بزرگنمايي:

پیام خراسان- دغدغه مندان امور اجتماعی و فرهنگی، کارشناسان و رسانه ها هر از چند گاهی این موضوع را طرح می کنند و نسبت به رواج آن در جامعه ایران هشدار می دهند. شاید کمتر کسی در ایران باشد که به شکل رسمی اعلام کند تن به آنچه که ازدواج سفید نامیده شده و همخانگی با جنس مخالف داده اما گویا این پدیده در ایران هم رخ داده و می دهد، هر چند که شیوع آن نسبت به جوامع غربی بسیار ناچیز است.
ازدواج سفید، همخانگی یا همباشی در بعضی متون به معنی ازدواج ثبت شده که روشی بدون وصال و رابطه جنسی برای استفاده از امکانات قانونی یکی از طرفین در مسافرتها و مهاجرتها تعریف شده است در این گزارش به زندگی مشترک زن و مردی گفته می شود که طرفین متعهد به الزامات قانونی ازدواج نسبت به یکدیگر نیستند.

* مراقب راه حلهای اقتباسی در ازدواج باشید
استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد در این خصوص گفت: باید مراقب راه حلهای اقتباسی در امر ازدواج باشیم تا به عنوان هنجار جدید به جامعه معرفی نشوند.
دکتر غلامرضا صدیق اورعی افزود: در جامعه همه قدرت یافتن راه حل برای مشکلات خود را ندارند لذا وقتی جامعه ای با مشکلی درگیر می شود ممکن است راه حلی را انتخاب کند که هزینه کمتری نسبت به فایده آن داشته باشد و این مساله در ازدواج هم صادق است.
وی به سیر جامعه شناسی جوامع در امر ازدواج اشاره و بیان کرد: تشکیل خانواده، فرزند آوری و داشتن رابطه جنسی قانونی یکی ازهنجارهایی است که درطول تاریخ در همه کشورها شکل گرفته است.
استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی ادامه داد: از حدود 60 سال پیش مفهوم ازدواج به چالش کشیده و مثلا مفهومی به نام ازدواج سفید مطرح شد.
وی گفت: در ازدواج موقت و دائم، طرفین نسبت به یکدیگر تعهدات قانونی دارند ولی در ازدواج سفید طرفین هیچ تعهد ثبت شده قانونی نسبت به هم ندارند و اگر یکی از آنها بدون هیچ مقدمه ای قرار را فسخ کند قابل رسیدگی و پیگیری قانونی نیست. یعنی تنها توافقی که آنها دارند در مورد سهم اجاره مکان زندگی و هزینه های جاری است.
دکتر اورعی افزود: در اروپا و آمریکا اگر افراد بدون ثبت قانونی ازدواج فرزند دار شوند مسئولیتش بر عهده مادر ثبت می شود زیرا وظیفه جلوگیری از بارداری برعهده زن است واگر فرزندی حاصل شود به منزله خواست زن در ایفای نقش مادری است به همین دلیل باید تمام وظایف فرزند را نیز برعهده بگیرد حال اگر مرد بخواهد دراین وظایف شریک زن باشد با ثبت ازدواج می تواند این تعهد قانونی را برعهده بگیرد.
وی به پیامدهای زیانبار ازدواج سفید اشاره و بیان کرد: در هم خانگی احساس ناامنی شدیدی وجود دارد زیرا طرفین نمی دانند تا چه زمانی قراراست با هم زندگی کنند و بر همین اساس سرمایه گذاری زن و مرد در این با هم بودن کامل نیست.
این جامعه شناس ادامه داد: ازدواج سفید نماد تضعیف نهاد خانواده در جامعه است و در ایران نیز به دلیل تغییرعوامل متعدد در جامعه، ازدواج کارایی سابق خود را از دست داده است و دیگر جوانان علاقه ای به تشکیل خانواده ندارند و براساس تعهدات طرفین با هم بودن را تجربه می کنند زیرا نیاز جنسی وجود دارد ولی هنجارازدواج کمرنگ شده است.
وی گفت: نیاز است که تمام قوای مدیریت کشور در یک هم اندیشی، مسیرهمسرگزینی درست را در جامعه تثبیت کنند و گرنه پیامد آن ازدواجهایی است که منجر به جدایی می شود و سپس قانون گذار باید به دنبال روشهای احقاق حقوق زن و مرد در طلاق باشد و یا روابطی که زیان آنها بسی بیشتر از سود و منفعتشان است.

