چاپ

پیام خراسان - بخش پژوهش در سال‌های اخیر در دانشگاه بیرجند رنگ توسعه گرفته، به گونه‌ای که در خدمت رفع چالش‌های استان برآمده است.

پژوهش سهم مهمی در سند تحول بنیادین دارد چراکه این حوزه مهم نقش بسزایی در پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. با پژوهش است که می‌توان راه‌های جدیدی برای حل مشکل یافت.
نقش پژوهش در توسعه همه جانبه پایدار چنان برجسته و انکارناپذیر است که می‌توان آن را بدون تردید نیروی محرک توسعه در همه حوزه ها اعم از فرهنگ، اقتصاد، سیاست و جامعه دانست اما علی رغم اعتراف و اذعان نسبت به اهمیت مقوله پژوهش این حوزه با دشواری های ساختاری و عملکردی فراوانی مواجه است.
ایجاد زمینه‌هایی علاوه بر شرایط موجود برای افراد علاقه مند و مستعدی که با روحیه تحقیق و پژوهش در تعمیق و توسیع آموخته های خود اهتمام دارند، امری ضروری به نظر می‌رسد که در این راستا فاصله گرفتن از پژوهش‌های مکتوب و صرفا مقاله در دانشگاه‌ها و رفتن به سمت پژوهش‌های کاربردی و متناسب با نیاز هر منطقه می‌تواند مفید باشد.
در این راستا میزگردی با عنوان "جایگاه پژوهش در دانشگاه بیرجند" برگزار و در آن فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه، الزامات، اهمیت حفظ این جایگاه و آسیب‌شناسی چالش‌ها بررسی شد.
توجه به پژوهش‌های خارج دانشگاهی
حمیدرضا نجفی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند با عنوان "جایگاه پژوهش در دانشگاه بیرجند"، اظهارکرد: در سال گذشته با تلاش و همت اساتید دانشگاه شاهد افزایش 62 درصدی تعداد طرح‌های ‏پژوهش خارج دانشگاهی بوده‌ایم.
وی این عملکرد را حاصل زحمات همکاران دانشگاهی و مساعدت و همکاری مدیریت کلان استان و تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی دانست و افزود: پژوهش‌های انجام شده در سال گذشته به طور حتم موجب ارتقای جایگاه دانشگاه شده و باعث حضور و تأثیر بیشتر ‏دانشگاه در جامعه می‌شود.‏
نجفی با اعلام اینکه در سال 95 تعداد طرح‌های پژوهشی خارج دانشگاه 21 طرح و در سال 96 تعداد این ‏طرح‌ها 18 مورد بوده است، گفت: با همت اساتید دانشگاه در سال گذشته طرح‌های خارج از دانشگاه به 29 ‏طرح افزایش یافت به طوری که که تنها در شش ماهه دوم این سال رقمی حدود یک میلیارد و سی میلیون تومان قرارداد پژوهشی خارج ‏دانشگاهی امضا شد.‏
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند افزود: در شش ماهه اول سال جاری نیز با انعقاد قرارداد 18 طرح پژوهشی برون دانشگاهی ‏شاهد رشد خوبی در ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه بوده‌ایم.‏
وی به پیش‌بینی‌های صورت گرفته در افق 5 ساله اشاره کرد و گفت: براساس سند چشم‌انداز دانشگاه تا پایان سال 1402 باید ‌‏10 درصد درآمدهای اختصاصی دانشگاه بیرجند از طریق اجرای طرح‌های پژوهشی خارج دانشگاهی محقق شود که خوشبختانه به همت ‏همکاران تا امروز 7 درصد این درآمدها محقق شده است و بسیار امیدواریم که تا پایان سال 98 به 10درصد پیش بینی شده در برنامه پنج ساله برسیم.‏
پژوهش اثربخش و فناوری ارزش‌آفرین
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند، انجام پژوهش اثربخش و فناوری ارزش‌آفرین در خدمت رونق تولید و حرکت به ‏سمت دانشگاه مولد ثروت بر پایه دانش را از اهداف این معاونت دانست و بیان کرد: هم اکنون در دانشگاه بیرجند ١٥٩طرح تحقیقاتی داخل ‏دانشگاهی با اعتباری بالغ بر 305 میلیون تومان و ٩١ طرح تحقیقاتی خارج دانشگاهی با اعتبار چهار میلیارد و دویست میلیون تومان درحال اجرا است.‏
نجفی از اختصاص ٣٠ میلیارد ریال برای خرید تجهیزات آزمایشگاه‌های دانشگاه بیرجند در سال گذشته خبر داد و گفت: در سال گذشته ‏آزمایشگاه‌های دانشگاه با اعتباری بالغ بر سه میلیارد تومان با خرید از نمایشگاه ساخت ایران تجهیز شدند.‏
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند اظهار کرد: سال گذشته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مبلغ 750 میلیون تومان ‏اعتبار حمایتی برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی از نمایشگاه ساخت ایران در اختیار دانشگاه بیرجند قرار داد که خریداری به طور کامل انجام شده و بخش عمده‌ای از تجهیزات وارد دانشگاه شده است.
