چاپ

پیام خراسان - مشهد- یک متخصص حفاظت خاک و دانشیار مرکز آموزش عالی کاشمر گفت: تغییر اقلیم و کاربری اراضی در آینده، شدت فرسایش خاک در منطقه ترشیز را تا پنج برابر افزایش می‌دهد.

هادی معماریان روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، از فرسایش خاک به عنوان یک فرآیند پیچیده با اثرات آشکار و پنهان اجتماعی- اقتصادی و محیطی یاد کرد و اظهار داشت: عواقب هشدار دهنده این تهدید، عملکرد کم محصولات زراعی، کاهش دسترسی به آب سالم، افزایش آسیب‌پذیری ناشی از تغییرات آب و هوا، ناامنی غذایی و در نهایت فقر خواهد بود.
وی با اشاره به ماده «یک» کنوانسیون مبارزه با بیابان‌زایی سازمان ملل متحد، که در مارس 2020 توسط 197 کشور تصویب شد، افزود: فرسایش خاک دلیل اصلی تخریب زمین است که به نوبه خود از طریق تأثیرات منفی آن بر کشاورزی، امنیت غذایی و اکوسیستم به فقر و نابرابری منجر می‌شود.
معماریان با بیان اینکه شواهد علمی نشان از گرم شدن کره زمین و متاثر از آن افزایش نابرابری اقتصادی و رشد مهاجرت دارد، اظهار داشت: استان خراسان شمالی و منطقه ترشیز (شامل شهرستان های کاشمر، بردسکن، خلیل‌آباد و کوهسرخ) از مناطق آسیب‌پذیر در حوزه فرسایش خاک، چه به صورت آبی و چه بادی است و براساس برآوردهای انجام شده، سطح کانون‌های بحران فرسایش بادی در منطقه کاشمر به حدود 12 هزار هکتار افزایش یافته‌ است.
وی افزود: میزان فرسایش آبی خاک در حوضه آبخیز کال ششطراز بالغ بر 165 هزار تن در سال است و ارزش سالانه کودهای NPK از دست رفته بر اثر فرسایش در همین حوزه و در اراضی کشاورزی حدود 2 میلیون و 100 هزار ریال در هر هکتار (بر اساس ارزشگذاری انجام شده در سال 92) و خسارت ناشی از کاهش علوفه در اثر فرسایش در مراتع منطقه حدود 6 میلیون و 200 هزار ریال در هر هکتار است.
معماریان گفت: به‌طور متوسط در هر سال و از هر هکتار اراضی منطقه بر اثر فرسایش در حدود 75 کیلوگرم نیتروژن، 24 کیلوگرم فسفر و 8 کیلوگرم پتاسیم از دست می رود. این رقم معادل 150 کیلوگرم کود شیمیایی در هکتار است که سالانه معادل میلیاردها ریال خسارت از طریق کاهش عناصر غذایی خاک به کشور تحمیل می‌شود.
وی گفت: مطالعات بنده در سال 1399 نشان می‌دهد که میانگین فرسایش آبی خاک در منطقه ترشیز در سناریوی پایه 2015 (بر اساس الگوی اقلیمی و کاربری اراضی حال حاضر)، سالانه 68 صدم تن در هکتار برای منطقه بردسکن، و 33 صدم تن در هکتار برای منطقه کاشمر، خلیل‌آباد و کوهسرخ است؛ اما نتایج پیش‌بینی‌ها بر اساس مدل جهانی GloSEM نشان می‌دهد که آینده منطقه ترشیز با افزایش شدت تغییر کاربری‌ها و تغییر اقلیم نگران‌کننده خواهد بود و موجب افزایش معنی دار فرسایش آبی می‌شود.
معماریان افزود: بر مبنای سناریوی محافظه‌کارانه، تغییر اقلیم و کاربری اراضی، شدت فرسایش خاک تا سال 2070 برای منطقه بردسکن 43/1 تن در هکتار در سال و برای منطقه کاشمر، خلیل آباد و کوهسرخ 35/1 تن در هکتار در سال خواهد شد. بر اساس سناریوی متوسط تغییر اقلیم و کاربری اراضی، تا سال 2070 میزان فرسایش آبی برای منطقه بردسکن به سالانه 2 تن در هکتار و برای منطقه کاشمر، خلیل‌آباد و کوهسرخ به 6/1 تن در هکتار می رسد.
وی گفت: در سناریوی شدید یا بدبینانه نیز که به نظر محتمل‌تر می‌رسد میزان فرسایش آبی تا سال 2070 در منطقه بردسکن سالانه به حدود 3 تن در هکتار و در منطقه کاشمر، خلیل‌آباد و کوهسرخ به 2/2 تن در هکتار افزایش پیدا خواهد کرد که این میزان بسیار بالاتر از آستانه تحمل فرسایش خاک این منطقه است و عملاً امنیت غذایی منطقه را به شدت تهدید می‌کند.
وی گفت: راه حل ساده برای جلوگیری از این پدیده رعایت اصول توسعه پایدار، کشاورزی حفاظتی، آبخیزداری سازگار، تعیین الگوی بهینه کشت، مدیریت مشارکتی منابع و مصارف آب، مدیریت سبز شهری، و فرهنگ سازی عمومی است.
کاشمر در فاصله 228 کیلومتری مشهد قرار دارد.
برچسب‌ها
قانون حفاظت از خاک کاشمر اراضی کشاورزی منابع طبیعی