بزرگنمايي:

پیام خراسان- نیزارهای تالاب «آق قشلاق» در منطقه آق تپه و روستای قشلاق حصار گرمخان بجنورد، چند سالی است که هدف طمع و زیاده خواهی های برخی از افراد محلی قرار گرفته و در بی توجهی مسئولان می سوزد.

گفته می شود در میان این طمع کاران، بعضاً کارکنان بازنشسته ادارات دولتی نیز هستند که بر آتش این زیاده خواهی مخرب محیط زیست می دمند.

آتش زدن نیزارها در این سال ها افزایش یافته و به خصوص در اطراف رودخانه اترک از شیروان تا نزدیکی بجنورد و مسیر شاهجوب، جای سالمی از نیزارها پیدا نمی‌شود.

در این میان برخی مسئولان شرکت آب منطقه ای استان، به نوعی به این آتش ها و حذف شدن نیزارها، چراغ سبز نشان داده و می گویند حذف این نیزارها چندان هم بد نیست زیرا این گونه ها، پرآب طلب هستند و آب زیادی از رود اترک را مصرف می کنند.

این در حالی است که محیط زیست می گوید این نیزارها در کنترل سیل و فرسایش دیواره های رودخانه نقش ارزنده داشته و حذف آنها سبب تغییر رفتار رود و در نهایت خسارت به روستاییان و زمین های کشاورزی اطراف رود می شود.

حذف نیزارها خیلی هم بد نیست

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در این باره گفت: بر اساس قانون، متولی رودخانه ها شرکت آب منطقه ای است و بازرسی و کنترل لازم از رودها را انجام می دهد.

وحید واسطه با بیان اینکه سوزاندن نیزارها به لحاظ زیست محیطی، آسیب هایی دارد، اظهار داشت: میزان مصرف آب توسط نیزارها بسیار بالا است و برای مدیریت مصرف رود، نیاز است بخشی از این نیزارها حذف شود، که البته اگر حذف نیزارها به صورت فیزیکی باشد بهتر است.

وی گفت: اگر نیزارها حذف نشود، تامین آب کشاورزی تحت الشعاع قرار می گیرد.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی تصریح کرد: نیزارها سبب می شود سطح آب به هنگام سیلاب بالا آید و زمین های کشاورزی تحت تاثیر سیلاب و خسارت های آن قرار گیرد، از این رو کشاورزان نسبت به حذف و سوزاندن آن اقدام می کنند.

سوزاندن نیزارها در زمین های مستثنیات است

کارشناس آبخیزداری و مدیریت جامع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی هم درباره سوزاندن نیزارها در حوضه آبریز اترک گفت: نیزارهایی که سوزانده می شود با هدف توسعه عرصه های کشاورزی است و بیشتر در زمین های مستثنیات اتفاق می افتد.

رضا رضانژاد خاطرنشان کرد: سوزاندن نیزارها، زیستگاه جانوران را به مخاطره انداخته و از بین رفتن پایداری رود اترک و خشک شدن تالاب های استان به یقین تبعات زیست محیطی جبران ناپذیری به دنبال دارد که خشک شدن تالاب قشلاق یکی از این مخاطرات است.

وی با اشاره به پیگیری ها برای ثبت تالاب قشلاق به عنوان تالاب بین المللی، گفت: برای به ثمر رسیدن این اقدام و برخورداری از حمایت های بین المللی، باید بیش از پیش از تالاب ها به عنوان زیستگاه صیانت شود.

کارشناس آبخیزداری و مدیریت جامع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی تصریح کرد: در این باره باید با هم افزایی مسئولان و مشارکت تمامی دستگاه ها، بخشی از عرصه های آبخیز رود اترک، خریداری و به عنوان تالاب مدیریت شود.

شرکت آب منطقه ای ورود پیدا کند

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با انتقاد از سوزاندن نیزارهای حوضه آبخیز رود اترک گفت: حذف این نیزارها توسط کشاورزان و با هدف توسعه اراضی انجام می شود که انتظار می رود شرکت آب منطقه ای، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان و سایر دستگاههای متولی در جلوگیری از این تخلف زیست محیطی که آلودگی آب، خاک و هوا را به دنبال دارد، مساعدت و همکاری کنند.

سیداصغر مطهری با تاکید بر ضرورت مدیریت منابع آب اظهار داشت: برای حفاظت از گونه های گیاهی و صیانت از تنوع جانوری در حوضه اترک و تداوم حیات آبزیان و کنار آبزیان، باید به ایجاد شرایط پایداری رودخانه کمک کنیم.

وی افزود: حضور متناسب زیستمندان، شاخصی برای سلامت آبگیرها و تالاب ها محسوب می شود اما اکنون تنوع قابل قبولی از ماهیان و آبزیان در رود اترک وجود ندارد.

مطهری درباره پیگیری برای ثبت تالاب قشلاق یا آق قشلاق به عنوان تالاب بین المللی گفت: مطالعات ذخیرگاه بین المللی کپه داغ با تلاش همکاران در دو سال گذشته تدوین و با مشارکت و تایید دستگاه های متولی استان، در یونسکو به ثبت رسید و تلاش داریم تا تالاب آق قشلاق به زودی به عنوان تالاب بین المللی (رامسر سایت) به ثبت برسد.

وی خاطرنشان کرد: اما وجود تعارضات فراوان و تصرفات وسیع در این حوضه از نگرانی های مهم و چالش های جدی در ثبت و مدیریت آینده این تالاب است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: نیزارها، مأمن پرندگان دائمی و مهاجر است و سوزاندن نیزارها، علاوه بر ایجاد آلودگی هوا، زیستگاه طبیعی آنان را نیز تخریب کرده است.

وی با بیان اینکه تالاب ها و نیزارها علاوه بر کنترل سیلاب ها و گردوغبار، به ترسیب کربن به عنوان عامل مهم سلامت شهر و روستا، کمک می کنند، افزود: برای ایجاد بسترهای مناسب در زمینه ثبت بین المللی تالاب آق قشلاق، نیاز است تا بخشی از زمین های مستثنیات حوضه آبریز اترک تملک و از سایر متصرفات آن خلع ید شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: ایجاد زهکشی، خشکاندن تالاب های منطقه (پیتلند) و توسعه کشاورزی، مانع تداوم بقای جانوران در این زیستگاه می شود و علاوه بر آن، طبق قانون هوای پاک، سوزاندن این نیزارها و سوزاندن اراضی کشاورزی جرم محسوب می شود.

 حوضه آبخیز اترک با 14 هزار و 900 کیلومتر مربع وسعت، یکی از مهمترین حوضه های آبخیز کشور است که 75 درصد جمعیت و 55 درصد مساحت خراسان شمالی را شامل می شود و مرغوب ترین زمین های کشاورزی و مراتع استان در این حوضه واقع شده است.