پیام خراسان - بررسی‌هایی که اخیرا بر روی تعدادی از ابزارهای چوبی 300 هزار ساله انجام شده‌است، نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها حتی از آنچه تصور می‌شود، صنعتگران بهتری بودند.

به گزارش nytimes، در سال 1836، کریستین یورگنسن تامسن، یک عتیقه‌شناس دانمارکی، اولین شخصی شد که نظم را به ماقبل تاریخ آورد و نشان داد که انسان‌های اولیه اروپا سه مرحله از پیشرفت فناوری را پشت سر گذاشتند که در تولید ابزار منعکس شده است. گاه‌شماری اولیه، عصر حجر تا عصر برنز و عصر آهن، اکنون زیربنای باستان‌شناسی بیشتر دنیای قدیم است.
به گفته توماس تربرگر، باستان شناس و سرپرست تحقیقات در بخش میراث فرهنگی نیدرزاکسن در آلمان، تامسن به خوبی می‌توانست عصر چوب را جایگزین عصر حجر کند.
او گفت:«می‌توانیم فرض کنیم که ابزارهای چوبی درست مشابه ابزارهای سنگی، یعنی دو و نیم یا سه میلیون سال وجود داشته‌اند. اما از آنجایی که چوب رو به زوال می‌رود و به ندرت باقی می‌ماند، سوگیری حفظ نگاه ما به دوران باستان را مخدوش می‌کند. ابزارهای سنگی اولیه به طور سنتی دوره پارینه سنگی پایین را مشخص می‌کنند که از حدود 2.7 میلیون سال پیش تا 200 هزار سال پیش ادامه داشت. از هزاران سایت باستان شناسی که می‌توان به آن دوران نسبت داد، از کمتر از 10 مورد چوب به دست آمده است.»
دکتر تربرگر سرپرست تیم تحقیقی بود که ماه گذشته در Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شد و اولین گزارش جامع در مورد اشیاء چوبی حفاری شده از سال 1994 تا 2008 در معدن زغال سنگ روباز در نزدیکی شونینگن در شمال آلمان بود. محموله غنی شامل دو دوجین نیزه کامل یا تکه تکه شده و چوب پرتاب دو نوک بود. قدمت این اشیاء به پایان یک دوره گرم بین یخبندان در 300 هزار سال پیش می‌رسد، یعنی زمانی که نئاندرتال‌های اولیه جایگزین هومو هایدلبرگنسیس، پیشینیان بلافصل خود در اروپا شدند. پرتابه‌های کشف شده در سایت شونینگن، معروف به Spear Horizon، قدیمی‌ترین سلاح‌های شکاری حفظ شده در نظر گرفته می‌شوند.
در اواسط دهه 1990، کشف سه نیزه، به همراه ابزارهای سنگی و بقایایی از 10 اسب وحشی، ایده‌های رایج در مورد هوش، تعامل اجتماعی و مهارت‌های ابزارسازی اجداد انسان را تغییر داد. در آن زمان، اجماع علمی بر این بود که انسان‌ها لاشخورهای ساده‌ای بودند که تا حدود 40 هزار سال پیش بخور و نمیر زندگی می‌کردند.
دکتر تربرگر گفت: «معلوم شد که این انسان‌ها ابزار و سلاح‌هایی برای شکار بزرگ ساخته بودند. آنها نه تنها برای شکار طعمه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند، بلکه به اندازه کافی رفتارهای آن‌ها پیچیده بوده‌است تا قصابی و بریان کردن را سازماندهی کنند.
مطالعه جدید که در سال 2021 آغاز شد، بیش از 700 قطعه چوب را از Spear Horizon مورد بررسی قرار داد، که بسیاری از آنها در دو دهه گذشته در وان‌های سرد آب مقطر ذخیره شده بودند تا جلوی پوسیدگی آن‌ها گرفته شود و محققان بتوانند، رسوبات غرقابی را شبیه سازی کنند. این کار به کمک میکروسکوپ سه بعدی و اسکنرهای میکرو سی تی که نشانه‌های سایش یا بریدگی را برجسته می‌کردند، انجام گرفت و محققان توانستند 187 قطعه چوب را شناسایی کنند که شواهدی از شکافتن، خراشیدن یا ساییدگی را نشان می‌داد.
دیرک لدر، باستان شناس در نیدرزاکسن و نویسنده اصلی مقاله، می‌گوید: «تاکنون تصور می‌شد که شکافتن چوب فقط توسط انسان‌های امروزی انجام می‌شده‌ است.

چوب صنوبر و کاج که به احتمال زیاد از درختانی که بر روی کوهی حداقل دو یا سه کیلومتر دورتر از محل کشف قطع شده بودند به دست آمده‌اند.
علاوه بر سلاح، مجموعه شامل 35 شی نوک تیز و گرد بود که به احتمال زیاد در فعالیت‌های خانگی مانند سوراخ کردن و صاف کردن پوست استفاده می‌شد. آنمیکه میلکز، یک انسان شناس از دانشگاه ریدینگ که در این پروژه همکاری داشت، گفت:«همه آنها از صنوبر و کاج تشکیل شده‌اند. چوب‌هایی که هم سخت و هم انعطاف‌پذیر هستند.»
از آنجایی که درختان صنوبر و کاج در سایت در دسترس نبوده‌اند، تیم تحقیقات به این نتیجه رسیدند که درختان بر روی کوهی در دو یا سه کیلومتر و یا حتی دورتر قطع شده‌اند. بررسی دقیق نیزه‌ها نشان داد که انسان‌های در عصر سنگ پروژه‌های نجاری خود را با دقت برنامه‌ریزی می‌کردند و از یک نظم خاص پیروی می‌کردند؛ پوست را جدا کنید، شاخه‌ها را بردارید، سر نیزه را تیز کنید، چوب را در آتش سخت کنید.
دکتر لدر گفت:«ابزارهای چوبی از پیچیدگی فناوری بالاتری نسبت به ابزارهای سنگی آن دوران برخوردار بودند.»
شاید شگفت‌انگیزترین کشف این باشد که برخی از نوک نیزه‌ها پس از شکستن یا کند شدن مجدداً تیز شده‌اند و برخی از سلاح‌های شکسته و خرد شده، صیقل داده شده و تغییر کاربری داده‌اند. تمام نیزه‌ها به جز یکی از آن‌ها، از تنه درختان صنوبر تراشیده شده و مانند نیزه‌های مدرن شکل داده شده‌اند و مرکز ثقل آن‌ها نیز در وسط ساقه قرار گرفته‌ است.
منبع: