پیام خراسان - ایسنا/خراسان جنوبی مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: اگرچه فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخریب تنوع زیستی و احیای منابع طبیعی آسیب دیده صورت گرفته است، اما عوامل مختلفی زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.
حسن اکبری، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تعریف تنوع زیستی، گفت: تنوع زیستی سطوح مختلف زندگی بر روی زمین و الگوهای طبیعی آن است.
وی افزود: تنوع زیستی که امروز شاهد آن هستیم، محصول میلیاردها سال تکامل موجودات است که به وسیله فرآیندهای طبیعی و البته به‌طور فزاینده‌ای تحت تأثیر انسان به وجود آمده است؛ بنابراین ما بخش جدایی‌ناپذیر از این تنوع زیستی و به طور کامل وابسته به آن هستیم.
راه حل‌ها در طبیعت نهفته است
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی افزود: در حالی که در عصر حاضر نسبت به این موضوع مهم که تنوع زیستی یک سرمایه همگانی است و ارزش فوق‌العاده‌ای برای نسل امروز و نسل‌های آینده دارد، شناخت رو به رشدی مشاهده می‌شود، اما متاسفانه، تعداد زیادی از گونه‌ها با پیامدهای ناشی از فعالیت‌های انسانی، در حال کاهش هستند.
اکبری با اشاره به شعار سال جاری روز جهانی تنوع زیستی که تحت عنوان راه حل‌ها در طبیعت نهفته است، گفت: حفاظت از تنوع زیستی، در واقع حفاظت از منافع انسان و دیگر موجودات حیات است.
وی با بیان اینکه منابع زیستی ستون‌هایی هستند که تمدن‌ها بر روی آنها بنا شده‌اند، افزود: تامین کننده اصلی مواد اولیه در صنایع مختلف مانند کشاورزی، داروسازی، لوازم بهداشتی، ساخت و ساز و سایر صنایع، منابع طبیعی و زیستی هستند که از دست دادن تنوع زیستی، مواد غذایی مورد نیاز ما، دارو، انرژی و فرصت‌های تفریحی و گردشگری ما را به دلیل از بین رفتن بوم‌سازگان‌ها تهدید می‌کند.
اکبری گفت: علاوه بر این، مجموعه وسیعی از تعاملات میان اجزای مختلف تنوع زیستی، این سیاره را برای همه گونه‌ها، از جمله انسان، قابل سکونت ساخته است و سلامت شخصی ما و سلامت اقتصاد و جامعه انسانی ما، به عرضه مداوم خدمات مختلف از سوی محیط زیست وابسته است که جایگزین دیگری برای آنها وجود ندارد.
وی بیان کرد: به عنوان مثال، اتفاقی که در طبیعت برای کنترل آفات توسط موجودات مختلف با تغذیه از یکدیگر می‌افتد، قابل جایگزینی حتی با صرف هزینه‌های هنگفت از سوی انسان نیستند، تکثیر گیاهان مختلف و زادآوری که به هنگام گرده‌افشانی، توسط حشرات و پرندگان انجام می‌شود، با هیچ روش دیگری امکان پذیر نیست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: اقلیم استان از نوع خشک و بیابانی است، اما با توجه به موقعیت قرارگیری مناطق پست یا مرتفع، به دو دسته خشک و گرم و خشک و ملایم تقسیم می‌شود.
اکبری ادامه داد: شرایط توپوگرافیک و تشکیلات زمین‌شناسی منجر به پیدایش تنوع بیولوژیک بی نظیر و متنوعی در استان شده، به طوری که در زیستگاه‌های استان، بیش از هزار گونه گیاهی، حدود 310 گونه جانوری شامل؛ 60 گونه از رده پستانداران، 197 گونه پرنده، 50 گونه از رده خزندگان و 3 دوزیست شناسایی شده‌اند.
وی تصریح کرد: از جمله گونه‌های شاخص استان می‌توان به یوزپلنگ ایرانی، پلنگ، آهو، قوچ و میش، کل و بز، جبیر، انواع گربه سانان کوچک، روباه شنی، خرگوش، روباه معمولی، گرگ، کفتار، هوبره، زاغ بور، انواع پرندگان شکاری، آگامای سر وزغی ایرانی، انواع مارها، لاک‌پشت آسیایی و لاک‌پشت مهمیزدار اشاره کرد.
