بزرگنمايي:

پیام خراسان - فشارخون، نیرویی است که به علت پمپ خون در سراسر بدن، توسط قلب بر دیواره شریان‌ها ایجاد می‌شود. فشارخون بالا ترکیبی از دو فشارخون سیستولی 140 میلی‌متر جیوه یا بیشتر و فشارخون دیاستولی 90 میلی‌متر جیوه یا بالاتر است که در این شرایط، فرد در معرض خطرهای بالاتری چون بیماری قلبی، سکته مغزی و... قرار می‌گیرد.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، «به فشارخون افزایش یافته گاهی قاتل خاموش نیز گفته می‌شود؛ زیرا اگرچه معمولا بی‌علامت است، اما می‌تواند به حمله قلبی و سکته مغزی منجرشود. افزایش فشارخون می‌تواند اعضای گوناگونی از جمله قلب، عروق خونی، کلیه‌ها و مغز را تحت تاثیر قرار دهد»(یک قدم تا سلامتی، 1393: 68-69).
پرفشاری خون؛ عامل مرگ 7.5 میلیون نفر در جهان
«تخمین زده شده که پرفشاری خون عامل 7.5 میلیون مرگ در جهان است و این میزان حدود 12.8 درصد تمام مرگ‌ها را تشکیل می‌دهد. پُرفشاری خون باعث 75 میلیون سال از دست رفته عمر به‌دلیل ناتوانی یا Daly شده و در مجموع 3.7 درصد کل سال‌های از دست رفته عمر را تشکیل می‌دهد»(جلیلیان و همکاران، 1392: 39). 
یک میلیارد نفر دچار بیماری پرفشاری خون کنترل نشده هستند
«نسبت جمعیتی که مبتلا به پرفشاری خون هستند یکی از عوامل خطر مهم بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته است. هر چند نسبت جمعیتی که پرفشاری خون آن‌ها کنترل نشده به کل جمعیت جهان از سال 1980 تا سال 2008 کاهش یافته است، اما به‌دلیل رشد جمعیت جهان و سالمندشدن آن، تعداد افراد با پرفشاری خونِ کنترل نشده از 600 میلیون نفر در سال 1980 به حدود یک میلیارد نفر در سال 2008 افزایش یافته است. شواهد موجود نشان می‌دهد که با طغیان پرفشاری خون در جهان روبه‌رو هستیم. یکی از پیامدهای سبک زندگی جدید و چاقی، افزایش شیوع پرفشاری خون در سه دهه گذشته و به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه بوده است. در کشورهای درحال توسعه ازجمله ایران، طغیان پرفشاری خون به‌تازگی شروع شده است»(همان).
علت ایجاد فشارخون بالا چیست؟
«علل بروز این بیماری هنوز به‌طور کامل شناخته شده نیست. در بیشتر موارد افزایش فشار محیطی عروق، مسئول افزایش فشارخون است که خود علل متفاوتی دارد. اما برخی عوامل مستعدکننده بروز بیماری پرفشاری خون به شرح ذیل است:
فشارخون دو گونه‌ است، درواقع 95 درصد مردم از نوعی افزایش فشارخون رنج می‌برند که علت مشخصی برای آن یافت نشده است که به این فرم، افزایش فشارخون اولیه گفته می‌شود و اما 5 درصد باقیمانده مبتلایان به فشارخون افزایش یافته، علت مشخصی برای بیماری خود دارند که به این نوع، افزایش «فشارخون ثانویه» گفته می‌شود»(یک قدم تا سلامتی، 1393: 69).
عوامل انتسابی و محیطی؛ مستعدکننده فشارخون بالا در افراد
گفتنی است که عواملی مستعدکننده در بروز پرفشاری خون در هر دو گروه فشارخون اولیه و ثانویه وجود دارد که شامل «عوامل 1. انتسابی چون سن، ژنتیک، سفیدپوست بودن و نژاد هندواروپایی و 2. عوامل محیطی مانند: چاقی، مصرف الکل، نمک زیاد و استرس نیز در بروز بیماری پرفشاری خون مؤثر می‌شود»(همان).
«عوامل زیر [به‌طور خاص] در بروز فشارخون ثانویه مؤثر هستند:
بیماری کلیوی: احتباس آب و نمک در بدن، موجب بالارفتن فشارخون می‌شود. این افزایش، خود می‌تواند باعث ایجاد بیماری کلیوی شود و یا آن را بدتر می‌کند. بیماری‌های غدد درون‌ریز: مانند سندرم کوشینگ، هایپرپلازی آدرنال و....، داروها و سموم: افزایش فشارخون می‌تواند عارضه جانبی استروئیدها، الکل، کوکائین، سیکلوسپورین و اریتروپوئیتین باشد. مصرف مواد حاوی تیروزین مانند برخی از پنیرها در افرادی که از داروهای ضدافسردگی خاصی استفاده می‌کنند، ممکن است به حمله افزایش فشارخون در این افراد منجر شود. خطر افزایش فشارخون در زنانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند، بیشتر است»( یک قدم تا سلامتی، 1393: 68).
چرا باید فشارخون بالا را کنترل کنیم؟
«فشارخون بالا یک عامل خطر مهم در ایجاد نارسایی قلبی است. همچنین می‌تواند موجب نارسایی کلیه، مشکلات عروق محیطی، تخریب عروق محیطی، تخریب عروق شبکیه چشم، سکته مغزی و حمله قلبی شود؛ به‌همین دلیل پیشگیری و درمان آن بسیار مهم است»(همان). نکته اینجاست «اگر میزان فشارخون به سرعت بالا رفته و به حدود 200.13 برسد، به آن فشارخون بدخیم گفته می‌شود که آسیب زیاد ایجاد می‌کند و موجب مرگ می‌شود»(یک قدم تا سلامتی، 1393: 68).
