چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی فقر بزرگترین موضوع اخلاقی جهان و بزرگترین تهدید برای امنیت جهان و ثبات زمین است. فقر مسئله و مفهوم اقتصادی یا اجتماعی صرف نیست، بلکه مسئله‌ای با ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و جمعیتی است. جنبه‌های مختلف فقر بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و یکدیگر را بازتولید و تقویت می‌کنند؛ به همین دلیل در مطالعات فقر، از دایره بسته زندگی فقیرانه سخن به میان می‌آید.

معضلات اقتصادی مانند فقر، بیکاری، شکاف طبقاتی و غیره بر امنیت اجتماعی تأثیر گذارند
امروزه تهدیدهایی که از جانب آسیب‌پذیری‌های اقتصادی به وجود می‌آیند که کاملا واقعی و حیاتی تلقی می‌شوند؛ در واقع ثبات سیاسی و امنیت ملی کشورها تا حدود زیادی به حفظ مردم در مقابل حوادث و مخاطرات اقتصادی وابسته است. بی‌تردید فشارها و تنگناهای اقتصادی ممکن است به تنش‌های اجتماعی درون کشورها دامن بزند و ثبات سیاسی و امنیتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. معضلات اقتصادی مانند فقر، بیکاری، شکاف طبقاتی، فساد و تبعیض متغیرهایی هستند که بر امنیت اجتماعی تأثیر گذارند.
پیامدهای نامطلوب نابرابری درآمدی و فقر چنان متنوع، گسترده، تأثیرگذار و دربرگیرنده غالب بخش‌های عملکردی جامعه‌اند که در حالت حاد و بحرانی، اساس نظام اجتماعی و دستگاه‌های حکومتی و اجرایی آن را آماج خود قرار می‌دهند.
فقر به مثابه یک پدیده نامطلوب اقتصادی اجتماعی، یکی از مهمترین پیامدهای توزیع ناعادلانه و نابرابر درآمدهای ایجاد شده در بین افراد جامعه است. وجود این پدیده در هر جامعه، مبین عملکرد نادرست سازوکار توزیع درآمد و ثروت در درون ساختار اجتماعی اقتصادی آن جامعه است که به نوبه خود، موجب ایجاد آثار نامناسبی در این ساختار می‌شود. تداوم این فرآیند تنش‌های اقتصادی اجتماعی شدیدی را در پی دارد که هر از گاهی، کل جامعه را در برگرفته و مقابله با آن بسیار مشکل می‌شود. فقر پدیده‌ای است چند وجهی که بررسی کلیه وجوه آن لازمه شناخت دقیق آن است.
فقر به شرایطی اطلاق می‌شود که رفاه از یک سطح حداقل، کمتر باشد
در تعریف فقرآمده است: فقر به صورت‌های مختلف تعریف شده است. البته این تعاریف متفاوت هستند و بین پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد. ولی بیشتر آن‌ها در مورد ضرورت ارائه تعریف فقر اتفاق نظر دارند. فقر به شرایطی اطلاق می‌شود که رفاه از یک سطح حداقل، کمتر باشد. فقر به وضعیتی اطلاق میشود که که فرد از منابع لازم برای برخورداری از رژیم غذایی، مشارکت در فعالیت‌ها و امکانات معمول زندگی محروم باشد. مسلماً این طرز تفکر نیازمند آن است که ابتدا رفاه تک‌تک افراد قابل اندازه‌گیری و دوم قابل مقایسه باشد. در تعریف و تحلیل از فقر باید به قابلیت‌ها، توانایی‌ها و کارکردهای انسان در جامعه توجه داشت. منظور از کارکردها، موقعیت‌هایی است که مردم در آن‌ها به سر می‌برند یا کارهایی است که قادر به انجام آن هستند. تغذیه کافی، برخورداری از خدمات بهداشتی، دسترسی به آموزش و پرورش یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، توانایی حضور در جامعه بدون شرمساری و خجالت، توانایی حفظ حرمت انسانی و عزت نفس از این کارکردها است.
در مطالعات پیرامون فقر، خط فقر نقش بسیار کلیدی دارد و اساساً محاسبه انواع شاخص‌های فقر منوط به محاسبه خط فقر است. خط فقر ابزاری است که به کمک آن فقیرها از غیر فقیرها جدا می‌شوند. خطر فقر برابر است با میزان منابعی که فرد (خانوار) نیاز دارد تا به سطح معینی از رفاه موسوم به آستانه فقر دست یابد.
در اسلام علل واقعی فقر از جنبه اقتصادی، بی‌برنامه بودن و غیرعادلانه بودن قوانین طبیعی اقتصاد دانسته شده است و همانا روابط ناسالم اقتصادی خود سبب ایجاد طبقه فقیر در جامعه می‌شود، عوامل مهم در گسترش فقر از دیدگاه نظام اقتصادی، توزیع ناعادلانه ثروت، افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، نبودِ امکانات شخصی، ضعف مدیریت و تخصیص نیروی انسانی، بازدهی پایین و ناکارایی در تخصیص منابع و پاره‌ای دیگر از عوامل اثرگذار نظیر احتکار، قاچاق، تقلب، رقابت‌های غیرعادلانه در معامله، اسراف و حیف و میل‌های اقتصادی، بیکاری، تنبلی و مانند آن است.
به منظور مبارزه با فقر، مبارزه مثبت، جدی و اساسی با علت فقر را مهم می‌داند و بر این اساس تدوین یک برنامه وسیع و نظام زنده اقتصادی بسیار تأکید شده است. بهترین دلیل در این ارتباط وجود یک نظام جامع و کامل اقتصادی در اسلام است. بنابراین توزیع عادلانه ثروت در سه مرحله پیش از تولید، هنگام تولید و بعد از تولید در رفع فقر بسیار با اهمیت تلقی می‌شود. بدیهی است مهار تورم و سپردن مسئولیت‌ها به افراد مدیر و کاردان در کنار بهره‌برداری صحیح از ثروت‌های طبیعی نیز خود موضوعی با اهمیت است که باید مورد توجه قرار گیرد.
فقر بزرگترین موضوع اخلاقی جهان و بزرگترین تهدید برای امنیت جهان و ثبات زمین است
به طور کلی فقر بزرگترین موضوع اخلاقی جهان و بزرگترین تهدید برای امنیت جهان و ثبات زمین است. فقر مسئله و مفهوم اقتصادی یا اجتماعی صرف نیست، بلکه مسئله‌ای با ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و جمعیتی است. جنبه‌های مختلف فقر بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و یکدیگر را بازتولید و تقویت می‌کنند؛ به همین دلیل در مطالعات فقر، از دایره بسته زندگی فقیرانه سخن به میان می‌آید. کاهش فقر از طریق شتاب توسعه، بهبود توزیع درآمد و دیگر تغییرات اجتماعی به عنوان اهداف عمده یک استراتژی توسعه مناسب است. بدون درنظر داشتن عدالت در سطوح مختلف آن و کرامت و ارزش والای انسان‌ها، فقرزدایی معنایی نخواهد داشت. می‌توان گفت وظیفه دولت در فقرزدایی از جامعه نیز به جهت حفاظت از همین دو مفهوم است.
منابع:
*سیف، ا.م. دیگران. (1394). «مفهوم شناسی و ارزیابی «فقر اقتصادی» به‌ عنوان زمینه‌ساز تهدید امنیت اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه آفاق امنیت. شماره27. صص:10667.
*محمدزاده، پ و دیگران. (1389).«بررسی فقر و عوامل تعیین کننده آن در بین خانوارهای شهری کشور». فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی. شماره 2. صص:64-41.
*پرستش،ن . (1387). «پدیده فقر و نابرابری اجتماعی». مجله اقتصادی ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی. شماره 80. صص: 25-15.
انتهای پیام