بزرگنمايي:

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی عضو هیات علمی گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: نظام کشاورزی ارگانیک یک نظام مدیریتی جامع است که در آن کمیت و کیفیت مواد غذایی از تولید تا انتقال به مصرف کننده حفظ می‌شود. معمولا گفته می‌شود با توجه به درجه بهتر سلامت و طعم ‌مطلوب‌تر محصولات ارگانیک سرعت بازار برای آن‌ها رو به افرایش است و بسیاری از کشاورزان سعی می‌کنند در تولیداتشان از نظام‌های ارگانیک استفاده کنند.

سرور خرم‌دل در خصوص بررسی علم تولید محصولات و غذای ارگانیک در جهان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در سال 2019 بیش از 135 میلیون نفر در گرسنگی حاد در دنیا به سر برده‌اند و این آمار بالاترین میزان نسبت به سال‌های قبل بوده که روند افزایشی آن ناشی از جنگ و تغییر اقلیم بوده است. اما از ابتدای سال میلادی کنونی با شیوع ویروس کرونا دنیا با شرایط بسیار خطرناکی مواجه شده است. امنیت غذایی و کیفیت تغذیه در بین آسیب‌پذیرترین گروه تغذیه به دلیل بیماری کووید 19 و تاثیرات منفی آن به دلیل ابعاد اقتصادی و اجتماعی تشدید می‌شود و اثرات مخربی بر دستاورهای مبارزه با گرسنگی در سه دهه گذشته به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: به طور کلی سالیانه 8 میلیارد تن مواد غذایی در دنیا تولید می‌شود اما علی‌رغم این مقدار تولید در دنیا هنوز 800 میلیون نفر در دنیا گرسنه هستند. به کارگیری انواع تکنولوژی‌ها، مکانیزاسیون، افزایش سطح زیر کشت، مصرف نهاده‌های شیمیایی و به‌نژادی باعث افزایش عملکرد شده است؛ همچنین طی دهه‌های 1960 و 1970 انقلاب سبز تحولی را در تولید مواد غذایی ایجاد کرد که شاید بعضی کشورها خود کفا نشدند اما گرسنگی بر طرف شد. اگرچه در دنیا حجم زیادی از مواد غذایی تولید می‌شود اما توزیع مناسبی و عادلانه‌ای وجود ندارد و انسان‌های زیادی در فقر و گرسنگی و بی‌غذایی به سر می‌برند. 
وی ادامه داد: از طرفی کشورهایی که غذا در آن تامین است نیز با گرسنگی پنهان مواجه‌اند. کمبودها، عناصر معدنی و ترکیبات متابولیک ثانویه خصوصیات کیفی هستند که تحت تاثیر قرار می‌گیرند. علاوه بر این‌ها بقایای سموم و کودهای شیمیایی کیفیت موادغذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اجرای مدیریت فشرده و رایج سیستم‌های کشاورزی مشکلات دیگری مانند گرمایش جهانی، کویرزایی، جنگل‌زدایی و فرسایش خاک و انواع آلودگی‌های آب و خاک که بر اثر فعالیت‌های بی‌رویه کشاورزی ایجاد می‌شود و ‌این نوع کشاورزی نقش مهمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد و باعث تغییر اقلیم و گرمایش جهانی شده است. بنابراین بیشتر دولت‌ها امروزه به دنبال یافتن نظام‌های جایگزین برای سیستم کشاورزی رایج هستند تا ضمن تولید با کیفیت حداقل اثرات زیست‌محیطی را داشته و پایداری و ثبات را به همراه داشته باشد.
این عضو هیات علمی گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه «در این میان کشاورزی ارگانیک مناسب‌ترین گزینه جایگزین برای سیستم‌های کشاورزی رایج است»، بیان کرد: اتحادیه بین‌المللی جنبش کشاورزی ارگانیک یا IFOM در سال 1972 میلادی تشکیل شده است‌. این کشاورزی یک نظام متکی بر منابع تولیدی محلی است که باعث ایجاد و حفظ تعادل اکولوژیکی می‌شود. حاصل‌خیزی خاک، تنوع زیستی و پایداری اجزای کلیدی در نظام‌های ارگانیک هستند به طوری کلی گفته می‌شود نظام کشاورزی ارگانیک یک نظام مدیریتی جامع است که در آن کمیت و کیفیت مواد غذایی از تولید تا انتقال به مصرف کننده حفظ می‌شود. معمولا گفته می‌شود با توجه به درجه بهتر سلامت و طعم ‌مطلوب‌تر محصولات ارگانیک سرعت بازار برای آن‌ها رو به افزایش است. بسیاری از کشاورزان سعی می‌کنند در تولیداتشان از نظام‌های ارگانیک استفاده کنند. نظام‌های ارگانیک استانداردهای خاصی دارد که در تهیه این استانداردهای بین‌المللی امنیت غذایی، اطمینان مصرف کننده، رقابت بین تولید کنندگان و تجارت هم در نظرگرفته شده است. 
