چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی یکی از موثرترین شیوه‌های کار کردن در کشورهای پیشرفته، نوع جدیدی از کار به نام «دورکاری» است که منجر به کاهش بسیاری از هزینه‌های مالی و زمانی شده است.

در این پژوهش ادراک مدیران میانی هنگام پیاده‌سازی برنامه دورکاری نشان داد که تغییر فرهنگ مهمترین مانع برای دورکاری است. آنچه در خصوص توسعه دورکاری مهم است، میزان استقلال شغلی کارکنان، نگرش مدیران و انعطاف‌پذیری در فرایند کارمندیابی است، نه نوع تکنولوژی ارتباطی مورد استفاده.
تجارب کشورهایی که نظام دورکاری را اجرا کرده‌اند، نشان می‌دهد دورکاری بهره‌وری درسازمان‌ها را تا 40 درصد افزایش داده است چراکه هم برای دورکاران و هم سازمان‌ها در مصرف هزینه‌ها و زمان رفت وآمد صرفه‌جویی زیادی صورت می‌گیرد. در این مقاله با عنوان «معایب و مزایای دورکاری در ایران» کوشیده شده تا شرایط پیاده‌سازی این ایده در کشور ما مورد بررسی قرار گیرد.
در این مقاله که توسط فریبا شاهوران، هنرآموز آموزش و پرورش استان فارس انجام شده، آمده است:
اجرای طرح دورکاری در دستگاه‌های ذی‌ربط و همچنین پیاده‌سازی صحیح آن می‌تواند نقش بسیار مهمی‌ در موفقیت طرح ایفا نموده و جامعه را از مزیت‌هایی همچون کاهش ترافیک شهری، کاهش آلودگی هوا، کاهش سر و صدا، کاهش نرخ بیکاری و... بهره‌مند سازد. در ایران «آیین‌نامه دورکاری» با هدف افزایش بهره‌وری، انعطاف کاری و کاهش حجم رفت و آمد کارمندان دولت و اثرات جانبی آن در خرداد 97 به تأیید هیأت دولت رسیده است. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان داد اغلب مدیران در حال حاضر با این طرح مخالفند که آن هم ریشه در دیدگاه ایشان دارد. یکی از دلایل آنان در توجیه مخالفتشان این است که چون فرد دورکار در دسترس دیدشان نیست، ممکن است در انجام کارهای خود تعلل ورزد و کنترل و نظارت بر ایشان مشکل‌تر خواهد بود. می‌توان با ترفندهای مدیریتی و استفاده از تشویق، انگیزه‌های لازم را در کارمند ایجاد نمود تا با انگیزه و اشتیاق بیشتری وظایف خود را حتی از راه دور انجام دهد.
بر اساس این پژوهش دورکاری روشی برای سازماندهی و انجام کار در مکانی غیر از محل استقرار سازمان، با استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است که استقرار این فرایند موجب انعطاف زمانی و مکانی در انجام وظایف و فعالیت‌های شخصی می‌شود.
در بخش دیگری از این پژوهش آمده است:
دورکاری یک روش و سبک انجام کار است که سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند خدمات ارتباطی رایانه‌ای (اکسترانت، اینترانت، اینترنت و...) مودم، پست الکترونیکی، پیام‌های فوری (مسنجر)، موبایل، تلفن ثابت، فاکس و... به کارکنان اجازه دهند تمام یا قسمتی از کارشان را خارج از محل سازمان یا شرکت خود انجام دهند.
طبق اطلاعات این پژوهش در دورکاری، دورکاران وظایف خود را به‌ طور مستقل و بدون دخالت دیگران انجام می‌دهند. دورکاری یا کار از راه دور یا کار الکترونیکی عمدتاً شامل انجام کار و وظایف سازمانی توسط فرد دورکار در منزل یا محلی نزدیک منزل و به‌صورت پاره وقت یا تمام وقت است. با این وصف، دورکاری یک شیوه و سبک انجام کار است که در آن محل کار و ساعت کار کارکنان از انعطاف‌پذیری بالینی برخوردار است.
شاهوران در رابطه با مزایای دورکاری برای افراد و کارکنان، در این مقاله آورده است:
مزایای دورکاری می‌تواند شامل مزایای فردی، سازمانی و اجتماعی باشد. برخی از مهم‌ترین مزایای نظام دورکاری را می‌توان در ابعاد سازمان، فرد و جامعه به شرح زیرخلاصه نمود؛ صرفه‌جویی در هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، تقویت انگیزه، توسعه مهارت به صورت خودآموز، انعطاف‌پذیری، بهبود ارائه خدمت به مشتریان، کاهش تردد و هزینه‌های آن برای سازمان، ایجاد تعادل در کار و زندگی خانوادگی، ساعات کار اداری انعطاف‌پذیر، کاهش حجم ترافیک، دوستی با محیط زیست، افزایش گسترده اشتغال و ساعت‌های کاری و دسترسی به کار برای افراد با مشکلات خاص.
