چاپ

پیام خراسان - محیط‌های شهری در گذر زمان دچار تغییر و تحولاتی می‌شوند که نتیجه تغییر الگوهای زندگی اجتماعی است.
اگرچه غالباً تغییر جذاب و انگیزه‌ساز است، اما گاهی موجب اثرات متفاوت دیگری نیز می‌شود. اگر روند تغییر محیط‌های شهری هم‌راستا با فرسودگی و ناکارآمدی باشد، یک تهدید اجتماعی است.
به‌تناسب سرعتِ فرسودگی و تغییر ناشی از آن، دوره‌های بازآفرینی و نوسازی نزدیک خواهد شد. بازآفرینی همواره بر نوستالژی و خاطره‌انگیزی استوار است، اما در برخی محیط‌های شهری بازآفرینی کالبدی محلی از اعراب ندارد. محلات و محیط‌های اجتماعی، به‌ویژه قدیمی و پرسابقه، همواره ظرفیت‌های حرفه‌ای متنوعی را به همراه خود دارند.
بازآفرینی فقط ناظر بر احیاء کالبدی فضاهای شهری نیست؛ دمیدن روحِ زندگی جدید در فرصت‌های حرفه‌ای که گذشتِ زمان یا فرسودگی کالبدی موجب رکود و یا پراکندگی آن شده نیز مفهومی از بازآفرینی است. کشف ظرفیت‌های برندهای محلی، فرصت‌های شایسته‌ای برای احیاء کسب و کار، تقویت روحیه مشارکت‌گزینی و نوسازی فضاهای شهری است. بازآفرینی پاسخ درستی به یک نیاز مبرم اجتماعی است که متضمن تداوم حضور مردم در حوزه‌های جغرافیایی خود با حفظ فرهنگ، آداب و انگیزه بالاست.
راهکارهای سرعت‌بخشیدن به بهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد
نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری از دغدغه‌های عمده مدیریت شهری، به‌ویژه در کلان‌شهرهاست. نسخه‌های پیچیده‌شده تا کنون میزان موفقیت کمتری را به‌دست داده است. فروش اوراق مشارکت اگرچه نوعی از مشارکت سرمایه‌های اندک در توسعه شهری است، اما در حوزه بافت فرسوده سبب افزایش قیمت تمام‌شده زمین و فاصله زیاد از توجیه اقتصادی طرح شده است.
گستردگی و عمق حوزه نفوذ دولت و شهرداری‌ها در بافت‌های فرسوده کمتر قرین موفقیت بوده و طرح را طویل‌المدت ساخته است. ایده حضور فعال و سپردن به بخش خصوصی دیدگاهی شایسته است که ذیل خود روش‌ها و الگوهایی دارد که هم به بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد سرعت می‌بخشد و هم کیفیت.
مشارکت منفعلانه کارساز نیست و باید با تقویت حضور فعالانه مردم، مالکین، ساکنین و سرمایه‌گذاران از همه ظرفیت‌ها و الگوها به تناسب بهره جست. نکته دیگر کاهش سهم‌خواهی دولت از بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری است که موجب کاهش هزینه و تضمین سود مناسب برای بخش خصوصی است. مدیریت متمرکز و حرفه‌ای در حوزه های استراتژی واحد، تعیین الویت‌های نوسازی و تخصیص بودجه، حلقه مفقوده این‌گونه بافت‌هاست.
بایستی سرمایه‌های اجتماعی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد در موضوع نوسازی و بهسازی حفظ شود. سرمایه‌های اجتماعی شامل مردم ساکن در این‌گونه مناطق، کسب‌وکارهای دارای سابقه طولانی و برندهای محلی، سابقه نوستالژیک محلات و بناهای تاریخی و مذهبی این‌گونه بافت‌هاست که می‌بایست حفظ شود و از ظرفیت آن استفاده گردد.
تدوین برنامه و نقشه راه که تامین‌کننده ضروریات اجرای طرح می‌باشد، حائز اهمیت فراوان است. بازنگری طرح‌های نوسازی و کاهش حوزه دخالت دولت با واگذاری کار به مردم نیاز فوری بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری است.
اصلاح مقیاس سرمایه‌گذاری و تدوین بسته‌های تشویقی در اشتیاق سرمایه‌گذاران برای حضور در نوسازی و بهسازی مؤثر است. ایجاد گروه‌های تسهیل‌گر اجتماعی و اقتصادی با نگرش مثبت مشارکت از ابزار مهم و اساسی در تسریع نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری است.
یادداشت از محسن قناویزچی، مدیر پروژه نوسازی حر عاملی
انتهای پیام