چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: اگر از بین تمام پژوهش‌هایی که انجام می‌دهیم یک درصد آن‌ها به جامعه بازگردد، هزار برابر سرمایه اولیه‌ای که داشته‌ایم، برمی‌گردد.

دکتر سجاد سحاب‌نگاه در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص میزان اثرگذاری تحریم‌ها بر پژوهش، اظهار کرد: تحقیق و پژوهش یک اقدام کاملا انسان دوستانه است که به پیشرفت جامعه بشری کمک می‌کند. حقیقتا تحریم‌ها در این قسمت ظالمانه است و اگر بگوییم که اثر نداشته، صحت ندارد. اگر سدی جلوی ما باشد و مشکلی را به وجود آورد ما شکوفا می‌شویم و در این زمینه‌ هم اگر ما را تحریم کردند که دیگر پژوهش نکنیم، سخت در اشتباه هستند و ما در این زمان به خود برمی‌گردیم که با این شرایط می‌توانیم چه پژوهش‌هایی را انجام دهیم که در مقابل تحریم قوی باشیم و مشکل جامعه را حل کنیم.
وی افزود: ما در دانشگاه علوم پزشکی مشهد به دانشجویان توصیه می‌کنیم به دنبال مباحثی مانند استفاده از داده‌های بالینی و ایده‌های نویی که وجود دارد، گام بردارند چراکه بسیاری از این ایده‌ها می‌تواند در کشور به محصول تبدیل شود و نیازی به حوزه خارج نداشته باشد. ما سعی کردیم در زمینه‌های مهم دانشجویان را به این سمت سوق دهیم و تا حدودی به این امر مهم دست یافتیم.
سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص میزان تأثیر نتایج پژوهش در تصمیم‌گیری‌های سطح کلان و خرد تصریح کرد: این مقوله کاملا پیچیده است. آمریکا یکی از کشورهایی است که بیشترین میزان تولید ناخالص ملی را صرف پژوهش می‌کند. همچنین یکی از کشورهایی است که بیشترین پِرت داده را دارد بدین معنا داده‌هایی که فایده ندارد و پژوهش‌هایی که کاربردی نیستند را انجام می‌دهد.
سحاب‌نگاه با بیان اینکه «برای انجام یک کار تحقیقی باید در ابتدا پژوهش را تعریف کنیم»، خاطرنشان کرد: پژوهش به این معنا نیست راهی که را شروع کرده‌ایم، باید صد در صد به جواب برسیم، اتفاقاً پژوهش قطب مخالف است بدین منظور که راه‌های نرفته را به دیگران معرفی کنیم نه اینکه راه پیروزی را به آن‌ها نشان دهیم. پژوهش به معنای تکرار است و برای اینکه جوابی را به دست آوریم باید بارها تکرار کنیم تا به نتایج حقیقی برسیم. برای تحقق یافتن آن، باید زمان زیادی گذاشته شود و هزینه و انرژی بیشتری را صرف پژوهش کرد.
وی با اشاره به اینکه « پژوهش یک پدیده نیست بلکه سرمایه‌گذاری است»، اضافه کرد: اگر از بین همه پژوهش‌هایی که انجام می‌دهیم یک درصد آن‌ها به جامعه برگردد، گویی هزار برابر سرمایه اولیه‌ای که داشته‌ایم، برگشته است. ما اکنون در شرایط خاص اقتصادی قرار داریم و لازم است که غربالگری‌هایی را انجام دهیم و با حساسیت خاصی پژوهش کنیم. پژوهش‌هایی که کاربردی است و نتیجه آن بیشتر برای‌مان سود دارد تا اینکه صرفاً مقاله‌ای چاپ کرده باشیم.
سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: تولید علم خوب است اما گاهی اوقات مانند شمشیر دو لبه است که فکر کنیم برای چه چیزی پژوهش می‌کنیم. پژوهش وسیله‌ای است که ما را به هدف برساند نه اینکه پژوهش کنیم و تنها به مقاله برسیم. ما پژوهش می‌کنیم که مشکلی از جامعه حل شود و اگر این نگاه در جامعه ما غالب باشد، بسیاری از پژوهش‌ها رنگ و بوی کاربردی می‌گیرد.
ما با تولید علم و بهره‌وری علم فاصله داریم
وی در خصوص رتبه علمی در تولید مقاله اظهار کرد: ما با دو واژه «تولید علم» و «بهره‌وری علم» فاصله داریم. واقعیت مطلب این است که کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه، در علم پژوهش مقطعی گذرا طی می‌شود؛ به عنوان مثال کشوری مانند انگلیس در مقطعی دانشگاه‌ها به تولید انبوه مقاله پرداختند و بعد به این نتیجه رسیدند که فایده‌ای ندارد و در نتیجه این روند را تغییر دادند.
سحاب‌نگاه گفت: گویی انجام این کار طبیعی است و زمانی که در خط پژوهش قرار می‌گیریم، انبوهی از مقاله را در دست داریم که اکثر آن‌ها کاربردی نیستند و بعد سیاست‌گذاران به این نتیجه می‌رسند که این روند صحیح نیست. اگر به این آسیب‌شناسی توجه نشود و پژوهش با هدف خاصی صورت نگیرد و تولید به ثروت تبدیل نشود، در طولانی مدت آسیب می‌زند و شاید هم خیلی خوشایند نباشد چراکه بسیاری از سرمایه‌ها صرف پژوهش می‌شود.
