بزرگنمايي:

پیام خراسان - عبدالباری عطوان در مقاله‌ای به دو گزینه پیش روی بایدن درباره محمد بن سلمان و مناسبات آینده آمریکا و عربستان پرداخت.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه رای الیوم در واکنش به انتشار گزارش قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد آل‌سعود و تحریم‌های اعمال شده توسط دولت «جو بایدن» رئیس جمهوری جدید آمریکا علیه «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان در مقاله‌ای نوشت، در حال حاضر همه ناظران و تحلیلگران در داخل و خارج از آمریکا در حال بررسی ابعاد این اقدام آمریکا و اهداف و انگیزه‌های پشت آن هستند.
فرض بر این است که گزارش قتل خاشقجی چارچوب نقشه راه سیاست دولت جدید آمریکا در زمینه اصول و مبادی حقوق بشر و نیز شاخص‌های کنترل روابط واشنگتن با عربستان در مرحله جدید باشد. این گزارش همچنین شامل جزئیات مواضع و نتایج بر اساس تعداد زیادی نوار صوتی و تصویری و اسناد دیگر درباره اقدامات تیم ترور خاشقجی و نیز کلمه جادویی که همه منتظر شنیدن آن بودند است: محمد بن سلمان دستور کشتن خاشقجی را صادر کرده چرا که او را تهدیدی برای حکومت خود می‌دانست.
بن سلمان دو هواپیمای شخصی خود را در اختیار تیم ترور روزنامه نگار منتقد آل‌سعود قرارداد، اما در لیست تحریم‌هایی که علیه 76 نفر از افراد درگیر در این پرونده مبنی بر بلوکه کردن اموال و ممنوعیت سفر و ورود به ایالات متحده صادر شد نام ولیعهد سعودی نبود. همین موضوع با انتقادات زیادی در کنگره و نیز از جانب مطبوعات علیه بایدن همراه شد. این موضوع همچنین علامت سال‌های زیادی درباره جدی بودن رئیس‌جمهور جدید آمریکا در اجرای وعده‌های انتخاباتی خود در زمینه حقوق بشر و روابط با عربستان مطرح می‌کند.
طبیعی است که دولت عربستان این گزارش را با صدور بیانیه‌ای کاملا قاطع به نام وزارت امور خارجه این کشور رد کرده و اطلاعات مندرج در گزارش مذکور را زیر سوال ببرد و بگوید که اسناد و مدارک معتبری در این گزارش وجود ندارد. اما طرفی که این بیانیه را حاضر کرده از یک مسئله قانونی و بدیهی و خیلی مهم غافل شده و آن این است که گزارش مذکور اطلاعات مرکزی آمریکا که پیش از این «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری سابق ایالات متحده با افشای آن مخالف بود نتیجه روند ارزیابی‌ها طبق نوار‌های صوتی موثقی بوده که این مدارک اغلب به بازپرسان و بعد از آن به قاضی‌ها در دادگاه ارائه می‌شود و گزارشی نیست که تنها شامل چهار صفحه باشد.
در این میان بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری در داخل و خارج از آمریکا از جمله خانم «اگنس کالامارد» گزارشگر ویژه سازمان ملل خواستار فعال سازی قانون «ماگنیتسکی» که ناقضان حقوق بشر در جهان را مجازات می‌کند، شدند. همچنین کالامارد خواستار محاکمه محمد بن سلمان در مقابل دادگاه آمریکا و تحویل وی به دستگاه‌های قضایی شد.
پیداست که بایدن با حمایت چپ‌گرایان لیبرال و گروه‌های فشار توانست در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده پیروز شود و در کمپین‌های انتخاباتی خود قول داد هرکسی که در ترور جمال خاشقجی دست داشته باشد هزینه سنگینی پرداخت خواهد کرد. به همین علت بسیار دشوار است که بایدن این تعهد خود را نادیده بگیرد و به چپ گرایان ایالات متحده از جمله نمایندگان سنا و «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان و سایر اعضا پشت کند.
عطوان در ادامه مقاله خود نوشت، ولی ما تا این حد نادان نیستیم که فریب‌ها و دروغ‌های حقوق بشری آمریکا را فراموش کنیم. ما همچنین می‌توانیم سیاست دوگانگی آمریکایی‌ها در زمینه حقوق بشر به ویژه در فلسطین و عراق و سوریه و لیبی را نادیده بگیریم. کسانی که این سیاست آمریکا را فراموش کرده اند متحدان واشنگتن در منطقه و در را س آن حکومت عربستان هستند.
