چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی هر ساله میلیون‌ها شکستگی بافت استخوانی در سراسر دنیا اتفاق می‌افتد، تعداد بسیاری از این شکستگی‌ها در صورت عدم درمان سبب شکستگی‌های جوش نخورده یا بد جوش خورده می‌شوند که نیازمند مداخلات درمانی پزشکی خواهند بود.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سیستم ایمنی و التهاب اولیه، نقش بسیار مهمی در فرآیند ترمیم بلافاصله پس از رخداد شکستگی بر عهده دارد. با این حال نشان داده شده است که روند طولانی مدت التهاب می‌تواند به عنوان یک عامل بازدارنده در روند ترمیم استخوان ایفای نقش کند. تاکنون روند دقیق و سازوکار اصلی سیستم ایمنی براساس سایتوکاین‌های ترشح شده از سلول‌های التهابی در فرآیند ترمیم استخوانی ناشناخته مانده است. بعضی از این واسطه‌های التهابی در تشکیل بافت جدید استخوانی به عنوان محرک عمل می‌کنند، حال آنکه بعضی دیگر به عنوان عامل مهارکننده فعالیت می‌کنند. محققان در پژوهشی با عنوان «تأثیر سلول‌های بنیادی مزانشیمی بر روند تنظیم عملکرد سلول‌های سیستم ایمنی بدن و کاربرد این سلول‌ها در ترمیم شکستگی استخوان» این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند.
در این پژوهش که توسط مصطفی شاه‌رضایی، دانشیار دانشکده علوم پزشکی آجا، احمد عریان استاد دانشگاه شیراز، سید امیر کمالی، رزیدنت پاتولوژی دانشگاه شیراز و بابک شکارچی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی آجا انجام شده، آمده است:« پژوهش حاضر یک مطالعه مروری است که در سال 1396 انجام شده و در آن به بررسی کلیه گزارشات و مقالات منتشر شده مرتبط با موضوع از طریق جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی شامل پابمد، گوگل اسکالر و اسکوپوس از ژانویه 2000 تا پایان دسامبر سال 2017 پرداخته شده است».
عملکرد سلول‌های بنیادی مزانشیمی بر تنظیم پاسخ‌های ایمنی در فرآیند ترمیم بافت استخوان
در این پژوهش آمده است:« سلول‌های بنیادی مزانشیمی اثرات تنظیم کننده قابل توجهی بر سیستم ایمنی داشته که این اثرات بر هر دو سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی موثر هستند. در رابطه با سیستم ایمنی ذاتی، مطالعات اخیر نشان داده‌اند که سلول‌های بنیادی مزانشیمی آلوژنیک، تمایز مونوسیت‌ها را به ماکروفاژهای نوع دوم افزایش داده و در نتیجه منجر به بهبود پذیرش گرافت‌های استخوانی خواهند شد. این تمایز فنوتیپی که به وسیله سلول‌های بنیادین مزانشیمی آلوژنتیک رخ می‌دهد از طریق مسیر NF-KB و STAT3 اتفاق می‌افتد».
محققان می‌گویند:« نشان داده شده است که سلول‌های بنیادی مزانشیمی به صورت مستقیم نیز فرآیند سیستم ایمنی را تنظیم کرده که خود از تکثیر سلول‌های لنفوسیت جلوگیری کرده و سبب تکثیر سلول‌های لنفوسیت تنظیم کننده خواهند شد. سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌توانند به وسیله تحریک رسپتورهای TLR4 به سلول پیش التهابی پلاریزه شده یا اینکه به وسیله تحریک رسپتورهای TLR3 به فنوتیپ ساپرس کننده سیستم ایمنی تمایز یابند که این سلول‌ها به ترتیب به سلول‌های بنیادی مزانشیمی تیپ 1 و سلول‌های بنیادی مزانشیمی تیپ2 نام‌گذاری می‌شوند».
