پیام خراسان - نگاهی به برنامه اجرایی شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) در سال 1400 نشان می‌دهد که با افتتاح قریب‌الوقوع 6 ایستگاه دیگر تا پایان شهریور ماه امسال، شمار ایستگاه‌های بهره‌برداری شده در 4 سال اخیر به 32 ایستگاه خواهد رسید؛ یعنی افتتاح میانگین 8 ایستگاه در هر سال.

به گزارش شهر و به نقل از روابط عمومی شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو)، در کنار این 32 ایستگاه، اقدامات ارزشمند دیگری همچون احداث و بهره‌برداری از 40 کیلومتر مسیر تونل‌های مترو به همراه ساخت 12 ورودی جدید، 5 پست برق، تعبیه 62 دستگاه آسانسور، 280 رشته پله‌برقی و 78 سامانه تهویه هوا در ایستگاه‌های مختلف، بهره‌برداری از 19 رام قطار (133 واگن) و 30 مورد رفع نواقص و تجهیز ایستگاه‌ها نیز صورت پذیرفته است و تمامی این موارد صرفاً فعالیت‌های اجرایی و سخت‌افزاری مترو در کمتر از 4 سال گذشته تلقی می‌شود.
246 میلیارد تومان بودجه سنواتی دولت طی چهار سال
از آبان ماه سال 1396 تاکنون، بودجه‌های تزریق شده به شرکت مترو تهران در 3 قالب کلی و به شرح ذیل خلاصه می‌شود؛ یکی بودجه سنواتی دریافت شده از سوی دولت که میزان آن در مجموع چهار سال گذشته 246 میلیارد تومان بوده است. از این مبلغ البته 93 میلیارد تومان به خط مترو تهران – شهر جدید پرند اختصاص داشته و 153 میلیارد تومان در خطوط هفتگانه درون شهری هزینه شده است.
منبع مالی دیگر، بودجه تخصیص یافته از سوی شهرداری تهران به شرکت مترو است که میزان آن در این دوره مدیریت شهری 4380 میلیارد تومان، در قالب 830 میلیارد تومان بودجه غیرنقد و 3550 میلیارد تومان بودجه نقد بوده است.
نکته بسیار مهم در این بخش از سرفصل‌های بودجه مترو آن است که از کل مبلغ یاد شده، حدود یک هزار و 20 میلیارد تومان صرف تادیه بدهی طلبکاران پیشین و نیز پرداخت هزینه‌های جاری شرکت از قبیل مالیات، بیمه و حقوق و دستمزد پرسنل شده است؛ به تعبیر دیگر عملاً حدود 3360 میلیارد تومان برای پیشبرد عملیات اجرایی ایستگاه‌ها و خطوط باقی مانده است.
منبع مالی سوم که در سال‌های اخیر و با تلاش‌ فراوان متولیان امر به بودجه مترو اضافه شده است، پول حاصل از فروش اوراق مشارکت می‌باشد. البته در سال‌ 1396 شرکت مترو هیچ‌گونه عایدی از این محل نداشته و صرفاً بابت فروش اوراق در سال های بعد در مجموع 2080 میلیارد تومان دریافت کرده است.

6700 میلیارد تومان کل بودجه دریافتی مترو
با جمع‌بندی 3 منبع مالی فوق الاشاره، به این نتیجه می‌رسیم که در کل، بودجه دریافتی مترو تهران (اعم از نقد و غیرنقد و با احتساب هزینه‌کرد امور جاری و ...) مبلغی در حدود 6700 میلیارد تومان بوده است.
این رقم را باید با هزینه‌های امروزی فعالیت‌های ساخت و سازی و تجهیزاتی و افزایش بیش از چهار برابری آن نسبت به سال 1396مقایسه کرد؛ شرایط سختی که در آن هزینه احداث و تجهیز یک کیلومتر تونل مترو به همراه ناوگان مورد نیاز از یک هزار میلیارد تومان فراتر رفته است و یا اینکه ساخت و تجهیز هر ایستگاه به طور تقریبی حدود 300 میلیارد تومان پول نیاز دارد؛ هر پست برق با هزینه‌های امروزی حداقل 150 میلیارد تومان پول نقد می‌خواهد و ورودی‌های جدید نیز کمتر از 50 میلیارد تومان خرج برنمی‌دارد.
در حساب و کتاب‌های آماری، مقایسه ارزش امکانات و دارایی‌های اضافه شده به یک تشکیلات اجرایی نسبت به هزینه‌های صرف شده را، راندمان و بهره‌وری ریالی آن مجموعه می‌نامند.
برآورد ارزش ریالی سرمایه‌های افزوده شده به شبکه خطوط مترو برحسب قیمت‌های پیشین (میانگین قیمت‌ها در 4 سال گذشته) مبلغی بیش از 9630 میلیارد تومان تخمین زده شده است (جدول زیر)؛ با این اوصاف حتی اگر بخواهیم بهره‌وری فعالیت‌های عملیاتی انجام شده را با در نظر گرفتن قیمت‌های زمان انجام آنها نیز محاسبه کنیم، به عدد 144 درصد برای راندمان شرکت مترو می‌رسیم.
این در حالی است که اگر ارزش تجهیزات و امکانات الحاق شده به شبکه خطوط هفتگانه مترو را با قیمت‌های امروز ارزیابی کنیم، به رقمی در حدود 30 هزار میلیارد تومان می‌رسیم که مبلغ قابل‌توجهی است. برآورد ارزش ریالی ایستگاه‌ها و متعلقات آنها (ورودی‌ها، پله‌برقی و آسانسورها، پست‌های برق، سامانه‌های تهویه هوا و سایر تجهیزات تاسیساتی) براساس قیمت‌های کارشناسی روز انجام شده و عددی خیالی یا طبق حدس و گمان نیست.
با آنچه عنوان شد، می‌توان گفت شرکت مترو تهران در چهار سال اخیر علیرغم تمام تلاش‌های صورت گرفته توسط اعضای شورای اسلامی پایتخت و مدیران ارشد شهرداری تهران برای تامین به‌موقع و مکفی منابع مالی اما به دلیل شرایط وخیم اقتصادی کشور که با مشکلات ناشی از بروز و همه‌گیری بیماری کرونا همراه شد، تقریباً با دست نیمه خالی دست به کارهایی زد که یکی از آنها ثبت رکورد افتتاح میانگین هشت ایستگاه در هر سال از دوره کنونی مدیریت شهری بود.
فهرست برآورد ارزش ریالی اقدامات اجرایی مترو در 4 سال گذشته

عنوان	احجام/تعداد	ارزش ریالی
مسیر	40 کیلومتر	1620
ورودی جدید	12	150
ایستگاه	30	2196
پست برق	5	280
سامانه تهویه	78	533
آسانسور	62 دستگاه	60
پله برقی	280 رشته	636
تکمیل تجهیزات	30 (ایستگاه)	2952
قطار (رام 7 واگنه)	19 رام	1197
جمع		9624

قیمت‌ها به میلیارد تومان است.
قیمت‌ها به ارزش ریالی زمان انجام اقدامات مربوط مییشود و براساس بهای فعلی تجهیزات محاسبه نشده است.