او ادامه می‌دهد:
محققان در رابطه با مزایای دورکاری برای سازمان‌ها گفته‌اند با استفاده از دورکاری قدرت سازمان‌ها در انتخاب بهینه نیروی کار افزایش می‌یابد و شلوغی بیش از حد محل‌های کار کاهش خواهد یافت. نیاز به ساختمان‌های بزرگ و ادارات عریض و طویل و همچنین غیبت کارکنان حدود 61 % کاهش می‌یابد. سازمان‌ها قدرت بیشتری برای پاسخگویی به نیازهای فوری و اضطراری خواهند داشت چون می‌توانند قسمتی از کارشان را به شاغلان از راه دور بسپارند. تسهیل انجام اموری که باید به‌ صورت مخفیانه انجام گیرد و کاهش امکان لو رفتن کل پروژه کاری مورد نظر از دیگر مزایای این روش کاری است.
این پژوهشگر مشکلات کار از راه دور برای سازمان‌های ایرانی را چنین نام برده است:
عدم آشنایی مدیران با مزایا و کاربردهای کار از راه دور و به طور کلی ICT، بی‌ثباتی و نامطمئن بودن خطوط ارتباطی، هزینه نسبتا بالای نصب تجهیزات سخت‌افزاری، هزینه بالای ارتباطات، ناکارایی و دانش اندک کارکنان بخش IT و ضعف زبان خارجی اکثر افراد.
وی در رابطه با مشاغلی که برای دورکاری مناسب هستند، عنوان کرده است:
مطالعات و تحقیقات نظری، مشاغل کامپیوتری مثل برنامه‌نویسی، طرحی صفحات وب، طراحی گرافیکی، انیمیشن‌سازی، مترجمی، نویسندگی، فروش و بازاریابی، مشاوره، حسابداری، طراحی و محاسبات در علوم مهندسی مثل محاسبه و طراحی سازه در مهندسی عمران، طراحی ماشین‌آلات، تدریس (از طریق ویدئو کنفرانس) و به طور کلی بسیاری از کارهای خدماتی به طریق از راه دور قابل انجام است. از جمله مشاغلی هم که برای دورکاری مناسب نیست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛ کارهای عملی و اجرایی مانند آتش‌نشانی، پلیس، کار آزمایشگاهی، جراحی، دندانپزشکی، اورژانس پزشکی و...، زمانی که نظارت مستمر و شدید بر کار ضروری است، زمانی که احتمال وقوع پیشامدهای اضطراری بالاست یا هزینه وقوع پیشامد اضطراری زیاد است، مثل مسئولیت نیروگاه اتمی، مسئولیت ماشین آلات در خط تولید انبوه ارتباط مداوم و مستقیم با تعداد زیادی از کارکنان یک ضرورت است.
این پژوهش راه‌کارهایی را برای گسترش دورکاری پیشنهاد داده است که عبارت است از:
گسترش شبکه‌های کامپیوتری، افزایش پهنای باند شبکه‌های کامپیوتری، گسترش اتوماسیون اداری، شناساندن مزایا و کاربردهای کار از راه دور به عموم مدیران و تصمیم‌گیران، آشناسازی کارکنان با کامپیوتر، شبکه و نحوه کاربرد آن‌ها برای انجام بهتر امور، کاهش هزینه‌های ارتباطات به طور کلی و تامین شرایط ارتباطاتی ارزان قیمت برای کار از راه دور، به طور خاص ساده‌سازی کار با شبکه‌ها و کامپیوترها(کاربرپسند کردن نرم افزارهای رابط)، کمک‌های مالی یا اعمال تخفیف‌های مالیاتی برای شرکت‌هایی که با هدف صادرات کار از راه دور مشغول به کار می‌شوند، حرکت به سوی دولت الکترونیکی، آشناسازی عموم مردم با کامپیوتر و امکانات شبکه و تشویق آنان به استفاده، تبلیغ و انتشار اطلاعات راجع به فرصت‌های از راه دور، معرفی جهانی مزایای نسبی نیروی کار ایرانی، تهیه نرم‌افزارهایی برای تسهیل کارهای خاص مشاغل، توسعه و نگهداری نیروی متخصص فناوری اطلاعات.
در این پژوهش در پاسخ به سوال که چرا دورکاری در ایران یک ضرورت است، آمده است:
در کشور ما که بیش از 61% قبول شدگان کنکور خانم‌ها هستند و فرهنگ ما نیز برای نقش زن در منزل و تربیت فرزندان اهمیت زیادی قائل است، کار در منزل می‌تواند مفید باشد. کار در منزل راندمان کاری را بالا میبرد و فرصت کنترل و نظارت بیشتری را به مدیران می‌دهد. در کشور ما که راندمان کار حدود یک ساعت است، اگر کارمندی فقط 2 ساعت مفید در منزل کار کند که قابل پیگیری باشد، صددرصد افزایش بهره‌وری در ساعات کار خواهیم داشت. مشکل آلودگی محیط زیست تهران بزرگ با دورکاری تا حدود زیادی رفع می‌شود. همچنین عدالت در توسعه مشاغل در سطح کشور فراهم شده و شغل‌های مناسب فقط در یک یا چند شهر متمرکز نخواهد شد. شانس ارتباط بهتر با ارباب رجوع در ادارات به صورت برخط و از راه دور نیز فراهم می شود.
این مقاله در کنفرانس بین‌المللی مدیریت و علوم اجتماعی در 20اسفند 1394 ارائه شده است.
انتهای پیام