بزرگنمايي:

پیام خراسان - مشهد- استان خراسان رضوی با 1.5 تن تولیدات دام و طیور در سال رتبه نخست کشور را در این زمینه دارد اما این سهم در پرورش بوقلمون و تولید گوشت آن متفاوت شده به گونه‌ای که پر و بال بوقلمون این استان برای پرواز در آسمان پرورش و تولید بسته است.

جایگاه غذا و امنیت غذایی به عنوان مهمترین رکن زندگی، سلامت و رفاه جامعه بر کسی پوشیده نیست و در این میان فرآورده‌ها و محصولات دامی از حساسیت و اهمیت بسیار برخوردارند که دلیل آن نقش این محصولات در تامین و تضمین سلامت انسانها و برخورداری از نیروی کار سالم است.
در این میان در کشورهای در حال توسعه که مشکلات تغذیه‌ای بیشتر و نرخ رشد جمعیت بالاتری دارند تولیدات دامی باید نسبت افزایشی 400 درصدی داشته باشد تا مردم بتوانند روزانه به 2450 کالری انرژی و 21 گرم پروتئین حیوانی دسترسی داشته باشند.
ایران دارای ظرفیتهای فراوان از نظر وجود دام و طیور است و استان خراسان رضوی با جمعیت دامی 14.6 میلیون واحد سالانه بیش از یک میلیون و 400 هزار تن محصول در حوزه دام و طیور تولید می‌کند که از این حیث دارنده رتبه‌های اول تا سوم کشور است.
کشورهای جهان در حوزه پرورش طیور، صنعت بوقلمون و پرورش و تولید گوشت آن از رشد بسیار مطلوبی برخوردار بوده به طوری که در حال حاضر تولید گوشت بوقلمون درجهان بیش از 6 میلیون تن در سال است که 90 درصد آن توسط قاره آمریکا و اروپا و 10 درصد توسط سایر قاره‌های جهان تولید می‌شود.
پرورش بوقلمون یکی از عرصه‌های اقتصاد مقاومتی است که درآمدزایی خوبی را به همراه دارد و از سود تضمین شده‌ای نیز برخوردار است اما در خطه خراسان دچار نشیب و فراز و نیازمند حمایت و توجه مسوولان و افزایش سرانه مصرف گوشت آن هستیم.
گوشت بوقلمون به دلیل بافت ویژه‌ای که دارد هنگام طبخ حجم خود را از دست نمی‌دهد و به دلیل داشتن پروتئین بسیار، حداقل چربی اشباع شده ، کمترین سطح کلسترول و فقدان چربی میان بافتی در مقایسه با گوشت قرمز از اهمیت بسیار برخوردار است.
طبق تحقیقات انجام شده سرانه مصرف گوشت بوقلمون در کشور حدود 400 گرم است در حالی که متوسط سرانه مصرف این گوشت در دنیا بیش از یک کیلوگرم است.
با توجه به پایین بودن سطح کلسترول و چربی در گوشت بوقلمون، مصرف آن در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های مربوط به اختلالات چربی خون حائز اهمیت است.
تولید 10 درصدی فرآورده‌های دام و طیور کشور در خراسان رضوی
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی سهم این استان را از مجموع تولید انواع فراورده‌های خام دام و طیور در ایران حدود 10 درصد اعلام و بیان کرد: خراسان رضوی در تولید گوشت قرمز، گوشت سفید و تخم‌مرغ رتبه‌های نخست تا سوم کشور را به خود اختصاص داده است.
دکتر احمد شریعتی افزود: دو هزار و 500 واحد مرغداری گوشتی و مرغ تخمگذار با ظرفیت 100 میلیون جوجه‌ریزی مرغ گوشتی و 10 میلیون جوجه مرغ تخمگذار در خراسان رضوی فعالیت دارند.
وی ادامه داد: با وجود مشکلات اقتصادی تولید تخم‌مرغ در خراسان رضوی طی پارسال نسبت به سال قبل از آن تا 40 درصد افزایش یافت و ظرف این مدت 140 هزار تن تخم‌مرغ در استان تولید شد. 
مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی گفت: نیمی از حجم تخم ‌مرغ تولید این استان به دیگر استانها و خارج از کشور ارسال و صادر می‌شود.
مصرف روزانه 400 تن گوشت مرغ
مدیر امور طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: روزانه 400 تن گوشت مرغ در استان مصرف می‌شود و هزار و 400 واحد تولیدکننده مرغ گوشتی با ظرفیت تولید هر دوره 26 میلیون قطعه در استان 6 میلیون و 400 هزار نفری خراسان رضوی فعالیت دارند.
علی مبارکی با بیان اینکه طی سال گذشته 174 هزار تن گوشت مرغ در استان تولید شد افزود: پارسال در مجموع در مزارع مرغ گوشتی استان 91.6 میلیون قطعه جوجه ریزی به ثبت رسیده است.
وی با بیان این که از این تعداد جوجه‌ریزی بیش از 174 هزار تن گوشت گرم مرغ تولید شده است ادامه داد: این تعداد جوجه‌ریزی در خراسان رضوی نسبت به سال قبل از آن که 76.7 میلیون قطعه ثبت شده است، معادل 19.5 درصد رشد داشته است.
مدیر امور طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی گفت: تامین به موقع نهاده‌های طیور توسط سازمان جهاد کشاورزی و تشکل‌های تعاونی روستایی، جلوگیری از نوسانات بازار گوشت مرغ و خرید حمایتی توسط سازمان جهاد کشاورزی استان از دلایل افزایش جوجه‌ریزی در استان بوده است.
وی افزود: پارسال هزار و 500 تن گوشت مرغ منجمد از استان خراسان رضوی به کشورهای دیگر صادر شد.
تولید 14 درصد تخم مرغ کشور
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: این استان با تولید سالانه 140 هزار تن تخم مرغ حدود 14 درصد تولید کشور در این زمینه را بر عهده دارد.
مجید جعفری افزود: بیش از 50 هزار تن تخم مرغ تولیدی این استان مازاد بر مصرف است و خراسان رضوی پس از تهران رتبه دوم تولید تخم مرغ کشور را دارد.
وی ادامه داد: روزانه 384 تن تخم مرغ در استان تولید می شود که 220 تن از این مقدار در داخل استان مصرف می‌شود.
جعفری گفت: هم اکنون 270 واحد مرغ تخم گذار با ظرفیت 10 میلیون قطعه در خراسان رضوی فعالیت دارد.
جای خالی خراسان رضوی در لیست فعالان پرورش بوقلمون
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: هم اکنون 42 واحد صنعتی پرورش بوقلمون گوشتی با ظرفیت 152 هزار و 20 قطعه در هر دوره در این استان فعال است.
وی با بیان اینکه سالانه توان تولید 32 هزار تن گوشت بوقلمون در این استان وجود دارد، ادامه داد: به دلیل وجود مشکلات و نبود بازار سال گذشته دو هزار و 377 تن گوشت در این بخش در استان تولید شد.
جعفری با بیان اینکه خراسان رضوی به رغم ظرفیت و توان موجود در این بخش هنوز از دایره برترین‌های کشور خارج است گفت: در حالت معمولی واحدهای تولید در این بخش می‌توانند دو و نیم دوره در سال داشته باشند اما تهیه دان و جوجه بوقلمون نیازمند فرصت و زمان است.
وی افزود: علاوه بر این با توجه به نبود بازار و مصرف پایین، تولیدکنندگان در این بخش ناچارند تولید خود را به فراخور نیاز و تقاضای بازار تنظیم کنند و به همین دلیل شاهد اندک بودن میزان تولید هستیم.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون سرانه مصرف گوشت بوقلمون در استان به ازای هر نفر حدود 370 گرم است.
وی با بیان اینکه به ازای هر دو هزار قطعه برای یک نفر در این حوزه اشتغال ایجاد شده است افزود: به این ترتیب در حوزه واحدهای پرورش بوقلمون استان معادل 76 هزار اشتغال مستقیم وجود دارد و اشتغال غیرمستقیم نیز تقریبا برای هر دو هزار قطعه معادل نیم نفر اشتغال غیر مستقیم ایجاد می‌شود.
