پیام خراسان - یک محقق و پژوهشگر گفت: سعدالدین نزاری یکی از شعرای بی بدیل ایران زمین و یکی از ستارگان فروزان آسمان ادب ایران در سده‌های پیشین بوده است که متاسفانه گاهی مورد بی مهری مسئولان فرهنگی منطقه قرار می‌گیرد.
مهدی افتخاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا منطقه خراسان جنوبی اظهار کرد: حکیم سعدالدین بن شمس‌الدین نزاری قهستانی، در سال 645 هجری قمری در بیرجند متولد و در سال 720 هجری قمری وفات یافته است.
وی ادامه داد: نزاری یکی از برجسته‌ترین شاعران فارسی زبان قرن هفتم هجری قمری است و در شعر فارسی چنان است که عبدالرحمان جامی طبع شعری حافظ را نزدیک به طبع نزاری می‌داند.
مدیر فرهنگسرای جهاددانشگاهی خراسان جنوبی بیان کرد: مورخان و دانشمندان برجسته‌ای از این شاعر یاد می‌کنند، همچنین نویسندگان و صاحب‌نظران بزرگی در آثار خود از نزاری نام برده و یا شرح کوتاهی از آثار او را بازگو کرده‌اند.
افتخاری ادامه داد: ریپکا، خاورشناس نامدار چک، حکیم نزاری قهستانی را وارث بلاواسطه خیام ذکر می‌کند و دولتشاه سمرقندی نیز درباره این شخصیت می‌گوید: حکیم نزاری ظریف الطبع و خردمند بود، بیان او باحلاوت و دلچسب است. او مردی حکیم و انسانی جستجوگر بود.
وی افزود: دانشمندان بزرگی همچون هامر آلمانی، دوساسی دانشمند فرانسوی، ژوزف فن اتریشی، اشپونیکر آلمانی و عده‌ای از دانشمندان روسی او را حکیم می‌دانند و حتی بسیار می‌ستایند.
این محقق و پژوهشگر بیان کرد: بعد از انتشار مقاله‌های تحقیقی برتلس، فرهیختگانی چون استاد عباس اقبال آشتیانی، دکتر پرویز ناتل خانلری، استاد سعید نفیسی و دکتر مهدی محقق، انتشارات و تحقیقاتی درباره آثار نزاری انجام داده‌اند.
افتخاری ادامه داد: در مورد تولد نزاری نقل شده است که پدر وی پیش از تولد فرزند شبی خواب دیده که زبان شعریش باز شده به طوری که هر گونه شعر را به روانی می‌سراید.
وی تصریح کرد: پس از بیداری از خواب همه شعری که گفته بود به کلی یادش نمی‌آید، با اندکی تامل و با بی تفاوتی آن را به فراموشی سپرد تا اینکه این خواب مجدد تکرار می‌شود که این مرتبه آن را جدی می‌گیرد، بنابراین به معبر خواب مراجعه کرد و معبر به او مژه می‌دهد که فرزند پسری خواهی داشت که شاعر مشهوری در جهان خواهد شد.
مدیر فرهنگسرای جهاددانشگاهی خراسان جنوبی تصریح کرد: نزاری زیر نظر پدرش تربیت یافته و در نوجوانی طبع شعرش باز شده و سروده‌های جاودانه‌اش را آغاز کرد، او تخلص نزاری را برگزیده و در قصیده و غزل همین کلمه نزاری را به کار برده است.
افتخاری اظهار کرد: طبق روش معمول آن زمان خواندن و نوشتن را در مکتب فراگرفته و برای مدتی نیز به قاین رفته اما مجددا به بیرجند برمی‌گردد.
وی افزود: نزاری فردی خودساخته و خودآموز بوده اما دایره مطالعاتش را در حد توان بسیار گسترش داده و با آثار شاعران پیش از خود آشنایی پیدا کرده و در اشعارش برداشت‌هایی از اندیشه پیشنیان چون فردوسی، نظامی، خیام، سوزنی، سنایی، عطار و دیگران داشته است.
این محقق و پژوهشگر بیان کرد: حتی با آثار فیلسوفانی چون فارابی، ابن سینا و خواجه نصیر آشنایی داشته و با مکاتب صوفیانی مانند رابعه بایزید و حلاج نیز آشنا بوده است.
افتخاری تصریح کرد: نزاری در زمانی می‌زیسته است که به هنگام فروریختن دژ الموت شاید 9 سال بیشتر نداشت، او داستان‌های بسیاری از سالمندانی که وقایع کشتار بی رحمانه چنگیز را با کولبه باری از خاطرات دردناک پشت سر گذارده و جانی به سلامت برده بودند، شنیده بود که روی اشعارش بی تاثیر نبوده است.
