چاپ

پیام خراسان - یک نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس گفت: با احترام به تمام دلسوزان عرصه فرهنگ، باید بگویم به گمانم حال نمایش‌نامه‌نویسی در کشور خوب نباشد.

بتول پادام در خصوص ارزیابی خود از جریان نمایش‌نامه‌نویسی کشور اظهار کرد: شاید بهتر باشد افرادی که سردمدار و گرداننده مجموعه‌های فرهنگی هستند، به این سوال پاسخ دهند. البته با احترام به تمام دلسوزان در این عرصه، به گمانم حالِ نمایشنامه‌نویسی کشور خوب نباشد. سوال مهم این است که علاقه‌مندان و هنرجویان و حتی دانشجویان کشور تا چه اندازه نسبت به خلق، اجرا و تماشای نمایشنامه رغبت دارند و سوال اساسی‌تر این که دنیای هنر و به طور خاص نوشتن، تا چه اندازه یک هنرمند را از همه جهات پشتیبانی می‌کند تا در این عرصه گام بردارد.
این نویسنده یادآور شد: اگر نگاهی به تیتر و آمار سردستی از دنیای نمایشنامه‌نویسی به عنوانِ خلق محتوایِ یک اثرِ نمایشی داشته باشید، می‌بینید که آمار خوبی به شما ارائه نمی‌شود. در دهه 60 و 70 کارهای نمایشی اکثرا ترجمه شده و دهه 80 و 90 هم همین‌طور، کارها ترجمه و دراماتورژی شده و روی صحنه رفته و متاسفانه جریان نمایشنامه‌نویسی آثار دراماتیک کشور رو به افول می‌رود.
پادام ضمن اشاره به جشنواره نمایش‌نامه‌نویسی اقتباسی گام دوم تصریح کرد: البته کارهای خوبی مثل این‌گونه جشنواره‌ها با هدف جذب، شناسایی و پشتیبانی از اثرِ نویسندگان انجام شده؛ ولی به گمانم تمام این‌ها به منزله یک شوکِ کوتاه به بیماری قلبی در حالِ احتضار است و این یاری مسئولان و دست‌اندرکاران امر را می‌طلبد که سیاست‌های حمایتی از هنرمند را افزایش دهند.
در کشور ما نویسندگی شغل دوم به حساب می‌آید
وی عنوان کرد: متاسفانه در کشور ما نویسندگی و نوشتن و فعالیت در این زمینه برای خیلی‌ها به عنوان شغل دوم محسوب می‌شود و کم‌اند نویسندگانی که این اندازه ریسک کنند و تمام وقت و انرژی خود را معطوفِ نوشتن کنند و صد البته جایِ افسوس است که هنر را تنها معطوف به پرده سینما و بازیگری بدانیم. بازیگرانی که دستمزدهای میلیاردی می‌گیرند، کنسرت برگزار می‌کنند، خواننده می‌شوند و مجری، در حالی که اهلیتِ آن هنر را ندارند و این مثل آن است که ما ورزش را فقط در فوتبال خلاصه می‌کنیم و مدال و افتخاراتِ سایر رشته‌ها را نمی‌بینیم و تمام بودجه صرف جایی می‌شود که کمترین بازدهی را دارد. به گمانم این نگاهِ تک بُعدیِ دست‌اندرکارانِ فرهنگ و عدم حمایت از نویسنده و دنیایِ تولیدِ محتوا، نتیجه‌ای جز رکود و نبود نفس‌های تازه به این حیطه را به دنبال ندارد.
این نویسنده بیان کرد: همان‌طور که می‌دانیم، هنر نمایشی اکنون در دنیا غوغا کرده، سیاست‎ها، عزل و نصب‎ها و سیستم‌های اشغالِ کشورها... همه چیز را یک تنه به دوش می‌کشد؛ در حالی که ما از این امکان بزرگ و در دسترس غافلیم. البته نمی‌خواهم این را نادیده بگیرم که هنر نمایشنامه در کشورمان سبقه‌ای طولانی ندارد و همچون رمان به صد و اندی سال بیشتر نمی‌رسد؛ ولی همین یک دلیل، کافی است برای این که با ایجاد سیاست‌گذاری‌های درست، کمبودها و عقب‌افتادگی‌های این حیطه جبران شود. ضمن این که ما هنرمندان خوب و نویسندگان چیره‌دست کم نداریم و اگر نهادی دلسوزانه و با هدف بهبود حال هنر نمایشی وارد عرصه شود، به طور یقین به نتایج بسیار خوبی هم خواهند رسید.
