پیام خراسان - بجنورد- مسئول نظام مهندسی معدن خراسان شمالی به تشریح شرایط معدن آلبلاغ اسفراین پرداخت و گفت: طبق برآوردها 600 میلیارد تومان پول به واسطه این معدن جا به جا شده است.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، حواشی پیرامون معدن آلبلاغ اسفراین روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شود به حدی که متأسفانه طی روزهای اخیر بر اثر درگیری مسلحانه یک نفر جان خود را از دست داد؛ این در حالی است که مسئولان استانی بارها و بارها وعده استقرار تیم حفاظتی را در محل داده‌اند.
با این حال همچنان معدن آلبلاغ در تیتر اول اخبار خراسان شمالی قرار دارد و مشخص نیست چه زمانی بناست این حواشی به اتمام برسد.
علاوه بر اظهارات مسئولان مختلف استانی و ملی، موارد کارشناسی فراوانی نیز پیرامون این معدن وجود دارد که برای بررسی آن با مهدی سجادی، کارشناس حوزه معدن از خراسان شمالی که مسئولیت نظام مهندسی معدن استان را نیز برعهده دارد به گفتگو نشستیم.
سابقه معدن آلبلاغ به کجا باز می‌گردد؟
معدن آلبلاغ اسفراین از معادن قدیمی بوده که شواهد نشان می‌دهد حدود 300 تا 400 سال پیش نیز به صورت بومی و محلی از آنجا برداشت ماده معدنی صورت می‌گرفته اما چون قیمت روی و سرب پایین بوده صرفه اقتصادی نداشته؛ با این حال از سال 95 به بعد با افزایش قیمت‌ها گروه کوچکی برداشت غیرمجاز از این معدن را آغاز کرد و به دلیل عدم نظارت تعداد افراد حاضر در منطقه روز به روز بیشتر شد و به هزار نفر نیز رسید.
وضعیت فعلی معدن چطور است؟
معدن منطقه آلبلاغ کاملاً صعب‌العبور بوده و فقط سه معبر اصلی برای عبور و مرور دارد که اگر این مسیرها از روز اول بسته می‌شد مشکلات فعلی به وجود نمی‌آمد؛ اما در طول این سه سال که برداشت‌های غیرمجاز اتفاق می‌افتاد اراده‌ای برای بستن این معابر نبود.
طبق برآوردها تاکنون 100 هزار تن ماده معدنی از آلبلاغ برداشت شده که با توجه به قیمت آن حدود 600 میلیارد تومان اعتبار مالی جابجا شده است. در این بین عده‌ای کارگر استفاده‌های حداقلی و برخی از دلالان سودهای کلان بردند.
درگیری اخیر در معدن باعث شد مسئولان از خواب زمستانی بیدار شوند و به صورت جدی تر به مقابله با برداشت‌های غیرمجاز بپردازند و اکنون نیروی انتظامی در آن محل مستقر و پس از پاکسازی، منطقه را به شرکت حفاظتی واگذار کرد. طبق اطلاعات به دست آمده برداشت غیرمجاز فعلاً به پایان رسیده اما به نظر می‌رسید باید جان یک نفر گرفته می‌شد تا مسئولان به فکر بیفتند.
حفاران غیر مجاز، با موتور برقی، بیل و کلنگ حدود 200 متر حفاری کرده‌اند و از آن جایی که منطقه بر روی گسل قرار دارد امکان ریزش معدن وجود دارد و به همین دلیل بوده که تاکنون هفت نفر در آنجا جان باختند.
در دو و سه هفته اخیر برداشت کنندگان منطقه آلبلاغ به معادن دیگر منطقه هجوم بردند. معادنی که دارای مجوز هستند و اختیار آنان در دست بخش خصوصی است و حدود 60 نفر از برداشت کنندگان غیرمجاز اقدام به این کار کردند که اگر با آن‌ها برخورد نشود منجر به یک هرج و مرج و ناامنی در معادن استان خواهد شد و قطعاً سرمایه‌گذاری در معادن خراسان شمالی بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.

شرکت بهره بردار معدن آلبلاغ چندین بار برای استقرار تیم حفاظتی منطقه، این موضوع را به مناقصه گذاشت اما شرکت‌های بومی شرایط حضور در آن را نداشتند و در نهایت یک شرکت مشهدی این وظیفه را بر عهده گرفت که اکنون 70 نیروی بومی را به کار گرفته و مبادی ورودی معدن را کنترل می‌کند. شرکت بهره بردار باید اکتشاف مرحله دوم را به سرعت آغاز کند.
