چاپ

پیام خراسان - تهران- ایرنا- برگزاری پیاده روی جاماندگان اربعین حسینی به عنوان یک مناسک در سراسر کشور، به تعبیر یک پژوهشگر اجتماعی تکثر فرم «پیاده روی آیینی» است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، امسال همزمان با پیاده روی بزرگ اربعین، پیاده روی جاماندگان حسینی نیز به اشکال مختلف و رو به مقصدهای متفاوت برگزار شد.
چند سالی است، پیاده روی تا کربلا بسیاری را با خود همراه ساخته است ولی کسانی هستند که به کربلا نرفته اند اما با پای پیاده و با قلبی که در کربلا است، به مکان های زیارتی کشور می روند که جاماندگان حسینی نام گرفته اند.
مردم هر منطقه ای هر چند به نیابت از زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین به زیارتگاه های سطح کشور می رفتند اما هیچ کدام جامانده خوانده نمی شدند تا اینکه همزمان با اوج حضور شیعیان در عراق و برگزاری راه پیمایی بزرگ اربعین، کم کم این آیین پیاده روی جای خودش را در مناسک دینی کشور جا باز کرد.
اولین پیاده روی های پرشمار جاماندگان حسینی در سال 1393 از تهران به سوی حرم حضرت عبدالعظیم و سپس به مقصد مشهد الرضا (ع) و شاه چراغ شیراز صورت گرفت.
حرکت جاماندگان کربلا از تهران به مقصد شهرری بخاطر منزلت حضرت عبدالعظیم حسنی و به اتکای حدیثی از امام هادی (ع) انجام می شود که می فرمایند «اگر قبر عبدالعظیم(ع) را که در نزد شما است زیارت می کردی مانند کسی بودی که امام حسین(ع) را در کربلا زیارت کرده است.»
با تشکیل ستاد مردمی کاروان های پیاده روی اربعین حسینی و مشارکت سازمان فرهنگی هنری شهرداری، سپاه پاسداران، ناجا، پلیس راهور، هیئت رزمندگان اسلام، مرکز رسیدگی به امور مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و زیر مجموعه‌های مختلف شهرداری هر ساله به مناسبت روز اربعین این کاروان جاماندگان حسینی از سراسر تهران و با سه مسیر مشخص به سمت حرم حضرت عبدالعظیم روانه می شوند. در مسیر این راهپیمایی، با شبیه سازی راهپیمایی کربلا، غرفه های پذیرایی، موکب ها و مراسم ویژه ای برای زائران پیاده در نظر گرفته شد.
حرم شاهچراغ نیز امسال میعادگاه جاماندگان اربعین شد و شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان فارس مسیرهایی را برای همایش جاماندگان اربعین در شیراز تعیین کرد.
به همین ترتیب، در استان های دیگر این مراسم با توجه به سبک و سیاق بومی آن خطه صورت گرفت. گسترش این مراسم دینی از سوی پژوهشگران اجتماعی مغفول نمانده است چنانکه «محسن حسام مظاهری» پژوهشگر اجتماعی دین، از تکثر آیین های جبرانی و فرم «پیاده روی آیینی» سخن می گوید.
مظاهری در خصوص ترویج پیاده روی ها به عنوان یک فرم آیینی در نشست چند روز پیش «آیین عاشورا به مثابه مساله فرهنگی» اظهار داشت: در کنار پیاده ‌روی تهران به سمت شهر ری با عنوان جاماندگان، پیاده روی قم به جمکران، پیاده‌روی از روستاهای اطراف مشهد به سمت مشهد و پیاده‌روی در روستاها بین دو مکان مقدس به عنوان یک فرم آن هم نه فقط در زمان اربعین در حال تکثیر است.
وی درباره ریشه آیین پیاده روی گفت: این فرم‌ های آیینی تابع تغییر اَشکال دینداری و با ذائقه مذهبی افراد همسو است. پیاده‌ روی‌ها واجد سویه فردی ‌اند. فردیت در این آیین مهم است. پیاده‌روی اتفاقی فردی است که در جمع شکل گرفته است. چند میلیون ‌نفر را می‌ بینیم که در این مسیر حرکت می ‌کنند. معنویت‌ گرایی فردی و دنبال حال خوش بودن در دینداری‌ های جدید فراگیر است.
این پژوهشگر اجتماعی درباره ویژگی ها و مختصات این مراسم هم اظهار داشت: پیاده‌ روی فرمی کاملا سیال دارد و زمان و تقویم مشخص ندارد. این آیین سلسله‌ مراتب ندارد، زمان آغاز و پایانش در اختیار فرد است. می ‌توانید از هرجا که خواستید شروع کنید و هر جا خواستید تمام کنید. فرد در گوش خود مداحی یا سخنرانی مورد نظرش را می شنود و در جهان مد نظر خودش سیر می ‌کند. وجوه فراغتی پررنگی دارد. مصرف دینی لذت‌ بخشی دارد. تأمین‌ کننده نیازهای جوانی است. جذابیت‌ های فراغتی دارد. سیاحتی جذاب و توریسمی آزاد است.
وی افزود: ویژگی مهم دیگر که پیاده‌ روی را جذاب می‌ کند بحث تفاوت جایگاه حضور زنان در متن عزاداری رسمی است که بسیار منحصر به فرد است. در بقیه آیین‌های عزاداری متن رسمی آیین در اختیار مردان است و زنان در حاشیه‌ اند و حداکثر مجلس خانگی دارند. مکان‌ های اصلی همچون مسجد و حسینیه و آیین‌ های اصلی در اختیار مردان است اما در پیاده‌ روی زنان هم در متن‌ اند. یک بُعد دیگر نیز آن است که حتی گفتارها، گفتمان‌ ها و جریان‌ های کمتر دیده شده و حتی جریان‌ هایی که بیرون از شیعه تلقی می ‌شوند، در آنجا حضور پیدا می‌ کنند و به سیالیت ماجرا می‌افزایند.
پژوهش**ر.ش**9279