بزرگنمايي:

پیام خراسان - بیرجند - درختان بنه در استان خراسان جنوبی با وجود خشکسالی متوالی و کاهش نزولات آسمانی همچنان استوار هستند و از آنها به عنوان معجزه سبز طبیعت در دل کویر یاد می‌شود.

به گزارش ایرنا جنگل بنه استند نهبندان اسفند 1397 در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسید و روستای استند در فاصله هشت کیلومتری روستای حیدرآباد و 11 کیلومتری خط حریم بیابان لوت قرار دارد.
منطقه استند نهبندان به عنوان بخشی از جاذبه‌های طبیعی استان خراسان جنوبی دشت وسیعی است که بین ارتفاعات مجاور خود محصور شده و به صورت دره‌های آبرفتی و حاصلخیز نمایان است که محلی مناسب برای رشد و نمو گونه بنه شده است.
از ویژگی‌های منحصر به فرد این منطقه می‌توان توده خالص گونه جنگلی بنه با پوشش مناسب را نام برد که وجود آن جذابیت‌های زیادی برای گردشگران و بازدیدکنندگان دارد.
با توجه به خشکسالی و کاهش میزان بارندگی در شهرستان نهبندان، جنگل بنه استند با پوشش قابل توجه، جلوه خاصی به چشم‌اندازهای طبیعی منطقه بخشیده است.
وسعت جنگل‌های استند منطقه نهبندان حدود هفت هزار هکتار است و تراکم درختان در ارتفاعات بیشتر است.
با وجود اقلیم خشک منطقه حدود 254 هزار و 910 هکتار جنگل بنه و بادامشک به صورت پراکنده در شهرستان مرزی نهبندان وجود دارد که عمده رویشگاه‌های درختان جنگلی در رشته کوه حوری، کوه بهاران، انجیرک، ارتفاعات عربخانه، سمافات، چهار فرسخ، استند و کوه بادامشک است.
بَنِه یا پسته کوهی با نام علمی Pistacia atlantica درختی با ارتفاع هفت یا 9 متر است که در مناطق کوهستانی خراسان جنوبی روییده می‌شود و میوه این درخت همزمان با رسیدن خرما در مناطق گرمسیری می‌رسد که قابل مصرف است و نام دیگر بنه، پسته کوهی و سقز است.
خواص پسته کوهی (بنه) شامل درمان نرمی استخوان، تقویت‌کننده اعصاب، درمان ورم و زخم سخت، رفع کم‌خونی، التیام زخم، تقویت کبد و طحال، تسکین سرفه، خفقان سینه و روماتیسم مفصلی حاد است.
از درخت بنه می‌توان محصولات متعدد تولید کرد و محصولاتی همچون کُندُرک که به شکل شیره از شاخه‌های این درخت بیرون می‌آید و همراه با دود کردن اسپند بوی دلنشینی به فضا می‌دهد، البته شیره این درخت خواص دارویی زیاد هم دارد.
برخی اهالی خراسان جنوبی همچنین از میوه بنه غذاهای مقوی مانند آب بنه، چگمال بنه و ترشی بنه درست می‌کنند که بین مردمان این دیار طرفداران زیادی دارد.
درختان بنه نهبندان؛ شگفتی طبیعت
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی این درختان را شگفتی طبیعت توصیف کرد و گفت: بنه درختی است که بیشتر با اقلیم‌های سرد و نیمه خشک به سمت مرطوب سازگاز است به گونه‌ای که در بخش‌های قابل توجهی از رشته کوه زاکرس جنگل‌های بنه وجود دارد.
حسن اکبری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در خراسان جنوبی هم در شمال استان و منطقه شاسکوه و سایر شهرستان‌ها جنگل‌های بنه را به صورت تنک داریم.
وی اظهار داشت: جنگل‌های زیبای بنه را در منطقه گرمسیری نهبندان داریم که به طرز عجیبی با طبیعت سازگاز شدند، در شمال شرق نهبندان با عنوان منطقه تگ احمد شاهی و سایر رویشگاه‌ها که تحت مدیریت منابع طبیعی هستند، درختان بین 70 تا 100 سال وجود دارد که تاج پوشش بزرگ و تنه قوی و تنومند دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از درختان بنه منطقه استند به عنوان شگفت‌انگیزترین و خاص‌ترین درختان بنه نام برد و گفت: این جنگل‌ها در غرب و جنوب غرب شهر نهبندان وجود دارد که این منطقه تحت عنوان منطقه شکار ممنوع استند به ثبت رسیده است.