بر اساس این پژوهش: «سلول‌های بنیادی مزانشیمی تیپ2 میزان واسطه‌های التهابی در سه روز اول پس از شکستگی به میزان قابل توجهی کاهش داده‌اند. این رویه منجر به افزایش بازسازی از طریق مهار آسیب بافتی و توسعه فیبروز خواهد شد. مطالعات نشان داده است که سلول‌های بنیادی نه تنها روند تولید واسطه‌های التهابی به وسیله ماکروفاژها را از طریق واسطه پروستوگلاندین 2 به طور قابل توجهی مهار می‌کند، بلکه تولید سیتوکین‌های ضدالتهابی نظیر اینترلوکین 10 و 12 نیز به طور قابل توجهی از همین طریق افزایش می‌دهد».
محققان دریافته اند: «سلول‌های بنیادی مزانشیمی عملکرد ضد آپوپتوزی دارند که خود می‌تواند فرآیند ترمیم بافت استخوانی را تسریع کند. همچنین پیشنهاد شده است که این تأثیر در ارتباط با روند کاهشی فاکتور التهابی TNF-a است. بنابراین به نظر می‌رسد که سلول‌های بنیادی مزانشیمی عملکرده تنظیم کننده سیستم ایمنی خود را از طریق مسیرهای نامبرده انجام داده و به بهبود شرایط استئوژنتیک و ترمیم استخوان کمک می‌کند».
براساس این پژوهش: «سلول‌های ایمنی و محصولات آن‌ها نقش بسیار مهمی در ترمیم بافت استخوانی بر عهده دارند. همچنین از میان فاکتورهای مختلف رشد، واسطه‌های التهابی نقش موثری را در هدایت فراخوانی و تمایز سلول‌های مزانشیمی بازی می‌کنند. اگرچه که پاسخ‌های التهابی تأثیر قابل توجهی بر فرآیند ترمیم بافت استخوان و نقایص استخوانی ایفا می‌کند با این حال به طور اختصاصی در فاز اولیه و فاز بازسازی ترمیم، حضور طولانی مدت لنفوسیت‌ها و سیگنال‌های التهابی منشأ گرفته از آنان سبب کاهش ترمیم و تأثیر منفی بر روند بازسازی بافت اسخوانی دارد».
در این پژوهش آمده است: «سلول‌های بنیادی بر روند ترمیم بافت استخوانی به طور مستقیم و غیر مستقیم موثر بوده و تاکنون مطالعات بسیاری به آن‌ها اشاره داشته‌اند. علاوه بر تأثیری که سلول‌های بنیادی بر تنظیم سیستم ایمنی بدن فرد خواهند داشت، این سلول‌ها به طور مستقیم توانایی تکثیر و تمایز به رده پیش‌ساز استخوانی را داشته و می‌توانند پس از تمایز، ماتریکس استخوانی تولید نمایند. با این حال مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که سازوکار عملکردی اصلی سلول‌های بنیادی مزانشیمی بر فرآیند ترمیم بافت استخوانی از طریق ترشح فاکتورهای رشد و سایتوکاین‌هایی که پیش از این به بعضی از آن‌ها اشاره شد، تاثیر دارد».
براساس اطلاعات آورده شده در این مطالعه پیشنهاد می‌شود که برای مطالعات آینده در زمینه‌هایی که عنوان می‌شود، بررسی بیشتری صورت پذیرد. توسعه روش‌های نوین برای اندازه‌گیری تأثیرات دقیق سلول‌های سیستم ایمنی بر روند ترمیم نقیصه‌های استخوانی و بررسی اثرات موضعی و سیستمی که عوامل سرکوب کننده سیستم ایمنی نظیر استروئیدها بر روند ترمیم استخوان ایفا می‌کنند. پیگیری جنبه‌های دقیق سازوکاری برای مهار سلول‌های ایمنی خاص و تأثیراتی که می‌تواند بر روند ترمیم استخوانی داشته باشد و در نهایت بررسی تأثیر سلول بنیادی مزانشیمی بر سیستم ایمنی ذاتی، اکتسابی و زیرگونه‌های آن‌ها و مطالعات درون‌تنی و برون‌تنی مختلف به منظور شناخت دقیق مسیرهای سیگنالینگ و همکاری‌های مولکولی در روند ترمیم بافت استخوان است.
این پژوهش در فصلنامه علمی پژوهشی ابن‌سینا در سال 1397 منتشر شده است.
انتهای پیام