* اسلام تائید نمی کند
عضو هیات علمی گروه آموزشی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حتی اگر ازدواج موقت هم بخواهد به ازدواج دائم خللی وارد کند از نظر دین درست نیست و اسلام آن را تائید نمی کند.
محمدحسن حائری افزود: به عنوان مثال با این که ازدواج موقت مورد قبول اسلام است در زمان پیامبر وقتی جوانان به ایشان مراجعه می کردند و درخواست کمک در امر ازدواج می کردند درهیچ سندی یافت نمی شود که پیامبر به آنها ازدواج موقت را پیشنهاد داده باشد بلکه سعی می کردند با قرار دادن کمترین داشته های مرد به عنوان مهریه بستر ازدواج دائم را برای آنها فراهم کنند.
وی ادامه داد: اگر قرار باشد مسئولان امر و فعالان اجتماعی کاری برای جوانان انجام دهند باید امکان انجام ازدواج دائم را برای آنها فراهم کنند ولی اگراین برنامه ریزی صورت نگیرد باید منتظرعواقب ویرانگری در جامعه باشیم پس بهتر است به جای شعارهای زیبا کاری برای آسان تر شدن ازدواج جوانان صورت گیرد.
این استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی گفت: تعهد به نهاد خانواده قبل از اسلام نیز مورد تاکید ایرانیان بوده است و هر امری که بخواهد به پیکره این نهاد آسیب بزند مطرود شمرده می شود.
وی افزود: بهتر است برنامه ریزیها به گونه ای همراه با آموزه های دینی و فرهنگی باشد تا پدیده های وارداتی که با فرهنگ ما همخوانی ندارد مورد استفاده قرار نگیرد.
حائری ادامه داد: نسل جوان برای جامعه ما فرصتی استثنایی محسوب می شود که می تواند در توسعه کشور کارگشا باشد ولی این جوانان که مانند باران و رحمت الهی هستند با سوء مدیریت می توانند به سیلی خانمان برانداز تبدیل گردند.

* ازدواج سفید پدیده ای تک بعدی نیست
عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری نیز گفت: مشکلات جامعه و از جمله مشکلات مربوط به ازدواج تک بعدی نیستند و نیاز است تا متخصصان حوزه های دیگر نیز با ایجاد همفکری در ارائه بهترین مسیر برای جامعه در خصوص ازدواج سعی و تلاش کنند و اگر نه مانند مشکل اعتیاد که تک بعدی بررسی شد نمی توانیم با آن مقابله درستی کنیم.
دکتر حسین شاره افزود: در جامعه ای زندگی می کنیم که ارزشها به رعایت قانون و ازدواج قانونی و شرعی توصیه می کنند ولی جریانی در جامعه در حال شکل گیری و مقاومت در مقابل این ارزش است که نگرانیهایی را به وجود آورده است.
وی ادامه داد: الان بعضی از جوانان ما هویت منسجم خود را از دست داده اند در حالی که باید آن را در جمع خانواده خود کسب می کردند تا بتوانند هویت فردی، اجتماعی، دینی و سیاسی خود را به دست آورند و چنین افرادی تا زمانی که درتلاطم باشند نمی توانند در یک زندگی زناشویی طولانی مدت حضور داشته باشند.
این استاد دانشگاه گفت: از طرفی وقتی بی ثباتی اقتصادی در جامعه وجود دارد و والدین به شکل مداوم در گفتار روزانه خود آن را به کودکانشان منتقل می کنند باید انتظار این رخدادها را در زمان ازدواج آنها داشته باشیم.
وی افزود: تغییر در دیدگاه جنسی یکی دیگر از مواردی است که باید آن را بررسی کرد زیرا نگاه جوانان امروز دیگر مانند پدران و مادران خود نیست و نقش ازدواج کمرنگ شده است و فضای مجازی در این تغییر نگاه و انتشار نگرانیهای افراد نسبت به ازدواج نقش پررنگی ایفا کرده است و موجب وحشت افرادی که قصد ازدواج دارند شده است.
دکتر شاره ادامه داد: ازدواج سفید و یا هم خانگی در اروپا و آمریکا رایج شد و فلسفه آن شناخت بیشتر طرف مقابل خود برای ازدواج است و افرادی که به این مدل از زندگی وارد می شوند سعی می کنند در مدت با هم بودن قبل از ازدواج که گاه کوتاه و زمانی بلند است به شناخت بهتری از طرف مقابل خود برسند و در صورتی که به تفاهم نرسند از هم جدا می شوند.
وی گفت: طبق آمار در آمریکا بیش از سه چهارم افراد قبل از زندگی مشترک خود تجربه هم خانگی با جنس مخالف را دارند. در هم خانگی ها تا زمانی که مسائل جنسی دچار اختلال نشود زن ومرد با هم هستند و زمانی که دچار اختلال شود دیگر تعهدی برای حضور وجود نخواهد داشت و به همین علت این روش زندگی برای دختران آسیبهای بیشتری نسبت به پسران خواهد داشت.