خریداران معدن آلبلاغ چه کسانی هستند؟
خریداران معدن آلبلاغ عمدتاً کسانی هستند که کارخانه فرآوری دارند؛ عمده آن‌ها در استان زنجان مستقرند زیرا زنجان حدود 60 کارخانه فرآوری سرب و روی دارد. همچنین واسطه‌هایی در سطح شهرستان برداشت‌های غیر مجاز را خریداری می‌کنند و به استان دیگر می‌فرستند. امکان قطع دست دلالان وجود دارد اما نهادهای نظامی و انتظامی و نظارتی به وظایف قانونی خود عمل نکرده‌اند.
خریداران اصلی مواد معدنی آلبلاغ از سایر استان‌های کشور بودند اما در سطح استان دلالانی فعالیت داشتند. قیمت ماده معدنی بر اساس هر عیار 350 هزار تومان است که با انجام محاسبات قیمت خریداری شده از خراسان شمالی در تن 10 میلیون تومان در سر معدن است و در کارخانه حدود 15 میلیون تومان به فروش می‌رسد که نشان از سود 50 درصدی دلالان دارد.
سرنوشت آلبلاغ به کجا می‌رسد؟
مرحله مقدماتی مطالعه و اکتشاف معدن روی و سرب البلاغ اسفراین به اتمام رسیده و از تاریخ بیست و چهارم دی ماه مجوز اکتشاف تفصیلی صادر شده است و یک سال برای این امر فرصت تعیین شده؛ اما شرکت مد نظر به دلایلی مانند برودت هوا و ناامنی منطقه اکتشاف تفصیلی را به پس از عید نوروز موکول کرده است. طبق پیش بینی‌های انجام شده معدن آلبلاغ 3 میلیون تن ذخیره دارد اما تا زمانی که ذخیره قطعی مشخص نشود نمی‌توان برای ایجاد کارخانه در اسفراین نظری داد. با این حال اگر پیش‌بینی کارشناسان درست باشد کارخانه تأسیس خواهد شد و به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای 5 هزار نفر اشتغالزایی ایجاد خواهد کرد. 3 میلیون تن مواد معدنی می‌تواند پاسخگوی حداقل 10 سال کارخانه باشد و پس از آن می‌توان با شناسایی معادن دیگر استان، کارخانه را فعال داشت.
آلبلاغ دارای مواد معدنی دیگری است؟
معدن آلبلاغ علاوه بر سرب و روی دارای موادی مانند طلا و نقره نیز است اما عیار آن بسیار پایین بوده و اکتشاف آن صرفه اقتصادی ندارد.
منطقه‌ای در خراسان شمالی که دارای فلز طلا باشد شناسایی شده اما در حدی نیست که بتوان نام معدن روی آن گذاشت لذا صرفه اقتصادی برای سرمایه گذاری ندارد.
قرارگاه خاتم می‌تواند آلبلاغ را در دست بگیرد؟
اکنون طبق قانون مدیریت معدن آلبلاغ در دست یک شرکت می‌باشد اما قرارگاه خاتم اعلام آمادگی کرده که 25 هزار میلیارد تومان را در این منطقه و برای حل مشکلات 40 کیلومتری اطراف معدن هزینه کند اما نیاز است ابتدا پروانه بهره‌برداری شرکت فعلی باطل شود که این نیازمند توافق با شرکت مذکور می‌باشد.
وضعیت کلی معادن استان چطور است؟
27 ماده معدنی در استان داریم. در شهرستان گرمه معادنی وجود دارد که اکثراً به دلیل نوسانات ارزی تعطیل هستند زیرا سرمایه‌گذاران قدرت خرید ماشین‌آلات مورد نیاز را ندارند. در شهرستان راز و جرگلان نیز معادنی وجود دارد که پروانه بهره برداری نیز اخذ کرده‌اند و پتانسیل 500 هزار تن ماده معدنی را را دارند که اکنون فعال بوده و در صنایع رنگ سازی استفاده می‌شوند.

معادن کوچک و بزرگ دیگری در استان وجود دارد که نیازمند حمایت بخش خصوصی و صنایع بزرگ استان هستند. مدیر عامل شرکت‌های بزرگ استان در این زمینه مسئول‌اند اما به وظیفه خود عمل نمی‌کنند. مدیرعامل صنایع بزرگ استان عموماً غیربومی و تهران نشین هستند و پول استان را در مناطق دیگر هزینه می‌کنند لذا دلسوزی برای خراسان‌شمالی اتفاق نمی‌افتد.