وی با بیان اینکه آثار حکیم سعدالدین نزاری قهستانی از گستردگی و ژرفای ویژه‌ای برخوردار است، خاطرنشان کرد: مثنوی سفرنامه نخستین اثر شاعر و ره آورد سفر دو ساله اوست که می‌گویند در سن 33 سالگی آن را سروده است.
این محقق و پژوهشگر ادامه داد: این کتاب شامل 1200 بیت شرح سفر به آذربایجان، ارمنستان و گرجستان است که در معیت تاج الدین عمید از سال 678 از طبس گلشن به سوی اصفهان آغاز می‌شود، این کتاب به اهتمام و هزینه دکتر محمود رفیعی در سال 1391 منتشر شده است.
افتخاری بیان کرد: ادب نامه شامل 1200 بیت است که در 12 فصل در سال 695 هجری قمری هنگامی که نزاری پنجاهمین سال از عمر خود را پشت سر گذاشته، سروده شده است.
وی با بیان اینکه در این منظومه شاعر به توضیح آداب و رفتار درباری در جوامع فئودالی آن زمان می‌پردازد، خاطرنشان کرد: ادب نامه، سرشار از لطایف بسیار تمثیلات و حکایات منظوم است، اما نزاری از سرودن ادب نامه به نتیجه دلخواه خویش که احیای موقعیتش در دربار بود دست نیافت، این کتاب به همت دکتر محمود رفیعی در سال 92 چاپ شده است.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: کتاب ازهر و مزهر نیز داستان عشقی اجتماعی دو نفر به نام‌های ازهر و مزهر است که بزرگترین اثر حماسی نزاری محسوب می‌شود و شامل ده هزار بیت است.
افتخاری با اشاره به اینکه شاعر این کتاب را در سن 55 سالگی و در سال 700 هجری قمری آغاز و به علیشاه تقدیم کرده است، افزود: در این کتاب تشبیهات خاص و بدیع فراوان به چشم می‌خورد و در 547 صفحه در سال 1394 توسط دکتر رفیعی چاپ شده است.
وی بیان کرد: دستورنامه نیز منظومه‌ای دارای 576 بیت است که شاعر آن را در 65 سالگی و در سال 710 هجری قمری سروده است.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه این مجموعه در جلد اول دیوان حکیم نزاری آمده است، تصریح کرد: دیوان حکیم نزاری در دو جلد به تعداد صفحات 1409 و 685 در سال‌های 71 و 73 به اهتمام دکتر محمود رفیعی چاپ شده است.
افتخاری در خصوص زندگی و آثار نزاری نیز گفت: مولف این کتاب چنگیز غلام علی بای بوردی بوده که مهناز صدری آن را ترجمه کرده و به همت دکتر محمود رفیعی در سال 70 به چاپ رسیده است.
وی با بیان اینکه این کتاب برای نخستین بار به زندگی و خلاقیت نزاری می‌پردازد، اظهار کرد: مثنوی روز و شب نزاری در بحر متقارب و بر وزن حدیقه سنایی سروده شده و مناظره‌ای با 550 بیت به زبان حال میان روز و شب است که در سال 699 هجری قمری سروده شده است.
این محقق و پژوهشگر بیان کرد: مثنوی روز و شب با ابیاتی در توحید و ستایش باری تعالی و پیامبر اکرم(ص) آغاز می‌شود و سپس شاعر به مدح شمس الدین علی شاه نیمروز می‌پردازد و آن گاه سبب نظم مثنوی را بیان می‌کند.
افتخاری اظهار کرد: کتاب دیگری با عنوان "حکیم نزاری قهستانی شاعری که از نو باید شناخت" در سال 96 توسط محمدحسین قنادان به چاپ رسیده است که به موارد فراوانی از زندگینامه و آثار نزاری اشاره می‌کند.
وی گفت: "حکیم قهستان"، نیز عنوان کتاب دیگری است که توسط دکتر علی رضایی بیرجندی در سال 97 چاپ رسیده است که به زندگی و آثار نزاری پرداخته است.
این محقق و پژوهشگر بیان کرد: سعدالدین نزاری یکی از شعرای بی بدیل ایران زمین و یکی از ستارگان فروزان آسمان ادب ایران در سده‌های پیشین بوده است که متاسفانه گاهی مورد بی مهری قرار می‌گیرد.
افتخاری یادآور شد: از مسئولان فرهنگی انتظار داریم مکانی در خور شان این شاعر بزرگ ساخته شود تا بیرجند، نزاریه‌ای داشته باشد و همچون شیراز که با نام سعدیه و حافظیه شناخته می‌شود، بیرجند نیز با نام نزاریه در اذهان بماند.
انتهای پیام