چاپ

پیام خراسان - برخی فعالان محیط‌زیستی طی یادداشتی برای ایسنا از دغدغه‌هایشان برای زمین و انتظاراتشان از رسانه‌ها گفتند.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، دوم اردیبهشت به‌عنوان روز زمین نام‌گذاری شده است و به همین مناسبت سراغ برخی از فعالان محیط زیستی استان رفتیم و از آن‌ها خواستیم تا از مصائبی که این کره خاکی گرفتار آن شده بگویند و یادآور شوند که رسانه‌ها چگونه می‌توانند دوشادوش سازمان‌های مردم‌نهاد برای پاسداشت محیط زیست تلاش کنند.‌
لزوم ایجاد اتاق فکری متشکل از رسانه‌، دانشگاه و سمن‌ها
محمد فشایی، عضو هیأت‌مدیره سازمان مردم‌نهاد جمعیت ناجیان آب، برای ایسنا نوشت:
«دهه 1390 شمسی با تحولاتی چشم‌گیر در حوزه محیط‌زیست و رسانه همراه بوده است. این تحولات به اندازه‌ای قابل توجه و موثر بوده است که می‌توان این دهه را دهه پیوند محیط زیست و رسانه نامید. تغییر رویکرد سیاسی حاکمیت، به‌ویژه در دولت، رشد و توسعه فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی و پویش‌های مرمی و همچنین گسترش و تنوع ابزارهای ارتباط جمعی و شبکه‌های اجتماعی مجازی، سه عامل اساسی در تحولات اخیر در دهه 90 به شماره می‌آیند.
در عصر حاضر، بخش مهمی از فرآیند جامعه‌پذیری مرهون رسانه‌هاست. از همین‌رو، رسانه‌ها به‌عنوان یکی از نهادهای اجتماعی علاوه‌بر کارکرد اطلاع‌رسانی، کارکرد نظارت بر محیط اجتماعی را نیز برعهده دارند. در بحران سراسری سیل در فروردین 1398 شاهد بودیم که برخی از خبرگزاری‌ها علاوه‌بر پوشش خبری موضوعات مرتبط‌با سیل، اقدام به تولید و انتشار پوستر، اینفوگرافیک و موشن گرافیک‌های آموزشی در ارتباط با افزایش مهارت هم‌زیستی با سیل نیز کردند. اتفاقاً در شرایطی که رسانه ملی توجه کم‌تری به مسئله افزایش مهارت‌های شهروندی از طریق تولیدات متنوع و جذاب آموزشی دارد، برنامه‌های آموزشی تولیدشده توسط سایر رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها توانست با مقبولیت و استقبال خوبی مواجه شود.
تحولات مثبتی در حوزه محیط‌زیست و رسانه در این مدت کوتاه با نارسایی‌های نیز همراه بوده است. گرچه رسانه‌ها در موضوعات مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و... مجهز به واحدها و کارگروه‌های تخصصی هستند اما گاهی انعکاس رسانه‌ای موضوعات اساسی و حیاتی در حوزه محیط‌زیست در مسیری غیرتخصصی پیش می‌رود و یا از منابعی نامعتبر بازنشر می‌یابد که منجر به ترویج اطلاعات نادرست، مبهم و غیرواقعی می‌شود. و یا به اندازه‌ای که مسائل روز در حوزه‌های اقتصادی و امثالهم به صورت مستمر مورد توجه قرار می‌گیرد، پرداختن و انعکاس مسائل محیط‌زیستی در رسانه‌ها، چنین استمرار و پیوستگی‌ای را ندارد. به‌طور مثال طرح‌های همچون احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی، کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی و... که به‌عنوان راهکارهای محوری مدیریت منابع آب در شرایط کم‌آبی در سال‌های گذشته تصویب شده و به اجرا درآمده است، به‌ندرت توسط رسانه‌ها در قالب برنامه‌ای مستمر رهگیری و نظارت شده است. توجه مستمر به موضوعاتی از این دست می‌تواند تبدیل به کارنامه‌ای مستند از روند اجرای طرح و قوت‌ها و ضعف‌های آن شده تا در آینده مانع تکرار اشتباهات گذشته شود.