نجفی ضمن اشاره به خرید تجهیزات آزمایشگاهی از نمایشگاه ساخت ایران، بیان کرد: تمامی ‏گروه‌های آموزشی که درخواست‌های خود را براساس سطح‌های حمایتی 1، 2 و 3 ارائه کردند تجهیزات مورد نیازشان ‏خریداری شده است.‏
وی گفت: در سال جاری نیز نمایشگاه ساخت ایران در بازه زمانی 26 تا 29 آذرماه جاری برگزار شد و دانشکده‌های مختلف اقدام به ثبت درخواست خرید کرده‌اند؛ البته هنوز نیز همکاران دانشگاهی می‌توانند از طریق سایت نمایشگاه نسبت به مشاهده محصولات و درخواست پیش فاکتور اقدام کنند تا پس از اختصاص ‏بودجه، تجهیزات مورد درخواست آن‌ها تأمین شود.‏
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند ادامه داد: مشکلی که امروز در بیشتر دانشگاه‌ها با آن روبرو هستیم، کاهش حس تعلق در اعضای هیات علمی است و برای افزایش بهره‌وری و کارآمدی دانشگاه باید کاری کنیم حس تعلق در اعضای هیات علمی دانشگاه افزایش یابد که خوشبختانه اقدامات خوبی در حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه در این زمینه در حال انجام است.
نجفی اظهار کرد: حضور دانشگاه در متن جامعه و کمک به حل مشکلات کشور از طریق تشویق همکاران هیات علمی به سمت پژوهش‌های تقاضامحور امکان‌پذیر خواهد بود.
وی افزود: دانشگاه بیرجند با قدمتی چهل و چهار ساله در بخش زیرساخت‌های پژوهشی دارای آزمایشگاه‌های قدیمی بوده و اعتبارات کنونی دانشگاه کفاف بروزرسانی این زیرساخت‌ها را نمی‌دهد، به عنوان مثال اگر بخواهیم تنها آزمایشگاه‌ها را بروز رسانی کنیم، حدود 40 میلیارد تومان بودجه نیاز داریم.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند بیان کرد: این در حالی است که سال گذشته ما فقط حدود 3 میلیارد تومان توانستیم برای این امر اختصاص دهیم اما اگر بخواهیم دانشگاه در سطح جامعه تاثیرگذار باشد باید زیرساخت‌ها را اصلاح کنیم.

وقتی توجه به دانشگاه کاهش مهاجرت را در پی دارد
نجفی با اشاره به توسعه زیرساخت‌ها، ادامه داد: در امور توسعه زیرساخت‌ها نیازمند کمک دولت هستیم و دولت با حمایت از دانشگاه‌ها که به حمایت از صنعت منتهی می‌شود.
وی اظهار کرد: به ویژه در استان‌های مرزی موجب حفظ جمعیت و جلوگیری از مهاجرت از روستاها به شهرها می‌شود چراکه در صورتی که دانشگاه نباشد صنعت و کشاورزی کارآمد نیز نیست و اگر صنعت و کشاورزی نباشند جمعیت مهاجرت می‌کند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند افزود: خوشبختانه دولت با اختصاص اعتبار ارزی در سال جاری به دانشگاه‌ها قدمی خوبی در راستای کمک به تجهیز آزمایشگاه‌ها برداشته است که هر چند کافی نیست، اما با توجه به وضعیت اقتصادی فعلی کشور قابل تقدیر است.
نجفی ادامه داد: مسئولین استانی و هیات امنای دانشگاه نیز در دو سال گذشته حمایت‌های خوبی انجام داده‌اند که باید کمال قدردانی را از ایشان به عمل بیاوریم، اما برای توسعه به حمایت‌های بسیار بیشتری نیاز داریم.