پادام خاطرنشان کرد: از بحث‌های حمایتی که بگذریم، مشکل دیگر عدم به کارگیری نویسندگان و هنرمندان به نام در این عرصه است و سوال اساسی این‌جا مطرح می‌شود که ما تا چه اندازه از پیشکسوتان این عرصه سود برده‌ایم. امثال استاد تشکری، جناب قادری، جناب شجاعی و سایر بزرگان گنجینه‌های این عصر هستند و حوزه فرهنگ آن‌طور که باید و شاید بهره‌گیری لازم را نکرده؛ چرا که ما از طریقِ همین انتقال تجربیات و دانایی‌ها، همین کارهای کارگاهی، مهارت‌آموزی‌ها و همین درست کردنِ اشتباهات می‌توانیم به فوت استادی دست یابیم؛ وگرنه ما کتاب‌های آموزشی ترجمه شده کم نداریم که بدونِ استاد، اطلاعات و شیوه‌های نوشتن را به هنرآموز انتقال می‌دهد. ولی باید دید کدام یک جواب‌گو و دارای بازده است.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون ارزیابی خود از آثار اقتباسی کشور گفت: قبل از پاسخ به این پرسش باید ابتدا معنی واژه اقتباس را بررسی کنیم. چیزی که به دست می‌آید، گرفتن، اخذ کردن، آموختن و نقل کردن، گرفتن مطلبی از کسی یا جایی و تغییر دادن آن برای پدید آوردن اثر جدید است. اقتباس از مصدر عربی باب افتعال به معنی گرفتن، آموختن علم و هنر و ادب از دیگری است که امروزه در برابر آن کلمه انطباق یا بازنویسی نیز به کار می‌رود.
این نویسنده ادامه داد: اقتباس ادبی که منظور ماست، بر همین اصل استوار است که هنرمند با الهام از اثر قبلی، دست به خلق و آفرینشی نو بزند و اثری دیگر بیافریند. همان‌گونه که «اومبرتو اکو» می‌گوید، اقتباس یعنی غلط‌خوانی و این یعنی آفرینش. آفرینشی نو با تمام وجوه دراماتیک ِ یک اثر. اما برای پاسخ به این سوال که جریان آثار اقتباسی چگونه است، می‌توان گفت کارهای اقتباسی موفقی در سطح جهان داریم، کارهای قابل توجه و در خور که آخرین نمونه‌اش را مدتی پیش در مجله «کرگدن» خواندم، نمایشنامه‌ای اقتباسی از هملت؛ اثر شکسپیر، اما اگر بخواهیم به آثار خودمان اشاره کنیم، متاسفانه اندک کار شده است، البته نمونه‌های خوب کم نداریم مثل «من سقراط مجروح را دوست دارم» نوشته سعید تشکری که از کاری نوشته برتولت برشت اقتباس شده و یا نمایشنامه «راشومون» از رضا کوچک‌زاده، اثری شعرگونه و دلنواز از این موارد است.
در اقتباس، هنرمند به خلق تازه‌ای می‌رسد که می‌تواند فرهنگ ایرانی اسلامی خود را برای غنای اثر به آن بیفزاید
پادام خاطرنشان کرد: علت کمبود نمایشنامه‌های قوی در این سطح، به طور قطع نبودن آثار غنی در ادبیاتمان نیست؛ چرا که ما رمان‌های خوب، آثار موفق و کهن‌الگوهای غنی و خوبی داریم و غیر از آن، در اقتباس می‌شود از هر اثر جهانی بهره جست؛ با این استدلال که مسائل و احساس‌های انسانی و مشکلات، غم‌ها و شادی‌های زندگی شهری و غیر شهری و غلبه تکنولوژی را در تمام فرهنگ‌ها می‌بینیم و در کار اقتباسی، هنرمند به خلق تازه‌ای می‌رسد که می‌تواند تمام فرهنگ ایرانی اسلامی خود را برای غنای اثر به آن بیفزاید. من نیز برای اقتباس یک‌سری مسائل را در نظر داشتم، خلق و آفرینش یک اثر جدید با تمام ویژگی‌هایی که مد نظرم بود که باید نتیجه آن را برای این که تا چه حد موفق بوده است، دید.
وی تصریح کرد: می‌توان گفت برای یک اقتباس موفق، توجه به وجه دراماتیکیِ یک اثر، خلاقیت و نوآوری فرد و البته میزان آشنایی با آثار موفق چه در حوزه رمان و شعر و چه در حوزه نمایشنامه بسیار موثر است.
پادام همچنین در خصوص فعالیت‌های هنری و ادبی خود اظهار کرد: نوشتن رمان جمعی گوهرشاد زیر نظر استاد سعید تشکری در دفتر مطالعات جبهه فرهنگی خراسان رضوی که هنوز به چاپ نرسیده است، کسب رتبه دوم در بیست و هشتمین دوره جشنواره تئاتر خراسان رضوی به خاطر نمایشنامه «جلال» با محوریت جلال آل احمد، داستان برگزیده مشترک اول در جشنواره داستان کوتاه «شهرخدا» به مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر، کسب رتبه دوم در جشنواره داستان کوتاه حسینیه هنر با موضوع وقایع انقلاب، دو داستان رضوی و چاپ در اولین مجموعه داستان گروهی«به صرف عصرانه» در عصرانه‌های به‌نشر و رمان «خال هندو» با محوریت چند شهید سال57 در کارگاه رمان حوزه هنری زیر نظر استاد تشکری را در کارنامه خود دارم.
این نویسنده در خصوص چگونگی جذب به جشنواره نمایش‌نامه‌نویسی اقتباسی گام دوم ادامه داد: قبل از شروع به کار جشنواره، از طریق سرفصل‌های درسی در کارگاه‌ها، با مقوله مهم اقتباس آشنایی کامل داشتیم و در این زمینه کارهایی در کارگاه تولید و اجراخوانی نیز شده بود. همچنین همان‌طور که می‌دانید، استاد تشکری خود دبیر علمی این جشنواره هستند و شاگردان ایشان هم مطلع و هر کدام از اعضا به طور جدا طرح‌ها را به دبیرخانه گام دوم ارسال کردند.
انتهای پیام