند.

* تناسب اختیارات و وظایف
بنا به گفته رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، نهاد شوراها بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی ایران و مبتنی بر آموزه های دینی و سلوک علوی و نماد مردم سالاری دینی است.
محمد رضا حیدری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: خدمت رسانی به مردم، محور و اساس شوراهای شهر و روستاست اما در این مسیر باید بین وظایف شورها و اختیارات آنها تناسب و همخوانی وجود داشته باشد تا این نظام مبتنی بر رای مردم، بتواند ارتباط بهتری با مسائل محلی برقرار کند.
وی اضافه کرد: نظام شورایی از استحکام بنا در قانون اساسی برخوردار است و هدف از شکل‌گیری آن توسعه دادن مرکز تصمیم‌گیری از پایتخت به تمام شهرها و روستاهای کشور بوده است ضمن آن که حل مسائل جاری مردم به دست خودشان منجر به افزایش اعتماد عمومی و رضایتمندی مردم در جامعه می شود.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد با بیان این که حدود یک و نیم سال از فعالیت پنجمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد می گذرد گفت: همه تلاش شورای پنجم ارائه خدمت صادقانه و واقعی به مردم است و در فضای مدیریت شهری سعی کردیم به تعامل و هم افزایی با همه عناصر تاثیرگذار در شهر برسیم .
حیدری افزود: شورا کارکرد سیاسی - حزبی ندارد بلکه کارکرد فرهنگی و اجتماعی دارد از این رو در شورای پنجم سعی شد از مجادلات سیاسی پرهیز کنیم چرا که برای اثبات خود نیاز به دعوا و مجادله سیاسی نیست و با عملکرد واقعی خود می توانیم تاثیرگذار باشیم.
وی با تاکید بر این که مهمترین محور فعالیت خود را تزریق امید به شهر می‌دانیم افزود: دشمنان این مرز و بوم سرمایه‌گذاری بسیار جدی برای ناامید کردن مردم انجام می‌دهند و این درحالی است که بنا به اظهارات امام خمینی(ره) یاس و ناامیدی از جنود شیطان است.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد گفت: طی این مدت سعی شده با اقدامات مناسب، فضایی با نشاط و سرشار از امید برای شهروندان و زائران بارگاه منور رضوی ایجاد کنیم.
حیدری افزود: در فضای شهری رویکرد تعامل سازنده و گفت و گو با جریانها و عوامل مختلف را انتخاب و بر آن اصرار داریم و معتقدیم همه مسئولان با هرگرایش فکری و سیاسی وقتی از توسعه شهر صحبت می‌شود باید کنار یکدیگر قرار گیرند و اختلافها را کنار بگذارند.
وی ادامه داد: مبارزه با فساد، شفایت و پاسخگویی از رویکردهای اساسی مدیریت شهری و شورای پنجم است که در این راستا نیز گامهای خوبی برداشته شده است و هم اینک در سامانه فاش شهرداری مشهد تمام مناقصه ها، قراردادها، خریدها با تمام جزئیات بارگذاری می شود و اولین شهری هستیم که یک میلیارد رکورد از اطلاعات شهرسازی را بر روی سامانه های مرتبط قرار داده ایم.

* فاصله معنادار جایگاه شوراها از قانون تا عمل
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص جایگاه شوراها به خبرنگار ایرنا گفت: شوراهای شهر و روستا از مردمی ترین نهادهای کشور هستند و نقش مهمی در توسعه شهرها و روستاها دارند اما متاسفانه شوراها به لحاظ جایگاه از قانون تا عمل فاصله زیادی دارند.
حسین مقصودی افزود: احیاء قوانین شوراها و شهرداریها در دولت اصلاحات آغاز شد اما در سایر دولتها دنبال نشد و متاسفانه نه تنها جایگاه شوراها تقویت نشد بلکه اختیارات حداقلی اولیه شوراها و شهرداریها نیز تضعیف شد.
وی اضافه کرد: دولتها و برخی نمایندگان مجلس همواره به دنبال کاهش اختیارات شوراها بوده اند و گمان می کنند با تقویت شوراها برای خود رقیب می تراشند.
نماینده مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی گفت: طبق قانون شوراها باید کار و مدیریت در حوزه شهرها و روستاها به مردم و پارلمانهای محلی واگذار شود اما در صورتی که کار به مردم واگذار شود اعتبار دولتی به آنها تعلق نمی گیرد و از سویی اختیارات لازم به شوراها و شهرداریها برای مدیریت و اداره شهر واگذار نمی شود و حتی در بحث دریافت عوارض محلی نیز اختیارات آنها تضعیف می شود.