تقویت‌ اتاق‌های فکر رسانه‌ای که اعضای آن شامل نماینده رسانه، دانشگاهیان، و سازمان‌های مردم‌نهاد باشد می‌تواند به استخراج یک دستور کار سالانه و هدفمند منتج شود. از سوی دیگر، بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی و محیط زیست کشور طی 6 دهه گذشته، موجب شده است اکنون بسیاری از تولیدات رسانه‌ها در این حوزه صرفاً به انعکاس بحران‌های طبیعی و زیستی محدود شود. درحالی که توجه کافی به ارتقای دانش و مهارت‌های فردی و اجتماعی در زمینه حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست یکی از اقدامات مهم در پیش‌گیری از بروز بحران‌های آتی به‌شمار می‌آید.
رسانه‌ها با ارزیابی انتقادی نقش سیاست‌گذاری‌های اقتصادی را در محیط‌زیست ببینند
سید سعید حسینیون که کارشناس ارشد اقتصاد از دانشگاه فنی برلین است برای ایسنا نوشت:
سیاست‌های خرد و کلان اقتصادی یک کشور تاثیر زیادی در وضعیت محیط زیست آن دارد. خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای از طرف جامعه مدنی، مردم و فعالان رسانه‌ای به معضلات محیط‌زیستی کشور شده است. با این وجود، نبود مطالبه‌گری محیط‌زیستی و ارزیابی انتقادی در زمینه سیاستگذاری‌های اقتصادی و رفاهی، از کاستی‌های اصلی فعالان رسانه‌ای‌ست. از نظر نگارنده، بزرگترین تهدید طبیعت ایران‌زمین، مشابه اکثر نقاط دیگر دنیا، پدیده تغییرات اقلیمی‌ست که نمود آن را در بحران‌هایی مثل طوفان‌های شن، سیل‌های اخیر، هجوم ملخ‌ها و حتی شاید زلزله‌های چند سال گذشته به دلیل فرونشست سفره‌های زیرزمینی می‌توان مشاهده کرد. از فعالان رسانه انتظار می‌رود، با استفاده قوی‌تر از تحلیل‌های اقتصادی مرتبط‌با محیط زیست، سیاست‌های خرد و کلان اقتصادی و رفاهی را با ملاک‌های قانونی، زیر ذره‌بین ارزیابی خود قرار دهند.
نقش مولفه‌های جمعیتی بر محیط زیست باید مد نظر رسانه‌ها باشد
سهیل اولادزاد، کارشناس و پژوهشگر حوزه محیط زیست انسانی نیز برای ما نوشت:
زمین، کره 4.5 میلیارد ساله آسمان‌ها، از بیرون که به آن بنگریم، آبی کهکشانی آرامی را خواهیم دید، که در آن نه کارخانجات و صنایع را می‌ببنیم، نه برداشت‌های مستقیم و غیرمستقیم از منابع آن را. در هر کجای ناکجای این کره آبی که پا بگذاریم اثری از تخریب و دخل‌وتصرف بشری را خواهیم دید. از بشری که میزان حضورش در زمین به‌نسبت زمان به‌اندازه تنها یک چشم‌برهم‌زدن است. شاید بتوان به‌درستی این نکته را بیان کرد که اثرات انسان به قبل و بعد از اختراع ماشین بخار برمی‌گردد؛ انسانی که راه ساخت و زیستگاه‌ها را جزیره‌جزیره کرد؛ منابع آبی را در دل کشاورزی و صنعت بلعید و درخت و سنگ و دل دریا را برای انرژی شکافت. وصف‌حال سیری‌ناپذیر زمینیان و آنچه با مادر پیر طبیعت کرده‌ایم، بسیار است اما رسانه‌ها باید توجه داشته باشند اکنون جمعیت بزرگ و سیری‌ناپذیر زمین همچنان در حال افزایش است و در عین حال از منابع و ذخایر آبی و خاکی ما رفته‌رفته کاسته می‌شود و ما می‌مانیم و نسلی که شاید باید هر روز از میزان خواسته‌های به‌حق خود بکاهد؛ زیرا ما همه‌چیز را بلعیده‌ایم.
انتهای پیام