اکبری افزود: اگرچه اغلب مناطق استان دارای اقلیم بسیار خشک هستند، اما تالاب‌ها و آبگیرهای استان از جمله پناهگاه حیات وحش تالاب کجی نمکزار نهبندان علاوه بر پرندگان ساکن همه ساله میزبان جمعیت‌های بزرگ از پرندگان مهاجر از قبیل انواع آبچلیک، انواع حواصیل، آنقوت، خوتکا و انواع اردک، فالاروپ، پاشلک، سنقر، دم جنبانک ابلق، انواع کشیم و ... هستند که در میسر خود به طرف مناطق زمستان گذرانیشان در قاره آفریقا و شبه قاره هند، در تالاب‌های استان مستقر می‌شوند.
عوامل تهدید تنوع زیستی استان
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: متاسفانه عوامل متعددی مانند بهره‌برداری ناپایدار از منابع پایه و فعالیت‌های انسانی مخرب به ویژه در نواحی روستایی، چرای بی‌رویه در برخی مراتع، دفع نامناسبت پسماندها و شکار غیرمجاز، تنوع‌زیستی استان را به شدت تهدید می‌کند.
اکبری بیان کرد: انحراف مسیرهای آبی و تداوم خشکسالی و برداشت بی‌رویه از سفره آب‌های زیرزمینی، در حال خشک کردن منابع محدود آبی استان بوده و شکار بی‌رویه و تخریب و تبدیل زیستگاه‌ها بسیاری از این پرندگان را در فهرست گونه‌های در معرض خطر قرارداده است.
وی تصریح کرد: زیست بوم‌های طبیعی استان با بحران‌ها و تهدیدهای متعددی روبه رو شده است، به طوری که بر اساس فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، در سال 2014 تعداد پنج گونه پستاندار (یوزپلنگ، قوچ و میش، کل و بز، آهو، زرده بر)، شش گونه پرنده (بالابان، کرکس کوچک، عقاب تالابی، عقاب شاهی، هوبره، اردک سرسفید)، سه گونه خزنده (لاک پشت آسیایی، لاک پشت مهمیزدار و آگامای سروزغی ایرانی) در زمره گونه‌های در معرض تهدید قرار گرفته‌اند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: اگرچه فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخریب تنوع زیستی و احیای منابع طبیعی آسیب دیده صورت گرفته است، اما عوامل مختلفی مانند وقوع دوره‌های خشکسالی‌های طولانی و مکرر و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، خاک و پوشش گیاهی، زوال تنوع زیستی را شدت بخشیده است.
اکبری گفت: به منظور حفاظت از تنوع زیستی موجود، نمونه‌هایی شاخص از طبیعت و زیستگاه‌های استان در قالب سه پناهگاه حیات وحش و شش منطقه حفاظت شده و نیز مناطق شکار ممنوع حفاظت می‌شوند.
وی با بیان اینکه در خصوص راه‌های حفاظت از تنوع زیستی و بهره‌برداری موثر از آنها، انجام اقداماتی در راستای حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و بهره‌برداری پایدار از آن ضروری است، اظهار کرد: لحاظ کردن شاخص‌های تنوع زیستی، اهداف و استراتژی‌های ویژه برای عملی کردن اولویت‌های کنوانسیون تنوع زیستی، ارتقای سطح آگاهی اجتماعی و فرهنگ‌سازی در مورد حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع و اجزای تنوع زیستی با همکاری فعال رسانهها، از جمله این اقدامات است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: اجرای طرح آمایش سرزمین و بهره‌برداری از نتایج حاصل از مطالعات آمایش سرزمین و توان اکولوژیک و پایداری منابع طبیعی، انجام مطالعات میدانی بر روی گونه‌ها و اکوسیستم‌های منتخب برای درک بهتر از وضعیت تنوع زیستی و به کارگیری روش‌های صحیح حفاظت و احیای گونه‌های اندمیک در معرض خطر، حمایت از پروژه‌های حفاظتی با مشارکت جوامع و آحاد مردم در خصوص مدیریت منابع طبیعی و بهره‌برداری پایدار و حفاظت از تنوع زیستی از دیگر اقدامات است.
ضرورت مشارکت عمومی در راستای حفاظت از تنوع زیستی
اکبری یادآور شد: یک دستگاه و یا یک نهاد به تنهایی نمی‌تواند از تنوع زیستی حفاظت و حراست کنند و در این راستا، همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی و مسئولان، آحاد جامعه، دوستداران و علاقمندان به محیط زیست، سمن‌ها و تشکل‌های زیست محیطی می‌تواند در حفاظت از تنوع زیستی و رعایت ملاحظات زیست محیطی، نقشی مهم و موثری داشته باشند.
انتهای پیام