پیام خراسان
فراز و فرود رشته روزنامه‌نگاری در ایران
شنبه 19 مرداد 1398 - 11:34:19
ایسنا - علمی - خراسان رضوی
پیام خراسان - تئوریک بودن دروس، عدم بومی‌سازی منابع درسی و عدم بازار کار مناسب از جمله مشکلات دانشجویان رشته ارتباطات مخصوصا گرایش روزنامه نگاری است.
به گزارش ایسنا- منطقه خراسان، پس از پیدایش نخستین انقلاب صنعتی در واپسین سال‌های قرن 18 میلادی در انگلستان تحولات عظیمی در صنعت نساجی در بریتانیا شکل گرفت و به واسطه آن ماشین‌های غول پیکر جای فعالیت دستی را گرفتند. دومین انقلاب صنعتی در قرن بیستم رخ داد و در آن زمان بود که هنری فورد، پیشقراول تولید انبوه شد. پیدایش این دو انقلاب سبب گسترش شهرها و تزریق ثروت به جامعه شد و راه را برای پیدایش سومین انقلاب صنعتی تحت عنوان انقلاب دیجیتال گشود. پیشرفت فناوری پیوندهای آشکاری با جریان جهانی شدن دارد و در نهایت منجر به تولد چهارمین انقلاب صنعتی در جهان شد. 
عصر اطلاعات و شکل‌گیری جامعه اطلاعاتی بر شتاب جهانی‌شدن می‌افزاید و گسترش اینترنت سبب در هم تنیدگی جوامع با یکدیگر یا به تعبیر مارشال مک لوهان تشکیل دهکده جهانی می‌شود. در چنین فضایی نیاز به برقراری ارتباط موثر با افراد بیش از پیش احساس و نقش رسانه‌ها بسیار پررنگ می‌شود. 
حدود 190 سال از حضور میرزا صالح بانی در دوره آموزش روزنامه‌نگاری در انگلستان می‌گذرد. همچنین تا سال 1317 و زمان تاسیس اولین موسسه آموزش روزنامه‌نگاری در ایران، برای کسب دوره‌های روزنامه‌نگاری به اروپا سفر می‌کردند. این بنگاه روزنامه‌نگاری به‌عنوان اولین مرکز آموزش روزنامه‌نگاری، پس از برگزاری یک دوره و به دنبال رویدادهای شهریور 1320 تعطیل شد. 
بعدها نخستین دوره آموزش روزنامه‌نگاری در ایران به صورت رسمی 24 خرداد 1335 با استفاده از استادان داخلی و خارجی در ساختمان مؤسسه مطبوعاتی اطلاعات آغاز به کار کرد. مواد امتحان کتبی عبارت بود از معلومات عمومی، هوش و نیز سنجش استعداد بر مبنای تست آمریکایی که تا آن زمان در ایران سابقه نداشت. همچنین یک امتحان شفاهی نیز در قالب مصاحبه برای تشخیص داشتن قیافه جذّاب و برخورد اجتماعی برگزار شد. در کشورهای صنعتی پیشرفته رشته روزنامه نگاری کنکور ورودی دارد و علت این کار برگزیدن افراد مستعد این حرفه است زیرا برای تولید یک روزنامه نگار موفق؛ استعداد، معلومات عمومی، هوش سرشار، بنیه جسمانی و علاقه‌مندی فراوان به این پیشه لازم حتمی است. روزنامه نگاری حرفه‌ای تجربی است بنابراین بدون داشتن استعداد لازم و تنها با شرکت در کلاس درس نمی‌توان روزنامه نگار شد.
در آن سال از میان صدها داوطلب، تنها 13 نفر برگزیده شدند و روش دوره آموزش روزنامه‌نگاری ایران به این ترتیب بود که دانشجویان در ساعات صبح در تحریریه روزنامه خبرنگاری می‌کردند و عصرها و شب‌ها به صورت تئوریک به فراگرفتن مباحث می‌پرداختند. از جمله فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توان به غلامحسین صالحیار (متوفی)، ر. اعتمادی، نوشیروان کیهانی زاده (مولف تاریخ ایرانیان)، هوشنگ پورشریعتی (متوفی)، محسن میرزایی، همایون فروزان، یوسف خوشرو، محمدعلی مقدس زاده، دکتر مستوفی و منوچهر صمصامی اشاره کرد.