آنچه که مسلم به نظر می‌رسد این است که شاهزاده بن سلمان تبدیل به بار سنگینی بر دوش دولت دموکرات آمریکا شده و جو بایدن اکنون دو گزینه پیش رو دارد: گزینه اول این است که بایدن با تحت فشار قرار دادن «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان، محمد بن سلمان را از جایگاه ولیعهدی کنار بزند. گزینه دوم در پیش گرفتن سیاست ترامپ در قبال ریاض و به دست آوردن صد‌ها میلیارد دلار پول (باج گیری) است. برخی موافق گزینه اول هستند و معتقدند که این گزینه هم کم هزینه‌تر بوده و هم برای حفظ آبرو بهتر است. برخی از نهاد‌های پراگماتیک آمریکا که منافع مالی و امنیتی این کشور را در راس اولویت‌ها می‌دانند موافق گزینه دوم هستند؛ یعنی استراتژی همه دولت‌های آمریکا در قبال عربستان.
از آن جایی که اطلاعات کمی در این زمینه داریم شاید دشوار باشد که پیش بینی کنیم دولت جدید آمریکا کدام گزینه را در قبال عربستان انتخاب خواهد کرد و باید ببینیم همان طور که بایدن جمعه گذشته وعده داد امروز دوشنبه درباره عربستان چه تصمیمی می‌گیرد.
قبل از اینکه مذاکرات کنگره درباره پرونده خاشقجی و روابط واشنگتن و عربستان آغاز شود، «پادشاه قاتل» تیتر اصلی صفحه نخست روزنامه نیویورک تایمز وابسته به لیبرال‌های چپ گرا است که نشان می‌دهد بایدن درباره این پرونده تا چه اندازه تحت فشار قرار دارد.
از سوی دیگر سکوت پادشاه عربستان و عدم حضور وی در این پرونده حساس و خطرناک نیز موجب ایجاد علامت سوال‌های زیادی شده مبنی بر اینکه آیا واقعاً سکوت سلمان بن عبدالعزیز در این زمینه به بی اطلاعی وی از این پرونده مربوط می‌شود و یا این که بیانگر همسویی با متحدان واشنگتن جهت تغییر یا کنترل مناسبات میان عربستان و آمریکا طبق اصول و مبانی جدید از جمله حقوق بشر و شفافیت است؟ پیش بینی می‌شود که این موضوع در زمانی نزدیک روشن گردد.
این روز‌ها صدا‌های زیادی در عربستان از زبان روزنامه‌نگاران و سخنگویان غیررسمی شنیده می‌شود که می‌گویند محمد بن سلمان می‌تواند به مسکو یا پکن یا هردو برود و در صورت تصمیم آمریکا برای مجازات کردن وی به واشنگتن پشت کند. شاید در این زمینه یادآوری دو مثال مفید باشد: اتفاقی که برای مانوئل نوریگا، دیکتاتور سابق پاناما رخ داد که به دلیل عدم تبعیت از ایالات متحده داخل یک قفس به این کشور احضار شد در حالیکه هم پیمان اصلی آمریکا بود. دوم اتفاقی که برای اوکراین افتاد، زمانی که این کشور علیه روسیه شورش کرد و طرف غربی‌ها ایستاد و به دلیل این اقدام نسنجیده بهای سنگینی پرداخت کرد که بارزترین آن‌ها از دست دادن شبه جزیره «کریمه» و از دست رفتن کنترل بر قسمت شرقی این کشور بود.
عربستان بعد از ورود به جنگ یمن و اقدام ولیعهد اینکه سعودی به ترور جمال خاشقجی به این روش وحشتناک ضربه بزرگی به جایگاه و شهرت خود در جهان عربی و اسلامی وارد کرد؛ البته صرف نظر از صد‌ها میلیارد دلار باجی که مجبور شد به ترامپ و دولت وی بپردازد، آن هم در حالی که بدهی‌های داخلی و خارجی عربستان همچنان در حال افزایش است. آنچه که می‌خواهیم بگوییم این است که امروز عربستان مانند 70 سال پیش خود نیست.
در پایان مقاله عطوان آمده است، باید بگوییم که به دولت‌های آمریکا چه دموکرات و چه جمهوری خواه اعتماد نداشته و نداریم و این کشور را مسئول همه مصیبت‌هایی که اعراب و مسلمانان دچار آن شدند می‌دانیم. ما همچنین جنگ‌های ویرانگر آمریکا در عراق و سوریه و لیبی و حمایت‌های واشنگتن از تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه حقوق و مقدسات عربی را فراموش نخواهیم کرد. آمریکا هم پیمانان خود را یکی پس از دیگری بعد از غارت ثروت هایشان از بین بردن جایگاهشان پشت سر می‌گذارد و این بسیار دردناک است که برخی خود و کشورهایشان را به پروژه‌های ویرانگر آمریکا پیوند داده و متاسفانه از اشتباهات خود عبرت نگرفتند.