چاپ

پیام خراسان - در میان موضوعات و مباحث قرآن کریم، آیات بسیاری موجود است که به نکات مختلف اخلاقی پرداخته‌ و در این میان، طرح موضوع ایذاء یا آزار مومن و بهتان به دیگران در سوره مبارکه احزاب مشاهده می‌شود.
آیه 58 سوره مبارکه احزاب به موضوع آزار و ایذاء و بهتان به دیگران اختصاص یافته که در آن می‌خوانیم: «وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً» یعنی؛ «و کسانی که مردان و زنان با ایمان را بدون آن که کاری کرده باشند آزار می‌دهند، بدون شکّ بهتان و گناه روشنی را بر دوش کشیده‌اند».
در تفسیر نمونه درباره آیه فوق ذکر شده که قرآن کریم در آن از ایذاء مؤمنان سخن مى‌گوید و براى آن بعد از ایذاء خدا و پیامبر(ص)(آیه 57 سوره احزاب از ایذاء خدا و پیامبر خدا سخن می‌گوید) اهمیت فوق‌العاده‌اى قائل مى‌شود و مى‌فرماید: «کسانى که مردان و زنان با ایمان را به خاطر کارى که انجام نداده‌اند آزار مى‌دهند، متحمل بهتان و گناه آشکاری شده‌اند)؛ چرا که مؤمن از طریق ایمان، پیوندى با خدا و پیامبرش دارد و به همین دلیل در این‌جا در ردیف خدا و پیامبرش قرار گرفته است.
در ادامه تفسیر نمونه از این آیه در مورد تعبیر «بغیر ما اکتسبوا» آمده است: تعبیر «بغیر ما اکتسبوا» اشاره به این است که آن‌ها مرتکب گناهى نشده‌اند که موجب ایذاء و آزار باشد و از این‌جا روشن مى‌شود که هرگاه گناهى از آنان سر زند که مستوجب حد و قصاص و تعزیر باشد، اجراى این امور در حق آن‌ها اشکالى ندارد و همچنین امر به معروف و نهى از منکر مشمول این سخن نیست . همچنین مقدم داشتن «بهتان» بر «اثم مبین» به خاطر اهمیت آن است؛ چرا که بهتان از بزرگترین ایذاءها محسوب مى‌شود و جراحت حاصل از آن حتى از جراحات نیزه و خنجر سخت‌تر است.
در بخش دیگری از این تفسیر می‌خوانیم که بعضى از مفسران گفته‌اند از لحن آیه استفاده مى‌شود گروهى در مدینه بوده‌اند که براى افراد با ایمان شایعه‌پراکنى مى‌کردند و نسبت‌هاى ناروا به آن‌ها مى‌دادند (و حتى پیامبر خدا از زبان این موذیان در امان نبود) همان گروهى که در جوامع دیگر و مخصوصا در جوامع امروز نیز کم نیستند و کار آن‌ها توطئه بر ضد نیکان و پاکان و ساختن و پرداختن دروغ‌ها و تهمت‌هاست. لذا قرآن شدیدا آن‌ها را مورد سخت‌ترین حملات خود قرار داده و اعمال آنان را بهتان و گناه آشکار معرفى کرده است.
در خلاصه «تفاسیر قرآن مجید» از عباس پورسیف نیز آمده است: بهتان یعنی دروغ بستن به کسی در مقابل خود او و اگر در این آیه اذیت مومنین «بهتان» گفته شده، برای این است که شخص آزاردهنده به خاطر علتی که در نظرش جرم می‌آمد، فرد مومن را اذیت می‌کند؛ در حالی که واقعا جرم نیست که این همان دروغ بستن و نسبت دادن جرم به یک بی‌گناه است و اگر آن را «گناه آشکار» می‌خواند، به خاطر آن است که عقل، زشتی آن را درک می‌کند و محتاج نهی شرعی نیست.
تفسیر نور نیز در ذیل این آیه چنین می‌گوید: در ضررهای جسمی، قصاص و مقابله به مثل جایز است؛ «وَ الْعَیْنَ بِالْعَیْنِ وَ الْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَ الْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ»، ولی در ضربه‌های روحی و آبرویی دستور مقابله به مثل نداریم. قرآن نمی‌فرماید که اگر کسی به شما تهمت زد، شما هم به او بهتان بزنید؛ بلکه به گناه‌کار هشدار می‌دهد و در صورت لزوم به دستور حاکم شرع حدّ می‌خورد.
در بخش دیگری از تفسیر نور درباره این آیه ذکر شده که آبروی زن و مرد مؤمن، محترم و لطمه زدن به آن گناه بزرگی است.(حفظ آبرو به زن یا مرد بودن ربطی ندارد.): «الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ». نکته دیگر این که گناهی تنبیه دارد که انسان با علم و عمد مرتکب شود: «اکْتَسَبُوا». همچنین گناه، بار انسان را سنگین می‌کند: «احْتَمَلُوا». مهم‌ترین اذیّت نیز زخم زبان و تهمت است: «یُؤْذُونَ - بُهْتاناً». در نهایت این که آزار و اذیّت دیگران به هر شکلی که باشد، از جمله گناهانی است که خشم الهی را به دنبال دارد: «یُؤْذُونَ ... إِثْماً مُبِیناً».
انتهای پیام