در دهه 50 نیز دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی متولی دانشگاهی آموزش روزنامه‌نگاری بود و مرور آموزش روزنامه‌نگاری تا بهمن 1357 نشان می‌دهد که بیشترین تاثیر دانشگاهی را دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی و دوره‌های کوتاه‌مدت نتیجه‌بخش که به وسیله روزنامه‌ها و مجله‌ها برگزار شده بود، داشته‌اند.
در دو دهه اخیر از حیث کمی بر شمار مراکز آموزشی رشته روزنامه‌نگاری افزوده شده است و افزون‌‌بر دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه آزاد اسلامی در تهران و شهرستان‌ها، دانشگاه تهران و دانشگاه غیرانتفاعی سوره و... نیر به تدریس رشته علوم ارتباطات اجتماعی روی آورده‌اند. همچنین در مشهد نیز این رشته در دانشگاه پیام‌‌نور در مقطع کارشناسی پذیرای دانشجویان است.
از جمله مشکلات رشته روزنامه‌نگاری می‌توان به عدم بومی‌سازی منابع درسی اشاره کرد و تنها شمار کمی از استادان ارتباطات به نگارش کتاب‌هایی در زمینه ارتباطات همت گماشته‌اند. حدود چهل سال پیش، دانشمندان کشورهای پیشرفته برای توسعه کشورهای جهان سوم الگوهایی را مطرح می‌کردند و دانشمندان غربی تصور می‌کردند با تکرار این روش‌ها در کشورهای جهان سوم، آنان نیز به نظم خواهند رسید. در حال حاضر متون کتاب‌های درسی اکثرا ترجمه‌هایی از کتاب‌های آمریکایی و اروپایی است در حالی که آنچه در داخل می‌گذرد جریان خاصی است و با متون روزنامه‌نگاری غربی متفاوت است. 
از دیگر دغدغه‌های دانشجویان رشته ارتباطات مخصوصا گرایش روزنامه نگاری تئوریک بودن دروس و عدم بازار کار مناسب است.در حال حاضر دانشجویان رشته روزنامه‌نگاری نمی‎توانند به صرف داشتن مدرک تحصیلی در تحریه‌ها مشغول به‌کار شوند و کمتر خبرنگارانی وجود دارند که رشته آنان مرتبط با کارشان باشد. دکتر مهدی محسنیان‌راد یکی از اساتید ارتباطات در پژوهشی دلایل این امر را در نبود دانشکده مستقل آموزش روزنامه‌نگاری، وجود نظام کنکور ورودی و احتمال قبولی افراد غیر علاقه‌مند، فراهم نبودن امکانات کارگاه روزنامه‌نگاری در دانشکده، عدم انطباق نسبی محتوای دروس با شرایط کشور و فقدان همکاری فعال با مطبوعات، عنوان کرده است. وی در این تحقیق تاکید کرده که مراکز آموزشی (دانشگاهی و غیر دانشگاهی) به جای تربیت روزنامه نگار تنها خبرنگار پرورش می دهند. 
در فرانسه تمام کسانی که می خواهند روزنامه نگار شوند باید دو سال کارآموزی کنند اما فارغ‌التحصیلان روزنامه نگاری این امتیاز را دارند که فقط یک سال دوره کارآموزی می گذرانند در عین حال نامناسب بودن محتوای آموزشی کلاس‌های روزنامه‌نگاری، از جمله مشکلاتی است که بهره‌وری این دوره ها را پایین آورده است.
همچنین دکتر وحید عقیلی، مدیر گروه ارتباط دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است: «سرفصل هایی که دو دهه پیش برای این رشته به تصویب رسیده‌اند، مشکلات امروز را حل نمی کنند. مسئولان وزارت علوم باید در سرفصل های این رشته تجدید نظر کنند. گنجاندن آموزش فناوری های نوین ارتباطی یا روزنامه‌نگاری رادیو- تلویزیونی و برخی دروس دیگر، ضروری است.»
حوریه جمالی‌پور، خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان.
انتهای پیام

http://www.khorasan-online.ir/fa/News/169618/فراز-و-فرود-رشته-روزنامه‌نگاری-در-ایران
بستن   چاپ