چاپ

پیام خراسان - یک استاد دانشگاه گفت: متاسفانه در جامعه ما و البته در کل جهان جنبشی برای بی اعتبار کردن دانش به راه افتاده است.

دکتر مهدی سودآوری در نشست "سرطان از آینه روانشناسی" که در دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: ما همه در مورد عوامل مؤثر بر ایجاد سرطان زیاد شنیده‌ایم که مواردی مانند سبک زندگی، مصرف دخانیات، عوامل ژنتیکی، عوامل روانشناختی و ... در این زمینه است. مهم‌ترین عامل ابتلا به سرطان سبک زندگی ناسالم اعم از تغذیه، دخانیات، رفتارهای پرخطر و ... هستند.
وی افزود: حدود 30 الی 40 سال تحقیقات در مورد تاثیر عوامل روانشناختی در ایجاد سرطان انجام شده است که در این زمینه تحقیقات مختلفی وجود دارد و متغیرهای زیادی مانند درماندگی، کوچک‌سازی مشکلات، افسردگی، سوگ، عوامل شخصیتی، سبک انطباقی، حمایت اجتماعی و بسیاری دیگر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.
عوامل روانشناختی در ایجاد سرطان ارتباط مستقیمی ندارند
این روان‌شناس تصریح کرد: نتایج کلی بعد از 30 سال نشان می‌دهد که عوامل روانشناختی در ایجاد سرطان ارتباط مستقیمی ندارند. متغیرهای زیادی بررسی شده، اما هیچکدام به نتیجه‌ای که بگوییم این عامل مستقیما باعث ایجاد سرطان است، نرسیدیم. درست است بین جسم و روان ارتباط وجود دارد، اما این ارتباط به صورت مستقیم نیست؛ مکانیزم‌های روانی پیچیده‌تر از این موارد هستند که بخواهند تاثیر خیلی مستقیم و واضحی داشته باشند و شاید مشکل ما هم در مقابله با آن، همین موضوع است.
وی عنوان کرد: تحقیقات بسیار زیادی در اختیار داریم که نشان می‌دهد دخانیات بر سرطان تاثیر مستقیمی دارد، در نتیجه به این توصیه مستقیم می‌رسیم که «ترک دخانیات باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان می‌شود»، اما هیچ متغیر روانشناختی چنین حالتی ندارد. بنابراین نمی‌توانیم توصیه کنیم اخلاق، شخصیت و یا به طور کلی نوع تصمیم‌گیری خود را تغییر بده تا دچار سرطان نشوی، نه. نمی‌توانیم این‌ موارد را بگوییم؛ چراکه ارتباط مستقیم بین آن‌ها وجود ندارد.
سودآوری ادامه داد: اما آیا واقعا این دو موضوع بی ارتباط هستند، قطعا نه. عوامل مؤثر بسیار پیچیده‌ای وجود دارند که می‌توان به مواردی مانند عوامل مربوط به سبک زندگی، تفکر جادویی، تفاوت دانش و باور، دیدگاه زمان، تغییر نگرش، باور پذیرش و اعتبار گوینده، خودپنداره(ادراکی که از خودمان داریم) و ... اشاره کرد.
در جهان جنبشی برای بی‌اعتبار کردن دانش به راه افتاده است
وی اضافه کرد: متاسفانه در جامعه ما و البته در کل جهان جنبشی برای بی اعتبار کردن دانش به راه افتاده است؛ جنبش ضد واکسن را حتما دیده و شنیده‌اید. این جمله که «واکسن نزنید خطرناک است»، نگرش 100سال تحقیقات علمی را زیر سؤال می‌برد و جالب است که اکثر مردم باور می‌کنند؛ چراکه دوست دارند آسیب‌ناپذیر باشند.