وی افزود: به جرأت می‌توانم بگویم دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این زمینه روال خوبی را طی می‌کند و باید پژوهشی در این حوزه انجام شود که اعداد دقیقی را به فرد بدهد و مشخص باشد که چند درصد پژوهش‌ها مفید یا بی‌فایده بوده است. من تا جایی که اطلاع دارم دانشگاه از وضعیت خوبی برخوردار است و اینکه رتبه سوم را در این حوزه کسب کرده‌ایم، تعداد ارجاعاتی است که به مقالات ما داده‌اند و این نشان می‌دهد که کار محققان ما و اعضای هیأت علمی کار کیفی است که دنیا به آن توجه کرده و توانسته به آن ارجاع دهد.
برای کاربردی کردن پژوهش‌ها به زیرساخت قوی نیاز داریم
سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه «برای کاربردی کردن پژوهش‌ها به زیرساخت قوی احتیاج داریم»، خاطرنشان کرد: گویی در کشورهای پیشرفته، صنعت در اختیار دانشگاه است و صنعت با علم روز تقریباً یکی است اما در ایران فاصله وجود دارد. صنعت به معنای کاربرد آن علم در جامعه و دانشگاه‌های علوم پزشکی است و چون این دانشگاه‌ها بحث درمان را بر دوش دارند، تا حدودی این امر مهم را پوشش می‌دهند.
وی بیان کرد: در دانشگاه علوم پزشکی مشهد اقدامی را که در سطح دانشجویی انجام دادیم، فرهنگ‌سازی برای یادگیری دانشجویان بود. یکی از اولویت‌گذاری‌های ما این است که دانشجویان را با مشکلات خودمان آشنا کنیم. اینکه ما در حوزه درمان با چه مشکلاتی روبرو هستیم و این امر با استفاده از زیرساختی که در معاونت‌ها به نام رجیستری(داده‌های بالینی) وجود دارد، میسر می‌شود. اقدام دیگری که می‌توانیم انجام دهیم این است که دانشجویان را در تورهای مختلف به بازدیدهای صنعتی ببریم و برای آن‌ها جلسات کارآفرینی، ایده‌پروری و حتی می‌توان استارت‌آپ ویکند برگزار کنیم.
سحاب‌نگاه افزود: اقداماتی که برای دانشجویان انجام می‌دهیم آموزشی است و با استفاده از پکیج‌های مختلف که می‌تواند مدارس کارآفرینی باشد، ارتباط دانشجویان با صنعت را فراهم کند زیرا شرکت‌های صنعتی و دانش بنیان تجارب موفقی داشته‌اند، دانشجویان را با محیطی که در این مسیر هستند قرار می‌دهیم تا تفکرشان نسبت به آن‌ها بیشتر شود و بتوانند در این مسیرها حرکت کنند.
وی در خصوص سرقت‌های علمی تصریح کرد: همانطور که می‌دانید در فرهنگ یک جامعه تقلب رواج پیدا می‌کند و در همه سطوح دیده می‌شود البته تنها مشکل کشور ما نیست و اکنون کشورهای پیشرفته هم با چنین مشکلی مواجه هستند اما ما چیزی تحت عنوان تخلف پژوهشی نداریم و اصلاً چنین داده‌ای وجود ندارد. این امر بیشتر بحث فرهنگ سازمانی و فردی است.
سرپرست کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: اگر به دانشجویان در همان روزهای ابتدایی درست تحقیق کردن را یاد بدهیم ما در ده سال آینده اصلا شاهد چنین مواردی نخواهیم بود. آیین‌نامه‌هایی در دانشگاه‌ها وجود دارد که اعضای هیأت علمی، دانشجویان و محققان را ارزیابی می‌کنند.
وی ادامه داد: برای کاهش تخلفات پژوهشی، تیم‌هایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد حضور دارند که طرح‌های آن‌ها را داوری می‌کنند و این موضوع به حداقل‌ها رسیده و شاید در دو سال یک مورد گزارش می‌شود اما عمده این فعالیت‌ها فرهنگ‌سازی است که به جامعه منتقل شود که پژوهش به دنبال حقیقت است هر چند که این حقیقت می‌تواند به ضرر ما باشد. اگر فرهنگ پژوهش در جامعه ما زیاد باشد و آن خلاقیت افزایش پیدا کند، قطعا جامعه پویاتر و شاداب‌تری خواهیم داشت.
سحاب‌نگاه در رابطه با راهکارهایی برای جلوگیری از سوء استفاده اساتید از دانشجویان در فعالیت‌های علمی عنوان کرد: ما دانشجو و استاد را مانند یک پدر و فرزند تشبیه می‌کنیم و هیچ وقت پژوهشی که بخواهد خوب باشد این‌گونه نیست که دانشجو به تنهایی بتواند این کار را انجام دهد بلکه باید در کنار هم به صورت مکمل به یکدیگر کمک کنند و من تاکنون شاهد این موضوع نبودم که ایده دانشجویی دزدیده شود. تنها اختلاف نظرهایی وجود دارد که به کمک کمیته اخلاق دانشگاه مرتفع می‌شود.
انتهای پیام