وی تصریح کرد: در شش ماه دوم سال 97 حدود یک میلیارد و سی میلیون تومان قرارداد با خارج دانشگاه امضا کردیم و این نشان می‌دهد در دانشگاه پتانسیل بالقوه خوبی وجود دارد و مسئولین باید حمایت کنند که این پتانسیل بالفعل شود.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند بیان کرد: متاسفانه امروزه مردم استان فرزندان خود را برای تحصیل به دانشگاه های خارج از استان می‌فرستند؛ در حالی که دانشگاه بیرجند از پتانسیل بسیار خوبی بهره‌مند است و باید در این زمینه اطلاع‌رسانی صورت گیرد چرا که مردم از پتانسیل و امکانات دانشگاه آگاهی ندارند.
وی اظهار کرد: دولت باید کمک کند مهاجرت از روستاها به شهر کاهش یابد و اگر به دنبال این هستیم که جمعیت را در منطقه حفظ کنیم، باید از دانشگاه ها و صنعت حمایت کنیم.
وی با بیان اینکه باید برای جوان با انگیزه زمینه را فراهم کنیم تا بتواند کار کند، افزود: رسانه‌ها باید این صدا را به مسئولان برسانند.
وی با بیان اینکه صنایع استان باید از توان دانشگاه‌ها بهره ببرند، تصریح کرد: پژوهش بنیادی مهم است، اما باید از پژوهش‌های تقاضامحور و کاربردی حمایت کرد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بیرجند بیان کرد: اغلب پژوهش‌ها و آزمایش‌های مورد نیاز صنایع و معادن و تقریبا تمامی آنالیز مواد غذایی مورد نیاز بخش غذا و دارو، به خارج از استان می‌رود که باید در داخل استان این پژوهش‌ها و آنالیزها صورت گیرد.
نجفی با تاکید بر نقش‌آفرینی دانشگاه بیرجند در سطح جامعه، ابراز امیدواری کرد که در آینده‌ای نزدیک شاهد انجام اینگونه فعالیت‌ها و رفع نیاز جامعه در داخل دانشگاه‌های استان باشیم.
تاکید بر پژوهش‌های علمی و کاربردی تقاضامحور
رضا شریعتی نسب، مدیر امور پژوهشی دانشگاه بیرجند نیز در این میزگرد بیان کرد: آینده دانشگاه‌ها و رشد و بقای آن‌ها به پژوهش‌های کتابخانه‌ای و مقالات بستگی ندارد و لازم است سیاست‌گذاری‌هایی داشته باشیم تا مجموعه هیات علمی به سمت پژوهش‌های علمی و کاربردی تقاضامحور بروند.
وی افزود: ما باید سیاست‌گذاری‌هایی داشته باشیم که بر اساس آن به سمتی حرکت کنیم که درآمدزایی داشته باشیم و همچنین به سمتی حرکت کنیم که در جامعه حضوری فعال داشته باشیم و حضور در جامعه نیز صرفا انجام طرح‌های پژوهشی نیست.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه بیرجند اظهار کرد: ما در اینجا سعی می‌کنیم که حمایت‌های این حوزه هدفمند باشد و صرفا از مقاله نویسی حمایت نکنیم؛ بلکه از طرح‌های‌ پژوهشی تقاضامحور در راستای رفع نیازهای جامعه نیز حمایت لازم را انجام دهیم.
شریعتی نسب با بیان اینکه دو بحث عمده آیین نامه پژوهانه اعضای هیات علمی و آیین نامه گروه‌های پژوهشی در سال 97 در دستور کار مدیریت پژوهشی قرار گرفت، افزود: در بحث پژوهانه که تاکنون نگاه مقاله‌محور بود، اما اکنون با بازنگری که در سال 97 صورت گرفت صرفا مقاله نخواهد بود و به سمت پژوهش‌های تقاضامحور در راستای رفع نیازهای جامعه رفتیم و در این قالب از اعضای هیات علمی حمایت می‌کنیم.
وی ادامه داد: آیین نامه‌ای برای گروه‌های پژوهشی تصویب کردیم که این پژوهش‌ها با برنامه عملیاتی مشخص دنبال شود و باید پژوهش‌ها به سمت بین رشته‌ای دنبال شود تا مشکلات و مسائل استان حل شود.
مدیر امور پژوهشی دانشگاه بیرجند با بیان اینکه باید بتوانیم به سمتی حرکت کنیم تا به هدف تاثیرگذاری و زنده بودن دانشگاه در جامعه برسیم، افزود: فروشگاه انتشارات دانشگاه را راه‌اندازی کردیم تا در بحث فروش کتاب و توزیع بتوانیم به اعضای هیات علمی کمک کنیم.
