چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی معاون فرهنگی و سیاسی نهاد معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد گفت: ما تا نتوانیم سوال، پرسش، ابهام و شک ایجاد کنیم، زمینه‌ای برای پاسخ ایجاد نکرده‌ایم.

حجت‌الاسلام محمدمهدی صالحی امروز در دومین جشنواره ملی کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاه‌های سراسر کشور که در سالن همایش رودکی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: کرسی‌های آزاداندیشی و مسئله‌ آزاداندیشی قوام، هویت و هسته‌ هر محیط علمی و دانشگاهی است.
محیط علمی جایی برای حرکت بین مجهولات و معلومات است
وی افزود: اصلاً دانشگاه، علم، دانشگاهیان و حوزویان هویتی جز آزاداندیشی ندارند و اساساً محیط علمی جایی برای حرکت بین مجهولات و معلومات است.
صالحی ادامه داد: تعریفی که علم منطق از تفکر دارد، تعریفی فراملیتی‌ست؛ به این معنا که وابسته به بوم، فرهنگ و دین ما نیست. منطقیان تفکر را به حرکت بین معلومات و مجهولات تعریف کرده‌اند. رفت‌وبرگشتی بین علم و جهل اتفاق می‌افتد و نهایتاً منتهی به تولید علم می‌شود. اگر معنای تفکر این است، پس دانشگاه جایی جز برای تولید جهل برای رسیدن به علم نیست.
«شک از آن جهت که مقدمه علم است، قداست دارد»
معاون فرهنگی و سیاسی نهاد معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد گفت: ما تا نتوانیم سوال، پرسش، ابهام و شک ایجاد کنیم زمینه‌ای برای پاسخ به این پرسش‌ها ایجاد نمی‌شود؛ لذا دانشگاه همان‌قدر که مرکز پاسخگویی به سوالات است، به همان مقدار باید به طرح و تولید ابهام، شک و تردید بپردازد، البته شک و ابهامی که مقدمه رسیدن به علم و دانش است. و به قول آقای مطهری «شک از آن جهت که مقدمه علم است، قداست دارد».
وی اظهار کرد: کلیت دینی ما اساساً چیزی جز تعقل و اندیشه‌ورزی نیست. باعث افتخار ما است که در یک مقایسه‌ تطبیقی از ادیان الهی، یعنی مسیحیت کلیسایی و دین اسلام که این دو اندیشه‌ الهی بارز در محیط انسانی امروز هستند، در تقسیم‌بندی میان ایمان‌گرایان و عقل‌گرایان، اندیشه اسلامی با هویت شیعی در جبهه عقل‌گرایان قرار می‌گیرد که علت آن هم این است که تمام مؤلفه‌های دین ما به کمک عقل تایید می‌شوند.
صالحی افزود: اساساً بسیاری از مقوله‌های ایمانی که کلیسای امروز از مسیحیت یاد می‌کند با عقل قابل اثبات نیست و اگر برخی از این مؤلفه‌ها را بررسی کنید، عقل حتماً به شما پاسخ منفی خواهد داد؛ مانند باور به تثلیث که که عقل اساساً آن را رد می‌کند. درحالی که در اندیشه اسلامی عقل مشروطیت‌بخش همه‌ باورهاست، حتی گزاره‌هایی که از طریق وحی به بشر تقدیم شده است، البته گاهی اوقات کارکرد عقل اثبات مستقیم و گاهی اوقات اثبات غیرمستقیم است.
عقیده و باور به اندیشه متفاوت با تعقل در اندیشه است
معاون فرهنگی و سیاسی نهاد معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد گفت: گاهی برخی از فرهیختگان احساس دوگانگی می‌کنند که نکند اساساً تعقل، اندیشه‌ورزی و آزادی اندیشه و اساساً عقل، خود را از همه قواعد جدا کند و این مسئله با هویت دینی ما در تعارض باشد؟ این مسئله یکی از چالش‌هایی است که ما در فضای دانشگاهی گاهی تا حد بحران در بین اندیشه‌ورزان وجود دارد. بخشی از این چالش به دلیل عدم تبیین درست از اندیشه‌ورزی است. عقیده و باور به اندیشه، متفاوت با تعقل در اندیشه است.