* تخصصی شدن شوراها
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی گفت: انتخابات شوراها نیز تخصصی محور نیست در حالی که باید برای داشتن شوراهای موفق انتخابات بر اساس رشته ها و تخصصهای مختلف باشد.
مقصودی افزود: در برخی موارد نیز شوراها نسبت به وظایف قانونی خود بی اطلاع هستند که این مورد در رسیدگی به تخلفات شوراها در هیات حل اختلاف وزارت کشور کاملا مشهود است چرا که اکثر تخلفات از روی ناآگاهی و آشنا نبودن به قوانین رخ می دهد.
وی ادامه داد: برای داشتن شوراهای تخصصی تر و فعالتر باید اختیارات آنها افزایش یابد ولی متاسفانه امروزه شوراها به دلیل عدم داشتن اختیارات کافی به جای شوراهای شهر به شوراهای شهرداریها تبدیل شده اند.
نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص لایحه مدیریت یکپارچه شهری نیز گفت: این لایحه ابتدا با 186 رای و با قید یک فوریت در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید سپس شورای نگهبان ایراداتی به آن گرفت که اصلاح شد اما در ادامه کار خیلی از نمایندگان امضاهای خود را پس گرفتند و برخی نیز حتی به دنبال جمع کردن شوراها هستند.
مقصودی افزود: در عین حال تلاش می کنیم هر چه سریعتر لایحه مدیریت یکپارچه شهری را تعیین تکلیف کنیم.

* نیازمند شوراهای قوی هستیم
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: شوراها نهادهایی مردمی، برگرفته از آمیزه های دینی و نماد دموکراسی و تمرکززدایی هستند.
سید حسن جعفری افزود: در جمهوری اسلامی ایران که منبعث از حرکت مردم است شوراهای شهر و روستا با هدف مشارکت مردم در سرنوشت خود و ایجاد نهاد مردمی قوی شکل گرفتند تا مردم بتوانند بیشتر در مدیریت شهر و روستای خود نقش ایفا کنند.
وی ادامه داد: نهادی که با این هدف ایجاد می شود باید از قدرت و تخصص لازم برخوردار باشد و برای تمرکززدایی به عنوان یکی از شاخصه های دموکراسی نیازمند شوراهایی قوی هستیم.
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: شوراها باید با شناسایی نیازهای مردم، به خواسته ها و انتظارات آنان پاسخگو باشند و درعین حال نظارت مستقیم خود بر حوزه های مختلف خدمات رسانی و به ویژه ساخت و ساز را افزایش دهند.
جعفری با تاکید بر لزوم تبعیت شوراها از قانون افزود: شوراها اگر در حوزه های مرتبط با خود نظیر تصمیم گیری، نظارت، شناسایی مشکلات مردم و منطقه تحت پوشش خود و پاسخگویی به نیازها نقش خود را پررنگ ایفا کنند در توسعه شهرها و روستاها تاثیرگذاری بیشتری خواهند داشت.
وی ادامه داد: شوراها به مرور در حال تکمیل شدن هستند و با حضور نخبگان در شوراها و تخصصی تر شدن این نهاد، نقش و جایگاه شوراها برای تحقق دموکراسی ویژه تر خواهد شد.
جعفری افزود: گسترش نهادهای غیردولتی از سیاستهای دولت تدبیر و امید، تکلیف قانون اساسی و انتظار مردم است.
نهم اردیبهشت ماه در تقویم به عنوان روز ملی شوراها نام گذاری شده است.