شریعتی نسب بیان کرد: از عواملی که می‌تواند در شناخت و معرفی دانشگاه بیرجند در جوامع علمی کشور و حتی خارج کشور کمک شایانی کند، بحث همایش‌ها است چراکه تعاملاتی که در کنار این همایش‌ها و برای آن‌ها صورت می‌گیرد و نیز حمایت برخی از سازمان‌ها و ادارات خود موجب افزایش شناخت‌ها و همکاری‌ها می‌شود.

مهارت‌افزایی و کارآفرینی در دانشگاه بیرجند
علی سعیدی، مدیر کارآفرینی و ارتباط با جامعه و صنعت و مسئول مرکز نوآوری و شتابدهی دانشگاه بیرجند نیز در این میزگرد اظهار کرد: دغدغه اول دانشگاه مسئله مهارت‌افزایی و کارآفرینی است و بدین جهت به دنبال این هستیم که علاوه بر اینکه از نوآوری‌ها و ایده‌های نو حمایت کرده و اوقات خالی دانشجویان را نیز با مهارت‌های اشتغال‌زایی پر کنیم که این امر تاکنون پیشرفت خوبی داشته است.
رئیس گروه کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه بیرجند ادامه داد: برای مثال در مرکز نوآوری که از تاسیس آن حدود 7 ماه بیشتر نمی‌گذرد، بیش از 17 طرح نوآورانه را پذیرش کردیم؛ به طوری که مشکل اکنون ما دیگر طرح نیست بلکه جا و مکان است و البته این در حالی است که ما تنها طرح‌های دانشجویان و هیات علمی خود را پذیرش می‌کنیم زیرا ظرفیت پاسخگویی بیش از این را نداریم.
سعیدی با بیان اینکه در مرکز اشتغالزایی چهار کارگاه فعال شده است، تصریح کرد: از دیگر دغدغه‌های داخلی ما مبحث مهارت‌افزایی است که ما در این راستا مهارت‌های دانشجویان را به دو سطح تقسیم کرده‌ایم که سطح اول یا پایه یک که همه دانشجویان باید داشته باشند و سطح دوم نیز مهارت‌های تخصصی است که از گروه‌های فنی حرفه‌ای خواستیم به ما آموزش دهند که به عنوان مثال ما طرح‌هایی را برای اولین بار سطح کشور اجرا کرده‌ایم.
وی تصریح کرد: اما دغدغه‌های خارج از دانشگاه، چگونگی ارتباط با صنعت است که خوشبختانه وزارت علوم طرح تحول ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت را اجرا وکلید زده است و راه‌های رسیدن به در این چشم‌انداز را برای دانشجویان مشخص کرده است.
مدیر کارآفرینی و ارتباط با جامعه و صنعت دانشگاه بیرجند افزود: در این راستا 25 درصد پروژه‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه باید حداقل در ارتباط با جامعه و صنعت باشد و در این راستا زیرساخت‌های خوبی فراهم شده است تا به پژوهش‌های دستگاه‌های دولتی و پروژه‌های شرکت‌های خصوصی کمک صورت گیرد.
سعیدی بیان کرد: ما یک سری دوره‌ها در دست اجرا داریم که در قالب دوره‌های فنی و حرفه‌ای است و در دو سطح پایه و تخصصی دنبال می‌شود و دوره‌های دیگری را نیز که اجرا خواهیم کرد دوره‌هایی هستند که در بازه زمانی یک یا دو روزه برگزار خواهند شد.
ارتباط دانشگاه را با جامعه حفظ کرده‌ایم
وی با بیان اینکه در حال حاضر بزرگ‌ترین هدف دانشگاه ارتباط با جامعه است که ما دوست داریم آن را تقویت کنیم تا خدمات قابل عرضه اعضای هیات علمی دانشگاه به جامعه زیاد شود، افزود: براساس سیاست‌های ابلاغی و اسناد بالا دستی، بخش‌های مهارت‌آموزی و اشتغال در دانشگاه بیرجند فعال خواهند شد تا از این طریق به سمت دانشگاه کارآفرین گام برداریم.
رئیس گروه کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه بیرجند با تاکید بر اثربخشی دانشگاهیان در جامعه، خاطرنشان کرد: با وجود خادمان علم و دانش در دانشگاه‌ها می‌توان مشکلات جامعه را حل کرد.