وی تصریح کرد: یکی از آسیب‌های جدی در حوزه اندیشه‌ورزی همان احساس بحران هویت در تفکیک بین نگاه علمی با نگاه دینی است. بحران دیگر تفاوت بین آزاداندیشی و آزادی باور و عقیده نسبت‌به یک موضوع است. تصور ما گاهی اوقات این است که اگر کسی با صدای بلند فکر می‌کند و فکر خود را به زبان می آورد، لزوماً به معنای باور و اعتقاد او به این اندیشه است. به همین دلیل است که واقعیت ریسک ما در اندیشه‌ورزی در محیط واقعی کاهش پیدا می‌کند.
صالحی اظهار کرد: در محیط اندیشه‌ورزی نباید اندیشه یک فرد را با باور او پیوند زد؛ زیرا امکان دارد یک انسان به یک موضوع باور داشته باشد ولی به جهت آزاداندیشی وارد موضوعی شود و آن را به چالش بکشد، تحلیل کند و نهایتاً پاسخ علمی‌ای به آن بدهد. یعنی اینکه باید جامعه‌ فرهیخته‌ ما به این باور برسد که بین آزاداندیشی و عدم آزادی هر باوری تفاوت وجود دارد.
آزاداندیشی به معنای آزادی باور به هر چیزی نیست
معاون فرهنگی و سیاسی نهاد معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: آزاداندیشی به معنای آزادی باور به هر چیزی نیست. گاهی اوقات بین آزاداندیشی و آزادی باور اختلاف پیش می‌آید. دانشگاه هویتی جز آزاداندیشی ندارد و حتماً موانعی بر سر راه تحقق رسالت دانشگاه وجود دارد. اولین آسیب که متوجه آزاداندیشی است و آن را از نقطه مطلوب فاصله داده، این است که استانداردهای لازم در بدنه‌ دانشگاهی وجود ندارد. آزاداندیشی بیش از آنکه یک کار مدیریتی باشد، کاری است که برعهده‌ جوان است و بار اصلی آزاداندیشی به عهده‌ دانشجوست.
وی گفت: موانع متعدد و متنوع هستند و ما باید آن‌ها را برطرف کنیم. موانع متعددی در دانشگاه‌های ما وجود دارد که باید ما خودمان به کمک دانشجویان زمینه‌ اثرگذاری در موقعیت فعلی دانشگاه را رونق دهیم. یکی دیگر از مسائلی که ایجاد مشکل می‌کند این است که آزاداندیشی‌های ما عمدتاً مسئله‌محور نیستند. عمده‌ مسائلی که مطرح می‌شوند، نه منجر به حل مشکلات جامعه و نه منجر به حل مسائل دانشگاه، می‌شوند.
صدای مطالبات عالمانه دانشگاه باید آن‌قدر بلند باشد که هرکسی جرأت شرکت در انتخابات را نکند
صالحی تصریح کرد: در حوزه‌های حکومتی هم ما متوجه این خلأ هستیم که علت عمده‌ آن، این است که بدنه‌ دانشگاهی ما یا به علت کم‌کاری ما مدیران یا به علت اینکه دانشجویان به این مسیر رو نکرده‌اند، اساساً مسائل محوری را تبیین و تدوین نمی‌کنند. دانشگاه باید صدای مطالبه‌طلبی عالمانه‌اش آنقدر بلند باشد که هرکسی جرأت نکند در انتخابات شرکت کند. کسی که خود را در معرض مسئولیت قرار می‌دهد باید این بار مسئولیت را به خوبی به دوش بکشد و پاسخگوی آن باشد.
انتهای پیام