جعفری ادامه داد: آمار دقیق از واحدهای سنتی پرورش و اشتغال خانگی در این بخش موجود نیست اما در هر صورت خراسان رضوی جزو استانهای فعال در حوزه پرورش بوقلمون محسوب نمی‌شود.
سرمایه‌گذاری گزاف لازمه پرورش بوقلمون
کارشناس مسوول پرورش طیور سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این زمینه در رابطه با چالشهای موجود پرورش بوقلمون و تولید گوشت در این بخش گفت: گوشت بوقلمون جزو اولویت اول سبد غذایی نیست و هم اکنون تنها یک کشتارگاه در مشهد در تپه سلام اقدام به کشتار در این بخش می‌کند.
محمدمهدی یعقوب‌نژاد افزود: صدور پروانه برای راه‌اندازی واحد تولیدی به ازای پنج هزار قطعه صادر می‌شود در حالی که پارسال برای دو هزار قطعه نیز پروانه صادر می‌شد.
وی ادامه داد: راه‌اندازی واحدی با دو هزار قطعه نیازمند دستکم هفت میلیارد و 400 میلیون ریال سرمایه‌گذاری است که نسبت به پارسال سه برابر شده است.
کارشناس مسوول پرورش طیور سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به افزایش قیمت‌ها و افزایش هزینه تولید در این حوزه گفت: هزینه مصالح، دان، تجهیزات پلاستیکی و آلومینیومی، ماشین آلات ویژه پرورش در این بخش دچار افزایش قیمت شده و به همین دلیل شاهد افزایش سرمایه مورد نیاز برای راه‌اندازی واحد تولیدی در این بخش هستیم.
وی با بیان اینکه تولید محدود گوشت بوقلمون در استان به نحوی است که امکان صادرات آن وجود ندارد، افزود: علاوه براین با توجه به مشکل بسته‌بندی و عدم امکان بسته‌بندی لازم، صادرات در این بخش فعلامنتفی است.
یعقوب نژاد ادامه داد: از مجموع 16 کشتارگاه موجود در استان تنها دو کشتارگاه امکان فرایند بسته‌بندی ویژه صادرات دارند.
وی گفت: در کل بخش دام و طیور استان طی سال گذشته بیش از هزار و 750 میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است که درصد اندکی در حدود 100 میلیارد ریال در حوزه پرورش بوقلمون بوده است.
تامین جوجه در گرو واردات
کارشناس مسوول پرورش طیور سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه تامین جوجه برای پرورش یکی از مهمترین مشکلات در صنعت پرورش بوقلمون استان است افزود: تامین جوجه بسته به واردات است و با توجه به محدودیتهای وارداتی و مباحث تحریم هم اکنون در این زمینه دچار مشکل و کمبود هستیم.
وی ادامه داد: نیاز به واردات جوجه مولد داریم زیرا جوجه مرغ مولد در استان عقیم است و امکان جوجه‌کشی ندارد بنابراین به شدت در این رابطه دچار مشکل هستیم.
یعقوب نژاد گفت: علاوه بر این واحدهای تولیدی در این بخش در زمینه بیمه نیز دچار مشکلاتی هستند به عنوان نمونه در صورتی که خسارت و تلفاتی به این واحدها خارج از دوره پرورش اعلام شده رخ دهد، از سوی بیمه خسارت وارده جبران نخواهد شد.
وی افزود: به طور معمول پرورش‌دهندگان بوقلمون همه تولید خود را در دوره یکجا عرضه‌ نمی‌کنند و به صورت خرده‌فروشی بازار را تامین می‌کنند بنابراین هرگونه خسارت واردآمده به آنان در مدت خارج از دوره از سوی بیمه تقبل نمی‌شود.
این کارشناس ادامه داد: علاوه بر همه این مشکلات، تامین نهاده و قیمت زیاد آن در بازار آزاد نیز واحدهای تولیدی را دچار مشکل کرده هرچند تا حد امکان از سوی جهاد کشاورزی نهاده واحدها تامین می‌شود.
برچسب‌ها
وزارت جهاد کشاورزی مشهد