استرس و اضطراب باعث فعال شدن ژن‌های ناکارآمد می‌شود
این استاد دانشگاه در خصوص «عوامل مربوط به استرس»، خاطر نشان کرد: استرس شدید سیستم دفاعی بدن را تضعیف می‌کند و اگر سیستم دفاعی ضعیف شد به راحتی دچار بیماری‌های مختلف می‌شویم. اما اضطراب برای ما مهم‌تر است زمانی که فرد دائما مضطرب و دلشوره دارد خیلی زودتر در معرض بیماری قرار خواهد گرفت. باید متذکر شد که استرس و اضطراب باعث فعال شدن ژن‌های ناکارآمد می‌شود.
وی بیان کرد: مقالاتی تحت عنوان «هزینه اقتصادی غمگین بودن» وجود دارد که وقتی فرد غمگین است و استرس دارد در زمینه اقتصاد، سبک زندگی و ... تصمیمات نادرستی می‌گیرد و خیلی از ما این تجربه را در زندگی خود داشتیم. در زمان ناراحتی احتمال مصرف دخانیات و مواد مخدر افزایش پیدا می‌کند؛ چراکه به دنبال آرامش هستیم. وقتی اضطراب داریم داروی بیشتری مصرف می‌کنیم. سوزش معده، کمر درد، سردردهای ممتد، بی‌خوابی و کابوس از جمله نشانه‌های اضطراب مزمن است. اگر این نشانه‌ها تنها برای اضطراب باشد باید به روان‌شناس مراجعه و اضطراب خود را درمان کنیم.
با بیماران سرطانی چگونه برخورد کنیم؟
سودآوری اذعان کرد: بیمار سرطانی دچار سوگ است و واژه سوگواری معمولا در مورد از دست دادن عزیزی استفاده می‌شود، اما از نظر روانشناسی سوگ یک واکنش مشخص برای هر نوع از دست دادن مانند سلامتی است. سوگ پنج مرحله انکار، عصبانیت، چانه‌زنی، افسردگی و پذیرش دارد که فرد به ترتیب با این موارد مواجه می‌شود که در نهایت فرد، بیماری خود را می‌پذیرد و با آن کنار می‌آید.
وی در خصوص چگونگی برخورد اطرافیان با بیمار مبتلا به سرطان ، اظهار کرد: در ابتدا باید با هیجانات و شرایط بیمار همدلی کنیم، از گفتن جملات کلیشه‌ای مانند «قسمت بود»، اجتناب کنیم همچنین باید از وانمود کردن به درک احساسات فرد بیمار اجتناب شود. بیمار حق دارد که تمام واقعیت بیماری خود را بداند، پرسش‌های وجودی که هنگام مرگ برای فرد به وجود می‌آید، نیاز به درمان‌های فردی و گروه درمانی، توضیح کامل و بی‌ابهام برای دادن دارو به بیمار از جمله مواردی است که خانواده‌های بیمار باید مورد توجه قرار دهند.
این روان‌شناس در مورد عوامل مؤثر بر درمان بیماران مبتلا به سرطان، گفت: از جمله مواردی که در روانشناختی برای درمان بیماری مؤثر است می‌توان به مواردی مانند تاب‌آوری، خوش بینی، سبک تطابق، حمایت اجتماعی، هدف و انگیزه شخصی، کاهش خستگی و درمان روانشناختی برای بیمار و مراقبان اشاره کرد.
سودآوری در رابطه با نحوه آمادگی مواجهه با مرگ، بیان کرد: متاسفانه خیلی از بیماری‌های صعب‌العلاج به این مرحله می‌رسند و باید بیمار را در مواجهه با مرگ آماده کنیم و این قطعا وظیفه درمان‌گر، پزشک و تمام افراد در سیستم سلامت است. از جمله موارد آمادگی مواجهه با مرگ، داشتن صداقت، توجه به آرزوها و خواسته‌های فرد، برنامه‌ریزی مراسم ختم، نوشتن وصیت‌نامه، کاهش ابهام، مشاوره و مراقبت‌های مذهبی مورد نیاز، تعیین تکلیف و بستن پرونده‌های باز فرد و از همه مهم‌تر برنامه‌ریزی خداحافظی با بیمار است.
انتهای پیام