وی افزود: این جنگل‌ها در مجاورت کویر لوت و ریگ یلان و در کنار گرم‌ترین منطقه کویر قرار دارد و در کنار این منطقه گرم با یک خرده اقلیم کوهستانی دارای ذخایر جنگلی درختان بنه مواجه هستیم که جای شگفتی دارد.
اکبری گفت: تقابل این دو محیط گرم و کوهستانی شرایط سختی را ایجاد کرده اما درختان بنه با این شرایط سازگار شدند و ادامه حیات می‌دهند که شگفتنی خاصی در دل طبیعت است.
وی عنوان کرد: سازگاری با گرمای کویر باعث شده که تنوع شکلی بسیار زیادی در جنگل‌های منطقه استند در فرم تاج، فرم تنه، نحوه زادآوری و گستردگی و نحوی هدایت ریشه را داشته باشیم و این اشکال جلوه‌های زیادی را برای تصویربرداری ایجاد کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: طبیعتا تغییر اقلیم و خشکسالی ناشی از آن در جنگل‌های بنه هم تاثیرگذار بوده و درختانی که جهت رو به آفتاب بودند نتوانستند دوام بیاورند و دچار خشکی شدند؛ برخی درختان هم شادابی خود را از دست دادند و احتمال خشکیدن آنها وجود دارد.
وی افزود: درختانی که در مسیر رودخانه‌های فصلی و در شیب‌های سایه‌انداز رشد کردند همچنان سرسبز ادامه حیات می‌دهند و در مجموع علاوه بر تغییر اقلیم مشکل دیگری برای از بین رفتن درختان بنه منطقه استند نهبندان وجود ندارد.
جنگل‌های بنه معرفی شود
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نهبندان بر لزوم معرفی این شگفتی طبیعت تاکید کرد و گفت: علیرغم ثبت ملی این جنگل به عنوان یک پدیده طبیعی، هنوز برای شناساندن آن اقدام جدی صورت نگرفته و در نهبندان درختان بنه‌ با عمر 400 سال نیز به ثبت رسیده است که با توجه به کویری بودن شهرستان جای شگفتی دارد.
محمدحسین کدخدا زاده وسعت جنگل بنه‌ استند نهبندان را حدود هفت هزار هکتار عنوان کرد و افزود: در مجموع حدود 254 هزار و 910 هکتار جنگل بنه و بادامشک به صورت پراکنده در این شهرستان وجود دارد.
وی بیان کرد: عمده رویشگاه‌های درختان جنگلی نهبندان در رشته کوه حوری، کوه بهاران، انجیرک، ارتفاعات عربخانه، سمافات، چهار فرسخ، استند و کوه بادامشک قرار دارد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نهبندان با اشاره به اینکه این جنگل از لحاظ علمی منحصر به‌ فرد است گفت: از گونه بنه در شرایط طبیعی، صمغ مشهور به سقز تراوش می‌شود که در زمینه‌های دارویی از آن استفاده می‌شود، از بنه یا پسته کوهی هم افراد محلی غذاهای متنوع درست می‌کنند.
وی عنوان کرد: تجربیات کسب شده از مناطق الگویی و سرشت اکولوژیکی گونه‌های جنگلی استان نشان می‌دهد که در صورت حفظ و حمایت و جلوگیری از ورود دام با مدیریت صحیح، زادآوری طبیعی (افزایش کمی) و افزایش تاج پوشش (افزایش کیفی) حتی با ادامه خشکسالی‌ها می‌توان تراکم جنگل‌های این مناطق را افزایش داد.
خراسان جنوبی سومین استان پهناور ایران است و از مجموع مساحت 15 میلیون هکتاری این استان، بیش از 95 درصد معادل 14.5 میلیون هکتار را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد.
در حال حاضر از کل مساحت این استان مرزی و کویری پنج میلیون و 243 هزار و 96 هکتار بیابان است که نسبت به مطالعات قبلی حدود 68 درصد اضافه شده و به بیشتر از یک سوم مساحت استان رسیده است.
خراسان جنوبی به عنوان دومین استانی بیابانی کشور شناخته می‌شود و جزو پنج استان درگیر با پدیده گرد و غبار است از این رو حفظ و توسعه منابع طبیعی در این خطه اهمیت ویژه دارد.
این استان 11 شهرستان دارد و نهبندان در 200 کیلومتری جنوب بیرجند است.
برچسب‌ها
جنگل نهبندان خراسان جنوبی کویر لوت منابع طبیعی