وی افزود: سطح زیر کشت محصولات ارگانیک در دنیا و در کشور ما نیز روز به روز در حال افزایش است، اضافه بر این، در ایران تولیدات ارگانیکی چون تولید پسته را داریم که در تولید این محصولات هیچ نهاده شیمیایی استفاده نمی‌شود. قیمت محصولات ارگانیک نیز به دلیل عملکرد کمتر و کیفیت و سلامت بالاتر به مراتب بیشتر است. بازارهای خارجی و به ویژه اتحادیه اروپا تمایل بسیار زیادی به خرید محصولات ارگانیک ایران همچون زعفران دارد. استانداردهای کشاورزی ارگانیک شامل اصول قواعد و ضرورت‌هایی است که بایستی طی مراحل تولید تا فراوری و مصرف رعایت شود. در کشورهای مختلف موسسات گواهی کننده با استفاده از استانداردهای ملی و تعیین شده در رابطه با گواهی محصولات ارگانیک اقدام می‌کنند. در ایران محصولات ارگانیک متنوع است و می‌تواند جایگاه صادراتی قوی را ایجاد کند. البته معرفی نظام های ارگانیک به کشاورزان نیازمند تدوین استاندارهای ملی و تاسیس موسسات گواهی کننده است. تولید محصولات ارگانیک در کشور بر اساس استاندارد ملی 11 هزار انجام می‌شود.
خرم‌دل درخصوص نقش علمی دانشگاه در زمینه آموزش و نهادینه سازی تولید این محصولات برای دست‌یابی به غذایی سالم تصریح کرد: دانشگاه فردوسی مشهد طی سال‌های گذشته در عرصه علوم زراعی ایران همواره پیشگام بوده و نهاد پیشرو در امر آموزش و پژوهش در زمینه کشاورزی پایدار و تولیدات ارگانیک بوده است. کشاورزی پایدار برای اولین بار در کنگره علوم زراعی در قالب مقاله کلیدی دکتر علیرضا کوچکی با عنوان کشاورزی پایدار پاسخی کهن به پرسشی نو مطرح کرد و اولین کتاب فارسی در زمینه کشاورزی ارگانیک در سال 1374 توسط انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد به چاپ رسید. 
وی افزود: باتوجه به پتانسیل دانشگاه فردوسی و سابقه گروه اگروتکنولوژی در زمینه کشاورزی ارگانیک و تحقیقات مرتبط با آن و نیاز موجود برای نظام‌مند کردن همکاری‌های مرکز علمی و صنعتی و ایجاد هماهنگی لازم میان نقش آفرینان در حوزه کشاورزی ارگانیک کانون هماهنگی و کشاورزی زیستی ایران در سال 1389 زیر نظر معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در دانشگاه فردوسی آغاز به کار کرد. از جمله اقدامات تاثیرگذار کانون تاسیس مزرعه پژوهشی ارگانیک در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی بود که به عنوان الگوی دانش بنیان در کشور شروع به کار کرد و بر اساس استانداردهای ارگانیک 11 هزار مدیریت می‌شود. این مزرعه به صورت پیوسته توسط بازرسان مورد تایید قرار گرفته و گواهی ارگانیک را دریافت کرده است.
عضو هیات علمی گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه «مدیریت کشاورزی ارگانیک مدیریت چند رشته‌ای است که نیازمند نیروهای متخصص است»، گفت: دانشگاه فردوسی با وجود داشتن رشته‌ها و گرایش‌های متنوع در ارتباط با این رشته مثل اگرواکولوژی، اگروتکنولوژی، گیاه پزشکی و خاک شناسی و غیره و اضافه بر آن وجود زیر ساخت‌های لازم مانند آزمایشگاه‌های مجهز و گلخانه تحقیقاتی محیط مناسبی برای بارور شدن علم و تجارت ارگانیک فراهم آورده و همچنین پژوهش‌های علمی کاربردی هم در زمینه مدیریت ارگانیک و ارگانیک انجام شده است و نتایج آن در منابع معتبر علمی چاپ شده است. 
وی افزود: از دیگر فعالیت‌هایی که توسط دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص حمایت از بازار محصولات ارگانیک و فرهنگسازی آن انجام شده استقرار دفتر فروش محصولات ارگانیک در دانشگاه فردوسی است تا از طریق آن محصولات سالم و ارگانیک به فروش برسد و در اختیار افراد قرار بگیرد. دانشگاه فردوسی با تربیت ده‌ها چهره درخشان علمی و فعال در حوزه کشاورزی و کشاورزی ارگانیک منشا خدمات مهمی به کشور بوده است و فارغ‌التحصیلان این گروه مدیران موفق در بدنه اجرایی و مراکز علمی و تحقیقاتی و بخش خصوصی هستند.
خرم‌دل بیان کرد: تنوع اقلیمی کشورمان، تنوع بالای محصولات زراعی و دامی و سابقه ایران در ایجاد یک تمدن غذایی کهن از مزیت‌های نسبی در تولید و صادرات محصولات ارگانیک در دنیا است. وجود کشاورزان خرده‌پا از سویی دیگر امکان گسترش کشاورزی ارگانیک را فراهم کرده است. پس از یک طرف گرایش جهانی به مصرف محصولات ارگانیک و از طرف دیگر پتانسیل بالای کشور در تولید محصولات ارگانیک باعث رونق اقتصادی در سطح جامعه شده و ده‌ها هزار شغل در بخش کشاورزی، اقتصادی و بازرگانی به ویژه برای فارغ‌التحصلان ایجاد می‌کند و می‌تواند سهم بزرگی در اشتغال‌زایی داشته باشد. به طور کلی بر اساس آمارهای جهانی تولید محصولات ارگانیک فرصت‌های شغلی مناسبی را ایجاد می‌کند و گفته می‌شود متوسط نیروی کار در بخش ارگانیک در مقایسه با بخش رایج 32 درصد بالاتر است و سن تولید کنندگان محصولات ارگانیک جوان‌تر است.
انتهای پیام