روش‌های طبیعی برای پایین آوردن فشارخون
1.کاهش اضافه وزن
«اضافه وزن نه تنها به عضلات قلب پا و کمر، بلکه به عضلات قلب نیز فشار وارد می‌کند و ابتلا به برخی بیماری‌ها و سکته‌های قلبی را افزایش می‌دهد. اضافه وزن و چاقی یکی از عواملی است که 26 درصد از موارد فشارخون بالا در مردان و 23 درصد از بیماری‌های قلبی و عروقی را شامل می‌شود»(همان). 
2.تحرک داشته باشید
«سعی کنید در روز، حداقل 30 دقیقه ورزش‌های هوازی، ازجمله پیاده‌روی سریع، شنا، دوچرخه‌سواری و... را انجام دهید، زیرا این قبیل ورزش‌ها به کاهش وزن و سپس پایین آمدن فشارخون کمک بسیاری می‌کند»(یک قدم تا سلامتی، 1393: 68).
3. به نیکوتین نه بگویید
«سیگار کشیدن موجب افزایش فشارخون و ضربان قلب می‌شود و شریان‌ها را سختتر و انعطاف‌پذیری آن‌ها را کاهش می‌دهد. نیکوتین موجود در سیگار، فشارخون را حداقل یک ساعت بالاتر نگه می‌دارد؛ به‌همین دلیل افرادی که در طول روز چند بار سیگار می‌کشند، فشارخون آن‌ها به‌طور دائم بالاست؛ بنابراین حتی اگر فرد سیگاری نیست، باید از سیگاری‌ها دوری کند؛ زیرا حتی دود سیگار او را در معرض خطر فشارخون بالا و بیماری‌ها قلبی قرار می‌دهد»(یک قدم تا سلامتی، 1393: 70).
4.کنترل فشارخون بالا با رعایت رژیم غذایی سالم
رعایت یک رژیم غذایی که سرشار از غلات سبوس‌دار، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی کم‌چرب و کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده و کلسترول می‌تواند فشارخون را تا 14 میلی‌متر جیوه کاهش دهد. این برنامه غذایی به‌عنوان رژیم غذایی برای توقف پرفشاری خون (DASH) شناخته شده است.
5. کنترل فشارخون بالا با کاهش سدیم در رژیم غذایی
حتی کمترین کاهش سدیم در رژیم غذایی می‌تواند فشارخون را 2 تا 8 میلیمتر جیوه کاهش دهد. اثر مصرف سدیم بر فشارخون در میان قومیت‌های گوناگون، متفاوت است. به‌طور کلی باید مصرف سدیم به کمتر از 2300 میلی‌گرم در روز یا کمتر محدود شود. نیاز است برچسب موادغذایی خوانده شود. در صورت امکان، گزینه‌های کم سدیم از غذاها و نوشیدنی‌ها انتخاب و غذاهای فرآوری‌شده کمتر استفاده شود. نباید به غذا نمک اضافه کرد. فقط یک قاشق چای‌خوری نمک حاوی 2300 میلی‌گرم سدیم است. بهتر است از گیاهان و یا ادویه‌ها برای افزودن عطر و طعم به غذا استفاده شود.
6. کنترل فشارخون بالا با کاهش مصرف کافئین
نقش کافئین در فشارخون هنوز مورد بحث و بررسی است. کافئین می‌تواند فشارخون را به میزان 10 میلی‌متر جیوه در افرادی که به‌ندرت از آن مصرف می‌کنند بالا ببرد، اما روی مصرف‌کنندگان همیشگی قهوه، تاثیر زیادی ندارد. اگرچه اثرات مصرف مزمن کافئین بر فشارخون مشخص نیست، اما امکان افزایش اندک در فشارخون وجود دارد.
7. کنترل فشار خون بالا با کاهش استرس
استرس مزمن، یکی از عوامل مهم فشارخون بالا است. استرس گاه به گاه نیز می‌تواند به افزایش فشارخون کمک کند. 
8. چک کردن فشارخون در خانه 
نظارت خانگی فشارخون باعث می‌شود همیشه به فشارخون توجه داشت. بایستی عوارض بالقوه ایجاد شده را به پزشک مربوط، گزارش کرد. مراجعه پیوسته به پزشک، کلید کنترل فشارخون فرد است. اگر فشارخون تحت کنترل باشد، ممکن است تنها هر شش تا دوازده ماه نیاز به مراجعه به پزشک باشد که بسته به شرایط متفاوت است.
منابع
1.یک قدم تا سلامتی. (1393). مجله: نامه جامعه. شماره 111. صص68 – 72.
2. خاجی، علی و دیگران. (1385). فشارخون و چاقی در میان نوجوانان تهرانی. مجله: بیماری‌های کودکان ایران. دوره 16. شماره یک.
3. جلیلیان، ناهید و همکاران. (1392). تاثیر مداخله آموزشی بر دانش و نگرش افراد مبتلا به پرفشاری خون: یک کارآزمایی بالینی قبل و بعد. فصلنامه علمی-پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. سال اول. شماره 4. صص 37-44.
انتهای پیام