پیام خراسان -

کارگاه آموزشی مشهد شناسی با هدف پیامدهای معرفی شدن موضوع زیارت به عنوان یک کالا در موسسه فرهنگی قدس برگزار شد.
به گزارش قدس آنلاین، امیر جلیل نژاد در کارگاه آموزشی مشهد شناسی با موضوع سفر شهر و جریان شناسی نگرش های مختلف به موضوع زیارت و گردشگری که به همت اندیشکده مساله موسسه فرهنگی قدس برگزار شد، گفت: به فرموده مقام معظم رهبری، مشهد مرکز پمپاژ معنویت است.
وی تصریح کرد: از گذشته تاکنون دو نگاه کلی نسبت به مقوله زیارت و گردشگری وجود داشته، یکی دیدگاه سهل گیرانه که قابل تفکیک نیست و هر دو موضوع را یکی عنوان کرده و زیارت را ذیل گردشگری مذهبی و فرهنگی معرفی می نماید که این رویکرد طرفداران محدودی داشته و فاقد مبنای فکری محکم می باشد، اما در دیدگاه دیگر با دقت نظر و بر مبنای نگاه فلسفی به موضوع زیارت و گردشگری توجه دارد. این کارشناس رسانه افزود: برای زائر و توریسم تعاریف زیادی وجود دارد که از جمله آن می توان برای موضوع زیارت به این تعریف که زائر مظهر نظم جهان سنت محور است و با نیت معنوی، برای تغییر، بدون غرض برای گسستن از دنیا و رسیدن به وارستگی از شهر خود به مقصد خاصی خارج شده و غرق در امر مقدس می شود و هدفی جز این نیز ندارد اشاره کرد، اما در مقابل برای موضوع گردشگر و توریسم این تعریف وجود دارد که فرد با نیت غیر معنوی با نگاه محاسبه گرانه و برای تفریح و جمع آوری اطلاعات محل زندگی خود را به نیت سفر ترک می کند. جلیل نژاد با بیان اینکه پنج رویکرد برای موضوع زیارت و گردشگری وجود دارد، اظهار داشت: سفر به قصد زیارت و تفریحات مرتبط با زیارت، گردشگری زیارت (سفر به قصد گردشگری و سیاحت با محوریت زیارت)، سفر به قصد گردشگری و زیارت به عنوان بخشی از سیاحت و سفر به قصد گردشگری و سیاحت با نگاه اقتصادی این پنج رویکرد را تشکیل می دهند. وی ادامه داد: در رویکرد سفر فقط به نیت زیارت که از حمایت نخبگان علمی و حوزوی برخوردار است برای زائر از احترام و تقدس ویژه ای برخورداست، در رویکرد سفر به قصد زیارت و تفریحات مرتبط با زیارت که طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته، مواردی نظیر شهربازی های معارفی، برنامه های کبوترانه، قدمگاه های بین راهی، توجه به مکان های زیارتی در شهر زائرپذیر که از جمله آن در مشهد می توان به مواردی نظیر کوهسنگی، آرامگاه خواجه اباصلت، خواجه مراد و یاسر و ناصر نام برد، پررنگ است. جلیل نژاد بیان داشت: در رویکرد گردشگری مذهبی که بیشتر مورد توجه مدیران تکنو کرات است، موضوع منفعت اقتصادی از حضور زائر مورد تاکید بوده، از این رو از هر گونه برنامه و اقدامی برای افزایش ماندگاری زائر در شهر زیارتی استفاده می کنند، اگرچه در ظاهر عنوان می کنند که هدف آنها از این اقدام افزایش تعداد دفعات زیارت است، اما در حقیقت، آنها به دنبال افزایش درامد اقتصادی ناشی از حضور زائر هستند که این موضوع همواره هویت اصلی شهر زیارتی را مورد خدشه قرار می دهد و موضوع زیارت را از یک مفهوم معنوی به یک کالا تبدیل می کند. وی با بیان اینکه این رویکرد به موضوع زیارت در مراسم اربعین امسال به وضوح رخ داده است، افزود: اگرچه در گذشته از مشهد به عنوان حج فقرا نام برده می شد، اما متاسفانه این موضوع طی دهه های اخیر کمرنگ شده و افرادی که از تمکن مالی بالاتری برخوردار هستند، فرصت حضور بیشتری در مشهد پیدا می کنند. جلیل نژاد با اشاره به اینکه بیش از50 درصد رستوران ها و آشپزخانه های کشور و همچنین 51 درصد تخت خواب هتل ها و مراکز اقامتی کشور در مشهد وجود دارد، ادامه داد: یکی دیگر از پیامدهای کالایی شدن موضوع زیارت در شهر مقدس مشهد، انفجار ساخت مجتمع های تجاری بیش از نیاز در این شهر و خالی بودن اغلب واحد های آنها است که این موضوع باعث ورشکسته شدن تعداد زیادی از آنها و هدر رفتن سرمایه ها شده، این در حالی است که شهرداری به دلیل درامد بالایی که از صدور پروانه برای این مجتمع های تجاری دارد مانع از ساخت آنها در نقاط مختلف شهر نمی شود. این فعال رسانه ای یادآور شد: از طرفی این نوع نگاه به موضوع زیارت، بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی را نیز تحت تاثیر قرار داده و با کوچ کردن افرادی که در این منطقه سکونت داشتند به مناطق دیگر سطح شهر علاوه بر افزایش آسیب های اجتماعی مواردی نظیر کاهش دفعات زیارت، تغییر مفهوم مجاور به شهروند و مشهد مقدس به مشهد را نیز سبب شده که بسیاری از این موارد به صورت عامدانه رخ داده است. وی ادامه داد: این نوع نگاه به موضوع زیارت باعث شده در زیر پوست شهر زیارتی مشهد در حال حاضر 4 پارک ابی در حال بهره برداری و 2 پارک آبی در حال ساخت وجود داشته باشد از طرفی در همین شهر زیارتی در پارک ها، بازی های تفریحاتی با مفهوم قمار به چشم می خورند. این فعال رسانه ای بیان داشت: نگاه دیگر به موضوع زیارت، سفر به مقصد گردشگری و سیاحت با نگاه اقتصادی است که برخی در گذشته با این نوع نگاه به دنبال این بودند که حرم مطهر رضوی در شهر مقدس مشهد را صرفا به عنوان یک موزه معرفی کنند یا افرادی به دنبال تفکیک بین حرم مطهر رضوی و بخش های دیگر این شهر با تمرکز بر جداسازی امر قدسی از عرفی و عدم وابستکی بین این دو بودند، از جمله نشانه های دیگر این رویکرد به عنوان مثال، در دوره پنجم شورای اسلامی شهر مقدس مشهد رخ داد و عنوان دکه های راهنمای زائر به راهنمای گردشگری تغییر پیدا کرد. جلیل نژاد همچنین درباره سوغات زائر و نبود برند در این زمینه در شهر مقدس مشهد اظهار کرد: در زمان زین العابدین میرزا که این شهر 57 هزار نفر جمعیت داشت، شغل حدود 52هزار نفر از آنها مرتبط با موضوع زیارت و تامین نیازها و سوغات زائر بود، اما متاسفانه امروز شاهد هستیم که باوجود آنچه طبق آمار درامد سوغات زائر در شهر مقدس مشهد بالغ بر 3هزار میلیارد تومان است، اما رویکرد منسجمی در تعریف برند سوغات زائر در این شهر وجود ندارد و طبق پژوهش ها بیشترین سوغاتی که زائران از این شهر با خود همراه می برند لباس می باشد که اغلب آنها تولید کشورهایی نظیر چین است. انتهای پیام